01.12.2022 - 14:29 | Son Güncellenme:
Asgari ücret zammı için geri sayıma geçildi. Milyonların heyecanla beklediği pazarlık görüşmeleri başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, bugün Türk-İş Başkanı Atalay ve TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol ile bir araya geldi.
Türk-İş Başkanı Ergün Atalay asgari ücret ile ilgili açıklamasında şu ifadeleri kullandı: "Asgari ücret tespit komisyonunun takvimi belli oldu. İlk toplantı 7 Aralık saat 14:00'da, ikinci toplantı 14 Aralık saat 14:00'da yapılacak." ifadelerini kullandı.
Biz asgari ücreti konuşuyoruz. Konuşulduğu zaman bu milletin cebine para girmiyor. Bugüne kadar ben ilk defa konuşuyorum. Bir an evvel rakam belli olsun da kamuoyu sabahtan akşama kadar bunu konuşuyor bu mesele bitsin. Ne zaman rakam konuşulmaya başlandığı zaman piyasada raflarda fiyatlar artmaya başlıyor.
Ben geçen sene bu vakitlerde peynir 35 liraydı. Baktığınız zaman görürsünüz şu an ortalama 150 lira, rakamlar artmaya devam ediyor. İşini düzgün yapan esnaf var maalesef yapmayan da var bunu en iyi emekli, işçi, işsiz biliyor. Bir an evvel rakam açıklandıktan sonra inşallah toplumu tebessüm ettirecek. Tarafları memnun edecek bir rakam çıkarsa arzumuz 3’müüz imza atalım. Arzu etmediğimiz rakam olursa masada olmayacağımızı ifade ediyorum.
Asgari ücretin üzerinde çalışanlar var. Öyle bir noktaya geldi ki asgari ücret geçim ücreti oldu. Teknik eleman, uzmanlar onların bir konumu var. Çalışma hayatının beklediği sorun var. EYT gündemde, taşeron sıkıntısı var, vergi ile ilgili sıkıntı var. İş yerleri ile ilgili promosyonla ilgili özel sektörün biri veri bir bölümü vermiyor. Bunların tamamının ocak ayı ortasında çözülmesi gerekiyor. Taşerondaki arkadaşlar, geçici işçiler bekliyor.
Özellikle vergi ile ilgili ben her ortamda ifade ediyorum. Aralık ayının sonunda yüzde 27’ye giriyorduk. Şimdi haziran ayının başında giriyoruz. Bununla ilgili düzenleme gerekiyor. Benim beklentim bu. Bu konuda sayın Bakanımızla görüşmeye devam ediyor. Asgari ücretle mesele bitmiyor. Asgari ücretli çalışan, teknik elemanların durumu ne olacak. Asgari ücret arttı diye işçi çıkaranlar geçmişte oluyor onun önüne geçmek lazım. Haftaya toplantı olsun ondan sonra geniş, detaylı konuşuruz."
"EYT İLE İLGİLİ DE BENZER BİR YAKLAŞIMIMIZ VAR"
TİSK Genel Başkanı Özgür Burak Akkol açıklamasında şu ifadeleri kullandı: "Yine kamu işçi, işveren ayrımı yapmadan belirli önerilerimizi paylaşıyoruz. TİSK Gerek asgari ücret sürecinde gerek çalışma hayatı ilgilendiren her türlü kanun düzenlemede çalışanların beklentisini önceliği olarak belirtiyor. EYT ile ilgili de benzer bir yaklaşımımız var. Çalışma arkadaşlarımızın refahının ne kadar önemli olduğunu anlatıyoruz. Ben bugün tekrar ifade etmek istiyorum.
TİSK camiası olarak kendi ekosistemimizde dünyaya örnek olan uygulamaları çıkarmanın mutluluğunu yaşıyoruz. İşletmelerimizin, şirketlerin, organizasyonun sürdürülebilirliğinin önemini de paylaşıyoruz. İşletmelerin rekabetçiliği istihdam için önemli bir konu, işletmelerin sürdürülebilirliği önemli, bu sebeple EYT konusunda hem çalışanların hem işverenlerin beklentilerini karşılayacak çözümlere ihtiyacımız olduğunu düşünüyoruz.
EYT'LİLER ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEK Mİ?
Sayın Bakanımız sürecin başından beri mayıs ve haziran ayından beri bizlerin görüşlerini alıyor. Sadece TİSK değil başka kuruluşların da görüşlerini aldı. İşçi temsilcilerinin de görüşlerini almaya devam ediyor. Biz TİSK olarak beklentilerimizi çözüm önerileriyle sunmayı seven bir teşkilatız. EYT kapsamında benzer bir yaklaşımımız var. Kapsamlı bir çalışmayı bugün sayın Bakanımıza sunduk.
