Rahmi Koç konuştu, gözleri doldu, salon ayakta alkışladı

Koç ailesine, ‘Hayırseverlik’ alanında ABD’nin en prestijli ödülü Carnegie Medal of Philanthropy verildi. Türkiye’de yönettiği 1.2 milyar dolarlık fonla, başta eğitim ve sağlık olmak üzere pek çok farklı alanda yardımlarıyla ön plana çıkan Koç ailesi’nin yanı sıra New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg, Betty-Gordon Moore çifti ve Joan-Sanford Weill ikilisine de ödül verildi.
Koç ailesi, bu yıl ödül alanlar arasında Amerikan olmayan tek aile oldu. Daha önce bir Hintli (Tata), bir İngiliz (Sainsbury) bir de Japon aile (Inamori) Amerika dışından bu ödüle sahip olmuştu.

İlk ödülü Gates almıştı
Koç ailesi daha önce Gates ailesi, Rockefeller ailesi, George Soros ve Ted Turner gibi isimlerin sahibi olduğu bu ödülü almak üzere New York’ta düzenlenen törene Koç Holding Şeref Başkanı Rahmi Koç, Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Koç Vakfı Başkanı Semahat Arsel, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç ve eşi Caroline Koç, Koç Holding Yönetim Kurulu üyeleri Ömer Koç ve Ali Koç ile eşi Nevbahar Koç katıldı. Törende konuşmasını yapmak üzere sahneye çıkan Rahmi Koç, duygulu anlar yaşadı.

Gözleri doldu
Koç ailesi adına ödülü ABD’de iş dünyasının ve hayırseverliğin sembol isimlerinden David Rockefeller’in elinden alan Rahmi Koç’un, konuşmasının son cümlesi olan “Bu ödülü sadece ailem için değil, ülkem için de alıyorum” sözlerinin ardından gözleri doldu. 500 kişilik salon Koç’u ayakta alkışlarken, ödülünü alarak sahnedeki sandalyesinde oturan New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg de ayağa kalkarak uzun süre Koç’u alkışladı.
Rahmi Koç’u uzun zamandan bu yana tanıdığını belirten David Rockefeller, Koç ailesinin yaptıklarının çok değerli olduğunu, Türkiye’nin geleceğinde bu yardımların önemli rol oynayacağını söyledi. Rockefeller böylesine önemli bir ödülü almalarından dolayı tüm Koç ailesini tebrik etti. Bu arada ödül alanlardan Sanford Weill de Koç Holding’in yönetim kurulu üyeliğini yapıyor.

Kent ve Koç dış politika konuştu
Ödül töreni öncesinde düzenlenen resepsiyonda Coca Cola CEO’su Muhtar Kent ve Koç Holding Başkanı Mustafa Koç, dış politika konuştu. Türk dış politikasının en iyi dönemini yaşadığınıve doğru bir çizgide olduğunu söyleyen Kent, İslam dünyasında İsrail’le en yakın ilişkilere sahip ülkenin Türkiye olduğunu hatırlattı.
Mustafa Koç da Türkiye ve İsrail’in birbirine göbek bağıyla bağlı olduğunu kaydetti ve bölgedeki tek laik ve demokratik iki ülkenin birbiriyle ilişkilerini hiçbir zaman sekteye uğratamayacağını belirtti.

Gregoryan’ın memnuniyeti
Resepsiyona ev sahipliği yapan The Carnegie’nin Ermeni kökenli başkanı Vartan Gregorian, Türkiye-Ermenistan yakınlaşmasından memnun olduğunu Türkiye’nin 1915 olaylarından dolayı suçlanmasının da mantıklı olmadığını belirtti.

RAKAMLARLA VEHBİ KOÇ VAKFI
- Kuruluşu 17 Ocak 1969
- 1.2 milyar dolarlık mal varlığı
- Bugüne kadarki yatırımları 600 milyon dolar
- Koç Holding’in yüzde 7.2’si vakfa ait
- 400 milyon lira nakdi var
- Toplam 38 kurum kazandırdı

