Sanayiye yeşil yol

Mithat Yurdakul / ANKARA - Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu'nun (DEİK), Türk firmalarının Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat programına uyum sağlaması için hazırladığı rapora göre, AB'ye ürün satan Türk ihracatçının tekstilde geri dönüşümlü malzeme, uzun ömürlü elektronik ürün gibi bir dizi düzenlemeye hazır olması gerekecek. "Sanayide Yeşil Dönüşümün Desteklenmesi" raporu ile Türk firmalarına  Yeşil Mutabakat’a uyum için bir yol haritası sunulması hedefleniyor. AB’nin uygulayacağı Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın (SKDM) Rusya, Ukrayna ve Türkiye için önemli bir yükümlülük oluşturacağı belirtilldi.

Geri dönüşümlü tekstil

SKDM kapsamında farklı sektörlerin önemli maliyetlerle karşılaşabileceğine dikkat çekilen rapora göre, AB'nin iklim politikalarına uyum kapsamında, geri dönüşümlü malzemenin tekstil üretiminde zorunlu hale getirilmesi gündeme gelecek. 2025 yılına kadar tekstil atıklarının ayrıştırılması yükümlülüğü getirilmesinin, tekstil ihracatçılarını doğrudan etkilemesi bekleniyor.

AB’ye mal tedarik eden sanayilerin de önümüzdeki süreçte atık yönetiminde çeşitli eylemlerde bulunmasının bekleneceği ifade edilen raporda, "Halihazırda ihraç edilen ürünler arasında atık oluşturma potansiyeli yüksek olan elektronik, tekstil, plastik, ambalaj gibi sektörlerin bu çalışmalar neticesinde belirlenecek olan önlemlerden, ürün satışları üzerinden etkileneceği düşünülmektedir" denildi. Raporda, sanayi kuruluşlarının bugünden başlayarak atık azaltma ve yeniden kullanım için adım atması gerektiği de vurgulandı.

Rapora göre AB'yle ticaretteki ambalaj sektörüne yönelik düzenlemeler kapsamında da, ürün ambalajlarında miktarın azaltılması, yenilikçi paketleme yöntemleri geliştirilmesi gündeme gelebilecek. Avrupa Yeşil Mutabakatı Döngüsel Ekonomi Eylem Planı kapsamında, elektronik eşyaların kullanım ömürlerinin uzatılacağı, bilgisayar ve telefonlarda bakım-onarım hizmetlerinin genişleyeceği vurgulandı. Düzenlemeler kapsamında tek kullanımlık ambalaj ve çatal bıçak takımları yerine yeniden kullanılabilir ürünlere geçişin hedeflendiği belirtilen raporda, tek kullanımlık bataryaların kullanımdan kaldırılmasının gündemde olduğu ve çelik, çimento ve kimyasallar için de

"eko-tasarımın" gündeme alınmasının beklendiği kaydedildi. Raporda, "Özellikle ambalaj ve plastik sektöründe tüketici sorumluluğunun yanı sıra üretici sorumluluğu, atıkların toplanması, ayrıştırılması, geri dönüştürülmesi gibi gerekliliklerin gelebileceği dikkat edilmesi gereken bir husustur" ifadesi kullanıldı.

‘Sınırda vergi, açmaza sürükler’

Gümrük Birliği kararları uyarınca AB’nin Türkiye’ye karşı sınırda karbon vergi uygulamasına gitmemesi gerektiği vurgulanan raporda, “Türkiye’nin bu vergi sürecine uyum çalışmalarını sonuçlandırması ve diğer gelişme yolundaki ülkelerin bu rejimi kabul etmemesi durumunda, tekstil kotalarında karşı karşıya kaldığımız ve 1998 yılında Hindistan’a karşı kaybettiğimiz dava benzeri açmazlar yaşamamız mümkün görünmektedir” denildi.