Paketli gıdaya ‘ışın’lı etiket

Radyasyonla ışınlanmış gıdalara Avrupa Birliği (AB) ayarı geldi. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Işınlama Yönetmeliği’ne göre, hazır ambalajlı ışınlanmış gıdaların etiketlerinde, ‘ışınlanmıştır’ ifadesi ve yeşil renkli uluslararası gıda ışınlama sembolü olan, ‘Radura’ kullanılacak.

Sebze, meyve ve ette

Işınlama işlemi; gıda kaynaklı hastalıkların önlenmesi, bozulmaya neden olan mikroorganizmaların yok edilmesi, çürümenin önlenmesi veya geciktirilmesi, gıdaların bozulmasının önlenmesiyle ürünün raf ömrünün artırılması, filizlenme, çimlenme ve olgunlaşmayla oluşabilecek gıda kayıplarının azaltılması, bitki ya da bitkisel ürünlere zarar veren organizmaların etkisiz hale getirilmesi için belirlenmiş dozda, uygun teknolojik ve hijyenik koşullarda yapılacak. Söz konusu işlem sadece teknolojik olarak ihtiyaç duyulması halinde, tüketici menfaatleri için uygunsa, sağlık için bir tehlike oluşturmuyorsa ve önerilen koşullarda gerçekleştiriliyorsa uygulanacak.

Gıda ışınlaması soğanlar, kökler, yumrular, taze veya dondurulmuş meyve ve sebzeler, hububat, öğütülmüş hububat ürünleri, sert kabuklu meyveler, yağlı tohumlar, baklagiller, kurutulmuş meyveler, çiğ balık, kabuklu deniz hayvanları ve bunların ürünleri, kanatlı, kırmızı et ile bunların ürünleri, kurutulmuş sebzeler, baharatlar, kuru aromatik bitkiler, otlar, çeşniler ve bitkisel çaylarla hayvansal orijinli kurutulmuş gıdalara belirlenen dozlarda gerçekleştirilecek. Sadece böceklenmeyi önlemek amacıyla ışınlanmış olan hububat, baklagiller, kurutulmuş meyveler gibi düşük nem içeriğine sahip gıdalarda yeniden ışınlama yapılabilecek. Işınlama işletmelerinde ışınlanan her bir parti gıda için gıdanın adı, niteliği ve miktarı, son tüketim tarihi, ışınlanma tarihi gibi bilgiler kayıtlı tutulacak ve bu kayıtlar 5 yıl süreyle saklanacak. Uygulama, 31 Aralık 2020’de başlayacak.

TAEK: Kesinlikle güvenlidir

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) de internet sitesinde, ‘Işınlanmış gıda güvenli midir’ sorusuna şu yanıtı veriyor:
“Kesinlikle güvenlidir. Nasıl röntgen filmi çektirme, televizyon izleme veya hava limanlarında güvenlik amacıyla kullanılan iyonlaştırıcı enerjiler zarar vermiyorsa tekniğine uygun kullanılan ışınlama işlemi de gıdaya zarar vermemektedir. Gıda ışınlamasında kullanılan radyasyon kaynağının enerjisi, olumsuz sağlık sınırının altında ve ışınlanan maddeler radyoaktif hale dönüşmüyor ve kalıntı bırakmıyor.”

‘Küflenmeyi engelliyor’

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Zeki Taydaş, Milliyet’e yaptığı açıklamada, “Halk sağlığını tehlikeye atmaksızın eskiden beri yapılıyor. Tüketicinin nasıl bir şey tükettiğinin aydınlatılması önemli. Işınlanma beyanı tüketicinin bilmesi gereken bir şey. Belki öyle bir işlemi tercih etmeyebilir” diye konuştu. Işınlamanın ürünleri mikrobiyolojik olarak koruduğuna dikkati çeken Taydaş, “Özellikle küfleri oluşturan toksinlere engel oluyor” dedi.

Işınlama uygulamasının, uluslararası normlarda yapılması gereken teknik bir uygulama olduğunu ifade eden Taydaş, ABD ve Avrupa Birliği’nde de yapılan uygulamanın çizelgede belirlenen normların ötesine geçemeyeceğini, gümrüklerde de bu açıdan tarım ürünlerine inceleme yapıldığını söyledi. Taydaş, “Kimyasalla değil, radyasyonla koruma sağlıyor. Tabii ki her şey dozunda. Dozunu aşarsa yararlı olmaktan çıkıp zararlı hale gelir” dedi.