Arsel: Allah bizi mükâfatlandırdı
Ödül töreninden sonra Türk basınıyla bir sohbet toplantısı yapan Rahmi Koç, ödülden kendilerinin de son anda haberdar olduğunu söyledi. Rahmi Koç, “Bize mektupla bilgi geldi. Araştırdık, ‘bu çok mühim mutlaka kabul etmemiz gerek’ denildi, kabul ettik. Amerikalılar çok önemsiyorlar bunu, 25-30 sene geriye giderek araştırma yapıyorlar” dedi.
Vehbi Koç Vakfı’nın 40. yılında bu ödülü aldıklarını belirten Semehat Arsel ise, “Allah öyle rast getirdi. Bizi mükâfatlandırdı” dedi. Carnegie’nin hayat hikayesinin Vehbi Koç’la çok paralel olduğunu belirten Arsel, bu noktaları şu maddelerle özetledi:
“Carnegie hayatını 3 bölüme ayırmış. Kendi eğitimi, para kazanma dönemi ve hayır işleri... ‘Sonunda da mezara sıfırla gitmeye uğraştım’ demiş.
Vehbi Koç 95 yaşında hayayını kaybetti ve kendisi, ilk 30 yılında ticareti öğrenme ve büyütmeyle, ikinci 30 yılında para kazanma, son bölümde vakıf işleriyle uğraştı.”
Ödülü alma kriterleriyle ilgili kendilerinden bir bilgi talep edilmediğini ileten Rahmi Koç, Carnigie’yle aynı vizyon ve felsefeye sahip olmaları, sürdürülebilirlik ve gözle görülür etki gibi kriterlerin önemine vurgu yaptı.

ÖDÜLLERİ KİMLER ALDI?
2001: Rockefeller ailesi, Gates ailesi, George Soros, Ted Turner, Irene Diamond, Brooke Astor, Walter&Leonore Annenberg
2003: Sainsbury ailesi ve Dr. Kazuo Inamori
2005: Hewlett ailesi, Packard ailesi, Cadbury ailesi, Aga Khan, Sir Tom Farmer, Agnes Gund
2007: Eli Broad, Heinz ailesi, Mellon ailesi ve Tata ailesi
2009: Michael Bloomberg, Koç ailesi, Sanford&Joan Weill, Gordon&Betty Moore

Hayır adamı Carnegie
Adına ödül verilen İskoç asıllı ABD’li sanayici Andrew Carnegie (1835-1919), 1870’li yıllarda “Carnegie Steel Company”i kurdu. Carnegie, şirketini 1901’de J.P. Morgan’a sattı. Ardından da kendisini hayırseverliğe adadı. Carnegie, satıştan elde ettiği gelirin yüzde 90’ını hayır işlerine bağışladı.

Değirmenin suyu nereden geliyor?
Vehbi Koç’un ana fikrinin “Kendi memleketimde kazandığımızı cemiyete geri verme” etrafında şekillendiği belirten Mustafa Koç’a, Rahmi Koç da, “En ana fikir ‘değirmenin suyu nereden geliyor’ oldu. Doğru dedin Mustafa, devam et” diyerek destek verdi. Grubun hedefinin para kazanmak, ardından da hayır işlerine fon aktarmak olduğunu belirten Koç, yabancı ortaklarına da vakfa yardımı ön koşul olarak koyduklarını söyledi.
Vehbi Koç’un hayır işleri yapmak istediği ilk yıllarda ‘kim en çok ağlarsa’ ona yardım ettiğini belirten Rahmi Koç, bir ABD seyahati sonrası (1947) bunu sisteme bağlamak için çalışmaların başlatıldığını, 20 yılı aşkın süre çaba harcandığını aktardı.

Namaz mı, eğitim mi?
Rahmi Koç, babasının ilk büyük hayır işiyle ilgili de şu anıyı aktardı: “Vehbi Bey ilk büyük hayır işinde cami ve okul arasında gidip gelmiş. Arkadaşlarını toplamış ‘Düşünün, taşının bana bildirin’ demiş. Ardından da Ankara, Maltepe’de talebe yurdu kurulmuş.” Bu kararın nedenini Semahat Arsel şöyle özetledi: “Namazı herkes evinde kılabilir ama evinde herkes eğitim göremez.”

Anadolu ile Sabancı isim kavgasına tutuştu
Türkiye’de başta Kadir Has olmak üzere iş dünyasının önemli yatırımları olduğunu anlatan Rahmi Koç, buna karşılık ortaklaşa projelerin eksikliğinden yakındı. Koç, ‘kimin ismini yazılacağı’ noktasında çıkan tartışmalarla, ortak projelerin yürümediğini anlattı.
Koç, 40 sene bir şey yapmayıp, ölüm döşeğinde, son anda hayır yapılmasının ise pek de doğru bulmadığını sözlerine ekledi. Mustafa Koç ise bu konuda oldukça net konuştu: “Egoyu bir tarafa bırakmak gerek.”
Türkiye’de yaptıkları yardımlardan dolayı, “Bırakın övgüyü çoğu zaman yaptığınız sorgulanıyor” diyen Ali Koç da böylesine büyük bir ödülü Türkiye’den bir ailenin almasının kendisini çok mutlu ettiğini söyledi.
ABD’de vakıf gelirleri kriz etkisiyle düştü. Bu yüzden taahhütlerde zorluk yaşandı. 1.2 milyar dolarlık büyüklüğü yöneten, 400 milyon liralık nakdi olan Vehbi Koç Vakfı’nın faiz gelirleri düşünce zorluk yaşamasın diye Koç ailesi krizde ek fonla vakfa destek oldu.