Kişileştirme Nedir? Teşhis Sanatı İle İlgili Örnek Cümleler Nelerdir?

Teşhis sanatı genellikle intak sanatı ile birlikte kullanılır. İntak, insanın dışındaki varlıkları konuşturma sanatıdır. Okurların dikkat etmesi gereken en önemli kurallardan biri ise şudur. Her intak sanatı bir teşhistir. Çünkü konuşmak insana özgü bir yetidir. Fakat her teşhis sanatı intak değildir. Çünkü bitki ve hayvanlara konuşmak dışında başka insani özellikler vermek de mümkündür.

Kişileştirme Nedir?

Hem düz yazılarda hem de şiirlerde kullanılan kişileştirme sanatı, insan dışı varlıklara düşünmek ve duygulanmak gibi insani özelliklerin verilmesi demektir. Örneğin ''Sanki çiçekler bana küsmüş gibi, her birinin boynu bükülmüştü.'' cümlesinde kişileştirme sanatı yapılmıştır.

Küsmek, sadece insana özgü bir davranıştır. Çiçeklerin boynunu bükmesinin nedeni insana has bu özellikle ile açıklandığı için ''çiçeklerin küsmesi'' teşhis sanatına örnek olarak gösterilebilir.

Teşhis Sanatı İle İlgili Örnek Cümleler Nelerdir?

1- ''Telefonum da ben de suskun bir şekilde, aramanı bekliyoruz.''

Yukarıdaki cümlede telefonun çalmaması ''suskunluk'' olarak nitelendirilmiştir. Oysa susmak ve konuşmak sadece insanlara özgü bir yetenektir. Dolayısıyla yukarıdaki cümlede de teşhis sanatı yapılmıştır.

2- ''Yeller tuttu kollarımdan
Dağlar geçit vermedi bana
Gideyim dedim sevdiğimi göreyim
Yollar izin vermedi bana.''

Özellikle halk edebiyatı ozanları, koşma, semai ve mani türündeki eserlerde sıklıkla teşhis sanatını kullanmıştır. Tabiatın canlı bir şekilde resmedildiği bu şiirlerden biri de yukarıdaki anonim şiirdir. Bu dörtlükte 3 farklı teşbih sanatı kullanılmıştır.

1.A - Yellerin bir insanmış gibi şairi kollarından tutması.
1.B- Dağların kendi iradesindeymiş gibi geçmek isteyen kişiye ''geçit vermemesi.''
1.C.- Aynı şekilde yolların da bir insanmış gibi ''izin vermemesi.''

3- Hangi dağa sorsam seni
Unut der o kalpsizi
Hangi kuşa desem derdimi
Unut der o kalpsizi

Yukarıdaki dörtlükte ise hem teşhis hem de intak sanatı kullanılmıştır. Ozanın kuşlara ve dağlara, birer insanmış gibi dert yakınması ve sorular sorması teşhis sanatıdır. Dağların ve kuşların soruların sorulara yanıt vermesi ise intak sanatına örnek olarak gösterilebilir.

4- ''Gurbette olunca duvarlar bile insana kötü kötü bakıyor.''

Yazar, duvarların ''kötü kötü baktığını'' ifade ederek teşhis sanatı yapmıştır.