Tercihlerde sürpriz yaşamamak için dikkat!

Aysel Bozan Yılmaz - Üniversite tercih maratonu tüm heyecanıyla sürüyor. Adaylar 5 Ağustos Cuma günü saat 23.59’a kadar tercihlerini yapabilecekler. Karar verenler dahil, pek çok aday, bir kez daha kontrol edeyim psikolojisiyle son dakikaya kadar tercihlerini tamamlamıyor. Bu süreçte, kafası karışık olanlar ise bulduğu her kaynaktan bilgi edinmeye çalışıyor. 

Baraj kaldırıldı, rekor sayıda aday sınava girdi, sorular önceki yıla göre kolaydı, ekonomik kriterler hiç olmadığı kadar öne çıktı. Tüm bu nedenlerle tercih listesi hazırlarken, önceki yıllardan daha fazla ince eleyip sık dokumak gerekecek. Türkiye’nin önde gelen rehberlik uzmanları ile adayların doğru kaynaktan bilgi almaları için yeni bir yazı dizisi başlattık. Bugün, Eğitim Uzmanı Salim Ünsal, sıkça sorulan soruları cevapladı: 

NEDEN BAŞARI SIRASI? 

Tercihlerimizi neden puan yerine sıralamaya göre belirliyoruz? 

Hem uygulanan sınav hem de sınava katılan adaylar bir yıldan diğerine farklılık gösterdiği ve hesaplanan puanların reel değeri birbiriyle uyumlu olmadığı; ayrıca ÖSYM kılavuzundaki veriler daha çok geçen yıla ait yerleşme sıralarından oluştuğu için puanın kullanılması yanlış tercih yapmaya yöneltir. Bu nedenle puan yerine sıraların kullanılması daha doğru sonuçlar verir. 

Tercihte nasıl bir teknik uygulanmalı? 

Tercih eğilimi değişmeyecek programlarda adaylar kendi sıralarının yüzde 20 üstünden başlayıp yüzde 40 altına kadarlık bir yelpazede liste oluşturabilir. Örneğin 100 binlik sıradaki bir adayın 80 binden başlaması ve 140 binde tercihleri noktalaması uygun. Ancak bilgisayar mühendisliği gibi eğilimi artan bazı programlarda ve Eşit Ağırlık (EA) puan türündeki programlarda ilk 80 bininde olanlarda bu yıla özel üst limiti biraz temkinli belirleyip alt limiti genişletmek faydalı olacaktır. Üst sınır yüzde 10’da tutulup alt sınır da yüzde 50 olarak belirlenebilir.  

Eşit ağırlık puan türündeki tercihlerden neden korkmalıyız? 

Geçen yıl EA puan türünün ön sıralarında çok sayıda sayısalcı aday vardı. Bu da özellikle ilk 80 binlik bölgede, EA puan türüyle girilen programlarda rahat bir sıralamayla yerleşme konforu yaratmıştı. Bu yıl sınavın matematik etkinliği oldukça zayıfladığı için EA puan türünü yeniden bu puan türünün adayları işgal etti. Doğal olarak da ilk 80 bin bölgesindeki programlarda öne doğru hareketler bekliyoruz. Örneğin geçen yıl 70 bine kadar çıkan devlet üniversitelerindeki hukuk sıraları bu yıl olağan bölgesi olan 35-40 bin bandına geri dönecektir. Bu nedenle ilk 80-100 binlik bölgedeki adaylar, bu farkların kapanacağını dikkate alarak daha temkinli tercih yapmalılar. 

PUANI YÜKSEK OLAN GİRER 

Vakıf üniversitelerindeki sıralamalarda bir farklılık olur mu? 

Tam burslu programlarda metropol devlet üniversitelerinde olduğu gibi bir pozisyon oluşacak hatta bazıları daha da yükselecektir. Ücretli ve kısmi burslu programlarda ise nispeten daha rahat sıralama oluşumlarını bekliyoruz.   

Tercihin kaçıncı sırada yazıldığının yerleşme şansı bakımından bir etkisi var mı? 

Kimin puanı daha yüksek ise yerleştirme önceliği ona verilir. Aynı programı tercih eden iki adayın puanları eşitse Ortaöğretim Başarı Puanı’ndan (OBP) arındırılmış sınav puanı yüksek olan öncelik hakkını elde eder. Eğer diploma notları ve sınav puanları da eşitse o puana kaynaklık eden ana testlerde kimin daha yüksek net elde ettiğine bakılır ve yüksek olan önce yerleşir. Aynı programı seçenler arasında bunca eşitliğin bulunması çok olası olmadığı için tercihi kaçıncı sıraya yazacağınızın bir önemi yoktur. 

Salim Ünsal, yukarıda iki farklı puan türünden adayın tercih listelerini paylaştı. Üstteki aday, puanına göre doğru bir tercih oluştururken, alttaki adayın hazırladığı listenin yanlış olduğunu söyleyen Ünsal, “Aday, aynı sıralamaya yakın programları tercih listesine almış. Bu adayın yerleşme şansı biraz az. Daha geniş yelpazede bir tercih yapmalı” dedi.

OBP DÜŞER Mİ?

Bu sene tercih yaptığımızda seneye puanımız düşer mi? 

Tercih yapıyor olmak puan düşmesi için bir sebep değil. Sadece bu yıl ÖSYM tarafından bir yükseköğretim programına yerleştirilenler, seneye OBP’de kayba uğrayacak. Üniversiteye ister kaydolun, isterseniz olmayın yerleştiğiniz andan itibaren puanınız düşecek.

HANGİ BÖLÜMLERE İLGİ ARTTI?

Tercih yöneliminin arttığı programlarla ilgili neler öngürüyorsunuz? 

Geçmiş yıllardan farklı olarak bu yıl, sayısal puan türünde bilgisayar, yazılım ve yapay zekâ mühendislikleri çok tercih ediliyor. Tıp, diş hekimliği ve diğer bazı mühendisliklere de ilgi yüksek. Sıralama barajı olmayan sayısal programlarda iç mimarlık en gözde olanların başında geliyor. EA puan türünde hukuk ve sınıf öğretmenliği tercihleri hâlâ revaçta. Baraj olmayan yönetim bilişim sistemleri de fazlasıyla tercih ediliyor. Sözel puan türünde okul öncesi, özel eğitim ve Türkçe öğretmenliklerine hâlâ çok ilgi duyuluyor. Bu bölümleri seçen adayların sıralama bakımından kendilerine daha yakın bölgelerde hatta bir miktar altında olanlardan bir liste oluşturmalarında yarar görüyoruz. Özellikle bilgisayar mühendisliği, hukuk ve öğretmenliklerde sıralamaların daha ileri yönlü hareket edeceğine dair endişelerimiz var. Dikkatli olunmalı. 

YARIN: Tercihlerde en çok yapılan hatalar neler?