Girdi maliyetleri artan arıcılar uyarıyor: Bal mı, şurup mu?

DUYGU ERDOĞAN - Arıcılar, yaz sezonu için göç etmeye başlarken, yeni hasada hazırlanıyor. Bu kapsamda son dönemde artan girdi maliyetleri, iklimsel sorunlar gibi zorlu koşullara dikkat çekilirken; şeker ve mazot için sürdürülebilir destek talep ediyorlar. 

Gıda fiyatlarında market raflarında yaşanan artışın balda sınırlı kaldığı görülürken, en çok tağşişe uğrayan gıda ürünlerinden olan balın çeşitli yöntemlerle çoğaltılarak ucuza satıldığı belirtiliyor. Arıcılar, bu tağşişlerin genellikle laboratuvar ortamında anlaşılabileceğini belirtirken, “Madem bunlar satılıyor, o zaman tüketiciyi uyarmak lazım. Tağşiş bulunan markaların üzerine ‘bal’ yazmayı yasaklamalı. ‘Bal aromalı şurup’ yazılmalı. Glikoz şurubu ya da tatlandırıcı diyebiliriz” ifadeleri kullanılıyor.

Dünyada arı varlığı açısından Türkiye, Çin’den sonra ikinci sırada yer alıyor. Türkiye’de resmi kayıtlara göre 7.8 milyon arı kovanı, 80 bin arıcı ailenin çalıştığı görülüyor. 

‘Şeker ihtiyacı arttı’

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Genel Başkanı Ziya Şahin, arıcıların mevcut dönemde hareket halinde, göçtüklerini anlatırken, bu göçerlik halinin arıcıların ihtiyaçlarını, maliyetlerini katladığını anlattı. Şahin, “Arıcılar, yüzlerce kilometre yol kat ediyorlar, bu süreçte mazot fiyatı dört kat arttı. Bir diğer sorun ise şeker meselesi. Bütün dünyada kış ayları boyunca arılar kristal toz şekerle beslenir. Hayatta kalmaları için bu olmazsa olmazdır. Bir kovan kış mevsiminde 15 kilo şeker yer. Kuraklık, mevsim değişikliği ve nakil durumlarında da ayrı ayrı olmak üzere 10 kilo şeker kullanılır. Bir çuval yani 50 kilo şeker bin lira. Destekleme olmazsa bin liraya şeker alıp tüketiciye uygun fiyata gerçek bal yedirmek mümkün olmaz” dedi.

90 – 100 lira olur

Mevcut balların geçen yılın mahsulü olduğunu anlatan Şahin, geçen yıl arıcıların 26 kilo tenekeyi 800 liraya verdiğini kaydetti. Şahin, “Bu yıl bir teneke maliyeti 1500 lirayı aşıyor. Taze bal piyasaya girince 90-100 liranın altındaki bal, bal olmaz. Bu gidiş, merdiven altı üretimi artırır: balı nişasta bazlı karışım, pancar şekeriyle besleme ya da enzimle çoğaltma yapılır. Bunlara bal dersek, arıya hakaret etmiş oluruz. Madem satılacak ve çözüm bulunamıyor, bunlara tatlandırıcı diyelim” diye konuştu.

‘Çiçek balı kristalleşir’

Arıcılar, halk arasında ‘kristalleşen balın kötü olduğu’ algısının da kırılması gerektiğini belirtiyor. Arıcılar, “Balın tağşişini anlamak tüketici açısından zor. Laboratuvarlar yoluyla incelenebilir. Bal kristalleşir. Kristalleşmiş balları şeker ilave edilmiş bal zanneden vatandaşlar bu ürünleri satın almadıkları için marketler bunları iade ediyorlar. Arıcılar zarar ediyor. Hem de bu firmalar balları aşırı ısıtıp, içindeki değerleri öldürüp hatta zararlı hale getirip yine satışa sunuyor” diyorlar.

‘Bir teneke bal, bir çuval şeker alır’

Ziraat Yüksek Mühendisi Arıcı Üzeyir Karaca, her şey normal seyrinde giderse yeni hasatta 100 bin ton civarı bal üretimi beklendiğini kaydetti. Karaca, “Bir teneke bal ile 4-5 çuval şeker alabiliyorduk. Şimdi bir çuvaldan az fazlasını alabiliyoruz. Türkşeker desteklemeseydi işimiz zordu. Devletin şekeri sübvanse edip nakliyenin büyük kısmını karşılaması gerekiyor. Örneğin Ege Bölgesi’nde bir arıcı Trakya’ya gidiyorsa 1200 km, Afyon-Kütahya tarafına gidiyorsa 800 km yol kat ediyor. 1500 olan nakliye 6 bin lira civarında” dedi.

‘80 liranın altı sorgulanmalı’

Mersin İli Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Adem Kurt, girdi maliyetleri nedeniyle arıcıların zor koşullar içinde kaldığını vurgularken, “26 kilo tenekede ayçiçek balını 700-800 liradan satmıştık. Bu sezon destekler olmazsa 1500 liranın altı arıcıları kurtarmaz. Bu da firmaların sahte bal furyasını güçlendirebilir. A firması adıyla satan yakalanınca B firması adıyla yeni firma üzerinden satıyor. Bunların önüne geçemiyorsak, üstlerine bal aromalı şurup gibi ifadeler yazabiliriz. Bunlar bal değil şurup. Bal fiyatında raflarda ciddi bir artış olmadığını görebilirsiniz. Ama 850 gramı 40-50 liraya satan varsa şüphelenmek lazım. 80 liranın altı sorgulanmalı” diye konuştu.