İlgi ve yeteneği önceliğiniz olsun

Ayse Bozan Yılmaz / İSTANBUL - İyi bir gelecek için iyi bir eğitim şart. İyi bir eğitim için de doğru okulu seçmek en kritik adım. Çünkü okul, çocuğun toplumsal yaşamı ilk kez deneyimlediği, onda hayat boyu izler bırakan, onun kişisel gelişimini sağlayan en önemli kurum. O nedenle çocuğu ilk kez okulla tanışacak aileler ile lise tercih aşamasında olanların bugünlerde aklında aynı soru var: Hangi okul?

Bu sorunun cevabını bulmak için velilerin incelemesi gereken bir dizi kriter var: Okulun eğitim modeli, öğretmen kalitesi, akademik başarısı, kampüsü, okul ve sınıf mevcudu, sosyal etkinlikleri, yabancı dil olanakları, teknopedagojik yaklaşımları, burs olanakları, uluslararası diplomaları, yurt dışı okullar ya da üniversitelerle ikili anlaşmaları, okulun konumu...

Tüm kriterler önemli ancak hepsinden önce okulun çocuğun kişilik yapısına uygun olması gerekiyor. Çocuğun kendini mutlu hissedeceği, onun ilgi ve yeteneğini keşfetmesine olanak tanıyan okullar arasından yukarıda saydığımız kriterleri de inceleyerek bir tercih yapmak önemli. Peki, iyi okul tanımının karşılığı nedir, okul seçerken nelere dikkat etmeli, teknolojideki gelişmeler okul tercihlerini nasıl etkiledi, aileler okul tercihlerinde en çok hangi hataları yapıyorlar? Bu konuda merak edilen soruları Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yelkin Diker Coşkun’a yönelttik.

Kendini rahat hissetmeli

Okul seçerken hangi kriterlere dikkat edilmeli?

- Okul tercihinde en önemli kriter çocuğun kendisidir. Anaokulundan itibaren çocuğun kimlik gelişimini aileden sonra en çok etkileyen yerin okul olduğunu unutmamak gerekiyor. Bu nedenle çocuğun kendi gibi olabileceği, öğretmeni ve arkadaşlarıyla açık iletişim kurabileceği bir okul olması çok önemli. Seçimde çocuğun kişisel özellikleri de etkilidir. Ebeveynler okulun da çocuklarının özelliklerine uyup uymadığını değerlendirmeli. Örneğin dışa dönük özellikleri baskın birinci sınıf öğrencisi, büyük, kalabalık, çok şubeli, çok fazla branş öğretmenin derslere girdiği bir okul ortamında sorun yaşamayabilir ancak tam tersi içe dönük bir öğrenci için bu okul uygun olmayabilir.

Ayrıca ister devlet ister özel okul olsun öğrenciye akademik program dışında sunduğu sosyal olanakları da bu kapsamda düşünmek lazım. Öğrencinin bütünsel gelişimini sağlayacak bir program çeşitliliğinin olması önemli bir ölçüt. Öğrenci özellikleri ile okul özelliklerinin hem aile hem de okul rehberlik servisi tarafından birlikte değerlendirilmesi faydalı olabilir.

İyi okul tanımının tam karşılığı nedir?

- En iyi okul öğrencinin özelliklerine uygun olan okuldur. Öğrencinin ilgi, yetenek ve beklentilerine göre iyi okul tanımı değişkenlik gösterir. İlk ve ortaokulda okul seçiminde eve yakınlığı yani ulaşım öncelikli olarak değerlendirilmelidir. Özellikle büyükşehirlerde trafik yoğunluğu, okul servisleri küçük yaş gruplarındaki öğrenciler için zorlayıcı olabilir. Daha ileri yaşlarda ise öğrencinin hedeflerine uygun, aidiyet hissedebileceği dolayısıyla akranları ve öğretmenleriyle iletişime açık, güvenli bir öğrenme ortamı sunan okullar tercih edilmelidir.

- Ayrıca iyi okul, çocuğun kendini rahat ve güvenli hissedebileceği ve bu sayede hem akademik hem de sosyal gelişimini yaşına uygun şekilde gerçekleştirebileceği bir kurumdur. Kurum olmanın altını çizmek gerekiyor. Kurumsallık beraberinde güçlü pedagojik alt yapısı olan vizyoner öğretmen ve yöneticileri; ulaşım ve beslenme gibi hizmetlerin kalitesini; sanattan spora iyi planlanmış gelişim ve öğrenme ortamlarını; öğrencinin çok yönlü gelişimini destekleyen akademik programları; öğrenme süreçlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesini bilimsel yapabilmeyi getirir. Bir okulu iyi okul yapan atmosfer bu saydığımız özelliklerin bir bütünüdür.

- Hangi yaş düzeyinde olursa olsun iyi okul tanımı temel standartlara sahip olmanın yanı sıra öğrenen dostu ortamları olan, mesleki bilgisi ve iletişimi kuvvetli öğretmen kadrosuna sahip okuldur. Öğrenen dostu okul ortamları, çocuk ve gençlerin akademik çalışmaları yürütebilecekleri sınıf ve laboratuvarların yanı sıra sosyal, kültürel etkinliklere katılımına önem veren ve destekleyen okullarda bulunur. Özellikle küçük yaş gruplarında ders dışı öğrenme ortamlarının da belirli standartlarda olması, mutlaka bir bahçesinin olması beklenmelidir.

Eğitimin vazgeçilmezi oldu

Teknolojideki gelişmeler okul seçimini etkiliyor mu ya da etkilemeli mi?

- Teknoloji son 20 yılda artık eğitimin vazgeçilmezleri arasında hem eğitim ortamlarını hem öğrenen özelliklerini derinden değiştiriyor. Ders içerikleri, öğrenme biçimleri, meslek tercihleri teknoloji ile hızlı değişimler geçiriyor. Bu nedenle okulların teknopedagojik yaklaşımları da önem kazanmaya başladı. Bazı derslerin öğrenme, öğretme sürecinde güncel yapay zekâ uygulamaları kullanılıyor. Bunların öğretmen ve öğrenci tarafından etkin kullanımı önemli. Meslekler de teknolojik dönüşümlerden etkileniyor. Bu nedenle özellikle lise ve üniversite tercihlerinde önemli bir nokta olmalı.

Okulu tanımadan karar vermemeli

Ailelerin okul seçerken yaptığı en önemli hata nedir?

- Okul seçiminde yapılan en önemli hata öğrenci okulu tanımadan, kulaktan dolma bilgilerle tercih etmesidir. Her öğrencinin ilgi ve yetenekleri farklıdır. Bu nedenle başkalarının söylemlerinden yola çıkarak tercihte bulunmak yerine öğrenci ve velisi okulları birlikte tanımalıdır. Fiziksel olarak okulda bulunmak, okul yöneticileri ve öğretmenlerle tanışmak okulun öğrencinin beklentilerine, özelliklerine uygunluğu hakkında fikir verecektir.