TİSK'İN 3 MADDEDE EYT ÖNERİSİ
3 maddede size özet anlatmak istiyorum. Dünya örnekleriyle Türkiye örnekleriyle onlarca önerisi olan bir paket. 3 tane ana çatı altında özetleyebilirim.
BİRİNCİ MADDE
Bir tanesi emekli olup çalışmaya devam edecek arkadaşlarımızın SGK primleri ve işveren maliyeti artıyor. TİSK bir anket yaptı. Yüzde 80’in üzerinde EYT kapsamındaki çalışma arkadaşımız iş hayatına devam etmek istiyor.
İşverenlere sorduğumuzda işverenlerimiz devam ettirmek istiyor. Burada bir uyum görüyoruz. Bu uyumun da kaybolmamasını istiyoruz. SGK’da bir maliyet artışı söz konusu bu istihdamın devamı ve işverenler için risk. Sayın Bakanımız müjdeli haberi geçtiğimiz haftalarda vermişti. Bugün yine teyidini alarak paylaşıyorum. Emeklilerle emekli olmayan çalışanlar arasında SGK prim farkı giderilecek. Bu konu sadece işverenler için değil emekli olup çalışma hayatına devam edecekler için kıymetlidir.
İKİNCİ MADDE
İkinci konumuz emekli olacak çalışanların aynı anda emekli olması durumunda işverenler için finansman problemi doğmasıdır. Aynı gün kıdem tazminatının alınması durumunda işverenin mağdur olması durumu var. Bakanımız müjdeyi verdi. Hazine ve Maliye Bakanımızın destekçi olduğunu ifade ettik. KGF’den uygun kredi ile işverenin yalnız bırakılmayacağı müjdesini aldık. Uygun kredi faiziyle işverenlere destek olunacak. Kıdem tazminatları da çalışanlara gidecek.
ÜÇÜNCÜ MADDE
Üçüncü konu bazı şirketlerde yüzlerce kişinin emekli olması durumunda üretimi etkileyecek durumlar olabiliyor. Biz çalışma arkadaşlarımızı mağdur etmeden bir planlama dahilinde emeklilikleri organize ediyor olmamız gerekiyor. Bu üç başlık dışında ilave önerilerimiz oldu bunları sayın Bakanımıza aktardık. Şu anda süreç olumlu gidiyor. Bizlerde konunun resmileşmesini bekliyoruz.
Bugün gündemimizde asgari ücret yok. Bugün sürecin ilk günü Türk İş Başkanımız yukarıda sayın Bakanımız yukarıda az sonra benim de katılacağım toplantıyla süreci ve takvimi detaylandıracağız. Komisyon hem işçi hem işveren tarafını temsil ediyor hem de devletimizi temsil ediyor. Kimin üye olacağı ile ilgili çalışmalar tamamlandı. Yakın zamanda ilk toplantısını yapacak.
Ben son asgari ücretteki üçlü imza sürecini önemsediğimi ifade etmek istiyorum. Türk İş, devletin, işverenlerimizin imzasıyla ortak bir mutabakatla hayata geçirmiştik bu ortak mutabakatın çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu ortak mutabakatın ülkemizin ihtiyacı olduğu bir husus olduğunu biliyoruz. Bu dönemde biz işverenler olarak üçlü imza için elimizi taşın altına koymaya devam edeceğiz. Burada işverenlerimizin razı olduğu işçi tarafının memnun olduğu aynı zamanda işletmelerimizi koruyan, dengeli bir rakam için biz de elimizi taşın altına koyacağız. Hem EYT hem asgari ücret sürecinin ülkemiz için hayırlı olmasını temenni ediyorum.
7 ARALIK YADA O HAFTADA İLK TOPLANTIYI BEKLEYEBİLİR MİYİZ?
Henüz netleşmedi. Biz de tarihi paylaşmaktan memnun oluruz. Bu konu ülkenin gündeminde 31 Aralık’ın son gecesine kadar beklemenin gerek olmadığını düşünüyoruz. Ne kadar erken anlaşabilirsek ülkenin gündeminden o kadar erken alırız. Toplantılar uzun geçiyor. Gereken saygıyı göstermemiz gerekiyor. Komisyon çok detaylı verilere bakıyor. Binlerce işletmenin verilerine yer veriliyor. Komisyonun çok taraflı değerlendirmeler yaptığını, iyi niyetle pazarlıktan ziyade ortak bir hedefe nasıl ulaşabiliriz gayesiyle olumlu bir şekilde toplandığını ifade etmek istiyorum.
AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRI ARAŞTIRMALARI GELİYOR. SİZİN BİR ÇALIŞMANIZ VAR MI?
Rakama, analize dayanan çalışmalarımız var. Hem anket yapan onlarca çalışmamız var. Bakanlık, Türk İş anket yapıyor.
Yeteri kadar rakam zikrediliyor. Ülke için önemli bir konu ama bazen altında çok analiz olmayan, gerçekçi olmayan, yüksek veya alçak onun tespitini yapmadan söylüyorum. Buradan çıkacak rakamı ben de bilmiyorum. Bu sürecin sonunda en iyisini yapmaya çalışacağız.
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten 5'er temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında dört kez toplanıyor. Bakanlıktaki ilk toplantının ardından Komisyon, işçi, işveren ev sahipliğindeki toplantıların ardından son toplantısını tekrar bakanlıkta yapıyor. Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp, oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
MEVCUT ASGARİ ÜCRET NE KADAR?
2022 yılının başında 4 bin 253 liraya çıkarılan asgari ücrete, enflasyon nedeniyle temmuzda bir ara zam yapılmıştı. Temmuzda alınan kararla asgari ücret 5 bin 500 lira olarak açıklanmıştı.
EN AZ YÜZDE 50 ZAM
Hükümetin üst kademelerinden gelen “çalışanları enflasyona karşı koruma” açıklamaları çerçevesinde kamuoyunda asgari ücretin en az yüzde 50 oranında artacağı beklentisi hakim.
2023 yılında geçerli olacak asgari ücret için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da işçilerin, işverenlerin ve kamuoyunun beklentilerini tespit etmek üzere araştırma başlattı. Türkiye genelindeki küçük, orta ve büyük ölçekli işletmeleri de kapsayacak araştırmada, asgari ücret beklentileri tespit edilerek değerlendirilecek. Derlenen anket sonuçlarının, Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısında kamuoyuyla paylaşılması planlanıyor.
YILBAŞI ZAMMI KESİN
Mevzuata göre asgari ücret en geç iki yılda bir olmak üzere, genelde yılda bir kere belirleniyor. Halihazırda temmuz ayında asgari ücrete gelen zamla birlikte, yılbaşında yeni bir zam için zorunluluk bulunmasa da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Vatandaşımızı enflasyona ezdirmeyeceğiz. Yılbaşında inşallah bu tabloyu yine değerlendirecek gerekeni yine yapacağız” açıklaması nedeniyle yeni bir zamma kesin gözüyle bakılıyor.
8 BİN 250 TL OLABİLİR
Asgari ücret, geçen yıl sonunda yapılan yüzde 50’lik zam ile 4 bin 253 lira olmuştu. Enflasyondaki artış üzerine, 1 Temmuz itibarıyla asgari ücrete bir kez daha zam yapılmış, yüzde 30’luk bu ara zamla net asgari ücret tutarı 5 bin 500 liraya ulaşmıştı. Böylece geçen yıl asgari ücrete yapılan kümülatif zam, yüzde 90’ı geçmiş oldu.
Geçen yılbaşında asgari ücrete yapılan yüzde 50’lik artış, devlet yönetiminden gelen açıklamalar ve enflasyonun bu yıl geçen seneye göre daha yüksek seyretmesi, bu yılbaşında da asgari ücret için en az yüzde 50’lik bir zam beklentisi oluşturdu. Asgari ücrete yüzde 50 zam uygulanması halinde, yeni yıl için ücret 8 bin 250 lira olacak. Ancak 2023 Ocak ayı itibarıyla asgari ücretin bu rakamı da geçebileceği tahmin ediliyor. Asgari ücret komisyonunun toplanacağı aralık ayına kadar gerçekleşecek enflasyon oranı da açıklanacak zamda etkili olacak.
Asgari ücret, pek çok ödemenin hesaplanmasında referans değer olarak kabul edildiği için, kamu maliyesi için kritik önem taşıyor. Yeni asgari ücretle birlikte yeniden düzenlenecek hesaplamaların arasında sosyal güvenlik primleri, genel sağlık sigortası primi, kıdem tazminatı, askerlik ve yurt dışı borçlanması, işsizlik maaşı, evde bakım ücreti, 65 yaş ve engelli aylığı bulunuyor.