03.04.2021 - 16:30 | Son Güncellenme:
Milli cemiyetler milli mücadelenin ilk örgütsel geçmişi olarak da bilinmektedir. Milli cemiyetler Osmanlı Türkiyesi'ni oluşturan cemiyetler arasındadır. İtilaf Devletleri ile Osmanlı devleti arasında imzalanan antlaşma sonrasında kurulmaya başlamışlardır.
Milli Cemiyetler Nelerdir?
1) Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
Doğu Anadolu'da kurulmuş olan bir milli cemiyettir. Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum'da kurulmuş olan bir milli cemiyettir. Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin aynı zamanda Elazığ'da da bir şubesi yer almaktadır. Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte iyice güçlenmiş ve burada düşman işgalinden kurtarılmasına ön ayak olmuştur.
2) İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
İzmir'de kurulmuş milli cemiyettir. Halit ve Nail beyler tarafından kurulmuştur. Milli mücadelede İzmir'in düşman işgalinden kurtarılması açısından önemli bir konumda yer almıştır. Bu milli cemiyetin kuruluş bildirgesi ise 1 aralıkta yayınlanmıştır. Daha sonra 1919 yılında bir başka örgüt ile Heyet-i İlmiye ile birleşmiştir. Diplomatik ilişkilere büyük önem vermiş bir milli cemiyet olmuştur.
3) İstihlası Vatan Cemiyeti
İstihlası vatan cemiyeti Manisa'da kurulmuş bir milli örgüttür. İstihlası Vatan Cemiyeti yapılan kongre ile birlikte İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyet ile birleşerek düşmana karşı tek yürek olduklarını belirtmişlerdir. Ege'de ki en öncü cemiyetlerin başında İstihlası Vatan Cemiyeti yer almaktadır.
4) Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
Trakya Edirne'de kurulmuş olan bir milli cemiyettir. Türk ulusal hareketinin en önemli destekçileri arasında yer almaktadır. Trakya'da Talat Paşa'nın yönlendirmesi ile birlikte kurulmuştur. 1920 yılında ise bu milli cemiyet Lüleburgaz'da bir kongre düzenlemişlerdir.
5) Trabzon Muhafaza-i Hukuku Milliye Cemiyeti
Trabzon'da kurulmuştur. Karadeniz bölgesinin teşkilatlandırılması açısından Trabzon Muhafaza-i Hukuku Milliye Cemiyeti ön plana çıkmaktadır. Bu cemiyetin amacı ise Trabzon'u ve çevre illerin tekrardan bir Pontus Rum Devleti kurulmasını önlemektir.
6) Kilikyalılar Cemiyeti
1918 yılında İstanbul'da oluşturulmuş bir milli cemiyettir. Fransız ve Ermeni işgallerinin önüne geçmek için kurulmuş bir milli cemiyettir.
Kısaca Milli Cemiyetlerin Ortak Özellikleri
- Milli cemiyetler vatanı düşman işgalinden kurtarmayı amaçlar.
- Manda ve himayeyi reddeder.
- Vatanın bölünmez bütünlüğünü savunurlar.