Hububata çiftçiyi koruyacak vergi

DUYGU ERDOĞAN - Buğdayda hasat başlamadan önce çiftçiyi korumak adına hububat ürünleri ithalatına yeniden gümrük vergisi getirildi. Resmi Gazete’de yayımlanan kararla birlikte buğday, arpa, mısır, durum buğdayı gibi hububat ürünlerinin ithalatında gümrük vergisi yüzde 130’a yükseltildi. Bu vergi oranı, pandemi ardından dünyada gıdada stok tutma eğilimi, hububatta önemli üreticiler Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş ortamının yansımaları nedeniyle iç piyasayı korumak adına dönem dönem sıfırlanmıştı. Ancak farklı dönemlerde yüzde 70, 80 ve 130 olarak uygulanmıştı. Yüzde 130’luk bu uygulama, çiftçiyi korumak için güçlü bir mesaj veriyor. Bu kapsamda gümrük vergisi uygulaması 1 Mayıs itibarıyla yürürlükte olacak. Türkiye’de geçen sezon 19.5 milyon tona yakın buğday üretimi yapılmıştı. Bu sezon 1 milyon daha fazla üretim bekleniyor. Türkiye’nin buğday üretimi tüketimi için yeterli. Ancak dünyada önemli un, makarna, bisküvi gibi ürünlerin ihracatçısı olan Türkiye’de sanayici bu amaçla buğday ithal edip, mamul ürün üretip ihraç ediyor. 

‘Bizim de tavsiyemizdi’

Yeni sezon hasat mayıs ayı ortasından sonra Çukurova ile başlayıp Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile devam edecek. Ulusal Hububat Konseyi (UHK) Başkanı Özkan Taşpınar, ilgili bakanlıklara ilettikleri görüşlerde hasat zamanı öncesi gümrük vergisi konusunda sık sık fikir beyan ettiklerini anlatırken, “Son yıllarda vazgeçildi ancak daha önceki yıllarda hasat zamanı yapılan gümrük vergisinin kaldırılması uygulaması çiftçiyi hep zarara uğrattı. Bu yanlıştan artık dönüldü. Şimdi hububat için hasat öncesi uygulamaya alınan gümrük vergisi, yerinde bir karardır. Hasat bitip, esnaf ve sanayicinin de elinde ürünü azaldığı zaman iç piyasada fiyatları etkilemeyecek şekilde uygulama yapılabilir. Şimdi çiftçimiz ürününü daha umutlu olarak hasat edecek. Zaten ithalatın büyük bölümü yurt dışına mamul madde satabilmek için yapılıyor. Uzun zamandır gümrük vergisi uygulanmıyordu. Bu nedenle sanayicinin elinde stoku mevcut” dedi.

‘Normale dönüldü’

Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği (IAOM) Avrasya Başkanı Eren Günhan Ulusoy, kararın çiftçiyi korumaya yönelik bir adım olduğunu kaydederken, “Tahıl Koridoru öncesinde aşırı fiyat artışlarından ötürü vergi düşürülmüştü. Dünyadaki fiyat gevşemelerinden ötürü çiftçiyi korumaya yönelik karar yeniden uygulanacak. Aslında normale geri dönmüş olduk. Yüzde 130, yüzde 70 ve yüzde 80 olmak üzere 3 farklı uygulama bugüne kadar yapılmıştı. Yüzde 130 kullanılması bir mesaj veriyor. Çiftçiyi korumak için daha güçlü sinyaller var” dedi. Türkiye ve dünya genelinde buğdayda verimli bir dönem beklendiğini anlatan Ulusoy, ani fiyat yükselişleri beklemediklerini dile getirdi.

‘Mamul üründe lideriz’

İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçılar Birliği (İHBİR) Başkan Yardımcısı Şemsettin Memiş, daha önce de gümrük vergisinin yüzde 130 olduğunu belirterek şöyle dedi: “Zaten ithalatın çoğu mamul ürün üretip yurt dışına daha katma değerli satmak için yapılıyor. Buğday alıp un, makarna, bisküvi gibi ürünler üretiyoruz. Bu alanda lider ülkelerdeniz. Dünyada da elbette fiyat avantajlarını yakalamak istediğimiz için ithalat yapıyoruz. Ortalama 5.5 milyon ton ithalatımız oluyor. Geçen yıldan bu yana dünya piyasalarında yüzde 12-14 düşüş var. Bu nedenle iç piyasada fiyat olarak bir yükselme beklentimiz yok.”