Limon ihracatının yasaklanması tepkilere neden oldu! İhracatçı: İtibar sorunu Üretici: Çok limon var

DUYGU ERDOĞAN - Buna göre yakın zamanda özellikle Adana, Mersin ve Hatay’da yaşanan don vakaları nedeniyle yaşanan sorunların tedbir alınmasını gerektirdiği vurgulandı. Bu kapsamda arz/talep dengesinin takip edileceği, spekülatif fiyat hareketlerinin takip edileceği belirtildi. 

Şu anda dalda çok az miktarda limon kaldığını, ürünlerin yıl boyu tüketilmek üzere depolara kaldırıldığı bilgisini veren üreticiler; tüketim miktarının çok üzerinde limon varlığı olduğuna dikkat çekiyor. İhracatçılar ise, yasaklamaların global arenada ‘itibar zedelenmesine’ neden olduğunu, alıcıların Türkiye yerine başka ülkeleri tercih etmek üzere anlaşmalar yaptığını vurguluyor. 

‘Yok’ algısı ile satış

Türkiye, normal şartlarda son 10 yıldır ihtiyacının 2.5 kat üzerinde limon üretiyor. 2023 sezonunda yüksek üretime yurt içi ve dışında yeterli talep bulunamaması nedeniyle üretici satamadığı limonu daldan da toplamamış, çeşitli belediyeler üreticiye destek olmak için toplu alımlar yapmıştı. Ardından özellikle ağaçların çiçek açma döneminde kurak ve soğuk hava ile birlikte üretimde yüzde 30’a yakın kayıp olmuştu. Bu sorun fiyatları bir miktar artırsa da, tüketiminin üzerinde üretim yapılan limonda fiyat artışı sınırlı kalmıştı. Ancak son dönemde fiyatlarda ani ve spekülatif yükselişler göz çarptı. Limon kilosu 35-40 liradan 60 liranın üzerine çıktı. Şu anda depolardan sağlanan ürünler için ‘yok’ algısı oluşturulduğu, tüccarın bu şekilde fiyatı yüksek tuttuğu belirtiliyor. 

‘Doğru bilgi verilmedi’

Önemli üretici bölgelerden Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, yetkililerin mevcutta dalda ve depodaki limon miktarına ilişkin bilgilendirme istediği pek çok kişinin ürüne yönelik doğru bilgi vermediğini ifade etti. Doğan, “Yeni hasat ağustosta başlayacak, bu zamana kadar limon depolarda muhafaza edilir ve ordan satılır. Önceki yıldan ‘sorun’ imajını devam ettirmek isteyenler, daha çok para kazanmak için ürün depoda azmış gibi davranıyor. Ama bizim hesaplarımıza göre geçen yıldan fazla ürün var. Don vurdu, bahçeler zarar gördü ancak bu boyutta ihracatı yasaklayacak halde olmamalıydı” dedi. 

1 milyon ton hesapladı

Bir diğer önemli üretici Mersin’in Akdeniz Ziraat Odası Başkanı Musa Yılmaz da, net veriler olmasa da edindikleri bilgilere göre, depolarda 1 milyon ton limon olduğunu söyledi. Bunun tüketimi yeteri üzerinde karşılayacağını anlatan Yılmaz, “Zaten zor durumda olan ve iklimden dolayı çok zararı olan üretici bir de ihracat yolunun kesilmesiyle karşılaştı. Bu sorunları artık kökten çözmek lazım, yani çok üretilince para etmez, dalda kalır; az üretilince fiyat artar para kazanılır gibi bir durum olmamalı. Çiftçinin üretimi de kazancı da sürdürülebilir hale getirilmeli” diye konuştu.

‘Mısır yerimizi alıyor’

İhracatçı birliklerinin verilerine göre yıllık limon ihracatı ortalama 550-600 bin ton. Gelir ise 350 milyon dolar civarında bulunuyor. Uludağ Yaş Meyve ve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Senih Yazgan, “İhracat yasakları global arenada itibar zedeliyor ve ‘güvenli tedarikçi’ algımızı yıkıyor. En kötü durumda bile yasak değil sınırlama olmalı. Ancak limonda böyle bir durum da söz konusu değil. Yeterliliğin üzerinde ürün olduğunu tahmin ediyoruz. Zaten pazarlarımızı Mısır gibi ülkelere kaybetmeye başladık, ihracat azalıyor; yasaklar yerine üretim planlamasını hayata geçirmeliyiz” dedi.

Tüketimin iki katı üretim var

Türkiye’nin limon üretimi tüketiminin iki katına yetiyor. Son yıllarda 1 milyon tonun üzerine çıkan üretim, 2018’den bu yana ise 2 milyon tona yaklaşan oranda gerçekleşiyor. Kişi başı tüketim de artıyor. Mevcutta depolardan 35-40 liraya çıkan limonun kilo fiyatı markette ise 65-80 lira arasında değişiyor.