Tarım ilacı mı? Güzelavrat mı?

Aylin Rana Aydin - Ispanakta yaşanan zehirlenmeler sonucunda gözler, ıspanak üreticilerine çevrildi. Karadeniz Bölgesi’nde farklı şehirlerde yaşayan vatandaşların yedikleri ıspanak içerisinde bulunan ‘güzelavrat’ otu nedeniyle zehirlendikleri öne sürüldü. Üreticiler, iki yıl önce de yaşanan ıspanak zehirlenmeleri neticesinde ortaya çıkan ‘ıspanak sorunu’nu yeniden yaşamaktan endişe duyuyor. Üreticiler, tam da hasat zamanı ortaya çıkan bu olaylardan etkilenmekten çekindiklerini belirtirken, ziraat mühendisleri zehirlenmelerin yabani ot mu yoksa ilaç kalıntısı sebebiyle mi olduğunun belirlenmesi için gerekli analizlerin yapılıp halkın bilinçlendirilmesi gerektiğini dile getiriyor.

YABANİ OTLARA DİKKAT

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Başkanı Baki Remzi Suiçmez, 2019 yılında da yaygın olarak bu zehirlenmelerin görüldüğünü ifade etti. Yaşanan olayların güzelavrat otunun ıspanağa çok benzediği için yabani otların etkisine bağlandığını hatırlatan Suiçmez, “Bunun yanı sıra ilaç kalıntısı gibi etkiler de olabilir. Tek bir duruma bağlamamak gerekiyor. Bunun için de gerekli analizlerin yapılıp, halkın doğru bilinçlendirilmesi sağlanmalı. ‘Ispanak tüketmeyin’ diyerek üreticiyi zor durumda bırakacak şekilde genel suçlamalar yapılmamalı. Ispanak üretimini de korumak gerekir” diye konuştu. İki otun da birbirine çok benzediğini aktaran Suiçmez, yabani otların bazen paketlenmiş gıdalarda gözden kaçabildiğini de sözlerine ekledi.

TARLADA DENETİM

Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş ise tarım ilaçlarının pahalı olmasının, ilaçların pestisit içermesinin de bu durumu etkilediğini belirtti. Üreticilerin yabani otları bildiğini kaydeden Demirtaş, “Bazen üretici olmayan tarım işçileri yabani otları ayırt edemiyor, hepsini birden topluyor, bu da sorun oluyor. 12 bini aşkın bitki var bu kadar bitkinin arasından ayırt etmek de zor. Tecrübeli bir göz yabani otları ayırt edebilir” dedi. Tarlada denetim kontrollerinin yapılması gerektiğinin altını çizen Demirtaş, halk sağlığı için denetim mekanizmasının çalışması gerektiğini söyledi.

Ispanağın hasatta güzelavrat otuyla birlikte toplandığı için zehirlenme vakaları olduğu öne sürülüyor. Oysa güzelavrat otuyla (üstte) ıspanak (solda) arasındaki pek bir benzerlik bulunmuyor. Hasatta araya karışmış bile olsa pişirmeden önce ayıklarken yabani otun gözden kaçmayacağı değerlendiriliyor.

HASAT YENİ BAŞLADI

Menemen Ziraat Odası Başkanı Arif Metin Karagöl, “Önceki zehirlenmeler de tam hasat zamanına denk gelmişti. Hasat başlayalı yaklaşık 10 gün oldu. Bu konular bizi de üzdü. Bakanlığın belirlediği ilaçları kullanıyoruz. İlacı kullandığınızda hasatla arasında belirli bir süre var ona uyulması gerekiyor. Makineli hasatlarda bazen araya yabani otlar karışıyor ya da şoklanmış ürünler de olabilir. Biz bu işlemlerden şüpheleniyoruz” diye konuştu.

Bafra Ziraat Odası Başkanı Osman Tosuner, bölgelerinde henüz ıspanak hasadının başlamadığını belirterek, “Ispanak toplayan üreticiler genellikle bu otları ayırt edebiliyor. Fakat bazen dışarıdan gelen işçiler bu otları ayırt etmekte zorlanıyor” ifadelerini kullandı.

‘ÜRÜNLE İLGİLİ PROBLEM YOK’

Konuyla ilgili NTV’de açıklamalarda bulunan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, şunları söyledi:

”Giresun ilinde meydana gelen zehirlenme vakasıyla ilgili ürünlerden numune alarak analiz yaptık. Ispanakla ilgili bir problem yok. Ispanağın yanına yabancı bir ot karıştığı anlaşılıyor. Denetimler sonucunda çıkış yeri tespit edilen ürünlerden piyasaya sevk edilen ürünlere el konuldu. Bu iki üç yılda bir üreticinin yeterince bilgilenmemesinden dolayı olan bir durumdur. Tedirgin olacak bir durum yok.”

NE OLMUŞTU?

2019 yılında yine ıspanağa çok benzeyen yabani otların demetlere karışması sonucunda pek çok kişi zehirlenmişti. Durumdan endişelenen tüketiciler ıspanak tüketememiş, ortaya bir ‘ıspanak sorunu’ çıkmıştı. Bu durum sonucunda ıspanak üreticisi mağdur olurken tüketici tarafından da ıspanağa karşı bir önyargı oluşmuştu.

HALÜSİNASYON GÖZLEMLENİYOR

Giresun’da 8, Trabzon’da 2 kişinin yanı sıra Artvin’de de anne-oğulun ‘güzelavrat’ otundan zehirlendiği açıklandı. Zehirlenme sonucu, halüsinasyon, sersemlik, baş dönmesi, mide bulantısı, uyku hali gibi belirtilerin gözlemlendiği ifade ediliyor. Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanı Köksal Hamzaoğlu AA’ya yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Daha fazla kişinin zehirlenmemesi için çalışmalar yapıyoruz. En azından biz araştırmalarımızı yapana kadar vatandaşlarımızın da bir müddet market ve bakkallardan ıspanak almamalarını istiyoruz. Araştırmalarımız neticelenince vatandaşlarımızla paylaşacağız.”

231 BİN TON ÜRETİM VAR!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2020 yılında 231 bin 515 ton ıspanak üretimi gerçekleştirildi. İzmir Menemen’den hasadı başlayan ıspanağın tarlada fiyatı 2-3 lira arasında değişiyor. Ispanağın İstanbul hal fiyatı ise 3-4 lira düzeyinde. Yanı sıra pazarda kilogramı 6 liraya satılan ıspanak, marketlerde 7-8 liradan tüketiciye sunuluyor.