İtikadi Mezhepler Nelerdir? İtikadi Mezhepler Kaça Ayrılır Ve Özellikleri Nelerdir?

Dinimizde ameli mezhepler dörde ayrılır. Bunlar sırasıyla Hanefi, Şafi, Maliki ve Hanbeli mezhepleridir.

İtikadi Mezhepler Nelerdir?

Allah'ın sıfatları ve zatı, cennet, cehennem ve kader gibi doğrudan doğruya ''inanç'' ile ilgili konularda fikir ayrılığı yaşayanların kurdukları mezhepler, ''itikadi mezhepler'' olarak nitelendirilmiştir.

İtikadi Mezhepler Kaça Ayrılır ve Özellikleri Nelerdir?

İtikadi mezhepler dörde ayrılır.

Eşariler - Maturidiler

Eşariler ile Maturidiler arasında birçok farklı konuda görüş ayrılığı bulunmaktadır. Örneğin Eşariler'e göre kadın peygamber olabilir. Maturidiler ise Kuran ayetlerini ve hadisleri baz alarak içtihat yapmışlar ve Allah'ın hiçbir zaman kadın peygamber göndermediği sonucuna ulaşmışlardır.

Eşari inancına göre Allah, kullarından gücünün üstünde şeyler isteyebilir ve mahşer gününde insanları bu şeylerden sorguya çekebilir. Maturidilere göre, bu, Allah'ın Rahman ve Rahim sıfatlarıyla bağdaşmaz. İslam literatüründe Teklif-i Malayutak olarak adlandırılan bu olgu diğer mezheplerde de sıkça tartışılmış, çoğunluk Maturidileri desteklemiştir.

İki mezhebin fikir ayrılığına düştüğü en önemli konulardan bir diğeri tövbedir. Eşarilerin inancına göre, ümitsizlik anında edilen tövbeler geçerli değildir. Maturidiler'e göreyse kişi her ne durumda olursa söylediklerinden sorumludur. Bu nedenle en güç durumlarda bile edilen tövbeler Allah katında geçerlidir. Kul, tövbe ettikten sonra aynı günahı tekrar işlemekten kaçınmalıdır. Çünkü, bu birçok ayette ve hadiste de belirtildiği üzere en büyük günahlardan biridir.

Mutezile - Cebriyye

Mutezile 8. yüzyılın ortalarında Vasıl Bin Ata tarafından kurulmuş olan itikadi mezheplerden biridir. Cebriyye mezhebi cüzi iradeyi yok sayarak sadece külli iradeyi kabul eder. Bu inanca göre kulun dünya hayatı boyunca yaptığı her şey öncesinde Allahu Teala tarafından belirlenmiştir. Kulun tüm amelleri Levh-i Mahfuz'da yazılıdır.

Mutezile mezhebi bu görüşe karşı çıkmış, herkesin hür bir iradeye sahip olduğunu savunmuştur. Aksi takdirde Allah'ın kullarını ahiret gününde sorgulamasına, bazılarının cennetle ödüllendirilip bazılarının cehennemle cezalandırılmasına gerek kalmazdı.

Mutezile mezhebi akaid konusundaki görüşlerini desteklemek için Kuran'daki birçok ayeti delil olarak öne sürmüştür. Örneğin insanın hür iradesi olmasa
Kuran-ı Kerimdeki birçok ayette ''hala düşünmeyecek misiniz?'' sorusu yöneltilmezdi. Dolayısıyla her insan hür bir iradeye sahiptir ve mahşer gününde de hür iradesiyle yaptıklarından sorguya çekilecektir.