Geleneksel Türk El Sanatları Nelerdir? Çeşitleri, İsimleri Ve Özellikleri
10.02.2022 - 14:12 | Son Güncellenme:
Anadolu insanının kendini anlatmak ve açıklamak için kullandığı özel bir iletişim stratejisi olan el yapımı işlerin bir kısmı yok olmaya başlasa da, herkesin toplumsal hafızamız için temel bir önemi var. Zanaatkarlık ve el emeği gerektiren birçok geleneksel el işlerini sizler için derledik.
El sanatları olarak adlandırdığımız uğraşlar aslında köklü tarihimiz ile birlikte günümüze kadar ulaşan kültürel değerlerimizin en önemli kanıtlarından bir tanesidir.
Geleneksel Türk El Sanatları Nelerdir?
Süsleme Türk sanatları için önemli bir yere sahiptir ve birçok noktada özenli çalışmalarla yapılan bu süslemelere ülkemizde rastlamak mümkündür. Bu bakımdan titiz çalışmanın Türkler için inanılmaz bir önemi olduğunu kabul edilir. İçinde bulunduğumuz zaman diliminin durumlarının da gösterdiği gibi, yapılan işlerin bir kısmı önemini kaybederken, bir kısmı daha fazla dikkate alınmaya başladı. Yine yörenin niteliklerine göre bazı yörelerde daha ciddi olarak birkaç el işinin uygulandığı görülmektedir.
Geleneksel Türk El Sanatları Çeşitleri
Ahşap İşleme Sanatı
Bakırcılık Sanatı
Cam İşleme Sanatı
Ciltçilik Sanatı
Çini Sanatı
Geleneksel Türk El Sanatları Çeşitleri ve Özellikleri
Ahşap İşleme Sanatı
Ahşap işleme sanatı, muhtemelen en köklü el işi olarak sayılabilir. Kesme, kündekari, , sedef, semerlik, sandıkçılık gibi yan dalları ile son derece geniş bir uygulama alanına sahiptir. Günümüz şartlarında yapılmış ve ahşap işlemenin en keyifli örneklerini içeren sayısız eser bulunmaktadır. Günümüzde özellikle camilerin bazı parçalarında gördüğümüz ağaç oymacılığı ve ahşap süsleme işçiliği büyük ölçüde Selçuklu dönemine aittir.
Bakırcılık Sanatı
Sanayileşmenin etkisiyle gençlik çağlarının pek de aşina olmadığı bu tür el işleri, zanaatkarlığın farklı dalları gibi 10.000 yıllık köklü bir geçmişe sahiptir. Yine bu tür el işleri Anadolu’da en çok bilinen mesleklerden biriydi. Başta mutfak eşyaları olmak üzere süs eşyalarının geliştirilmesi için uygulanan bakırcılık, zanaatkarlığın bir parçası ve gelecekte insanlara aktarılması gereken kültürel bir mirastır.
Cam İşleme Sanatı
İlk kez Mısırlılar tarafından bulunduğu iddia edilen cam işçiliği, zanaatkarlığın devlet tarafından desteklenen parçalarından biri olduğu için Osmanlı döneminde tamamen gelişmiştir. Pek çok merak uyandıran buluşmalara ev sahipliği yapan cam işinin yanında vitray, çeşm-i ötücü kuş, boncuk işi gibi yan dalları da bulunuyor. Türk zanaat tarihinde önemli bir yeri olan cam işçiliği, öğrenilmesi emek gerektiren bir işçilik dalıdır.
Ciltçilik Sanatı
Bin yıllık bir zanaatkarlık olan ciltçilik, el yazması eserlerin ve basılı eserlerin dağılmadan ve zarar görmeden korunması için yapılan koruma kapakları ile sınırlandırılması işi olarak tanımlanabilir. Koyun, keçi veya ceylan postları Osmanlı İmparatorluğu’nda çoğunlukla kaplama için kullanılırdı. Ayrıca orijinal nüshalar ve matbu eserler ipek veya altın iplerle dokunmuş ve çeşitli düzeltme stratejileri ile yenilenir ve süslenirdi.
Çini Sanatı
Türk sanat eserlerinin tüm varlığı boyunca temelde tasarımla gelişen çiniciliğin başlıca örnekleri, Selçuklu zaman diliminde bulunmuştur. Günümüzde genel bir duruş sergileyen Türk örf ve adet sanatlarından biri olan çinicilik sanatı, yaratıcı figürler ve hoş renklerin bir arada kullanıldığı nadir eserler yapmayı mümkün kılmıştır. Özellikle cami, kabir, köşk gibi tasarımların iç ve dış süslemelerinde gördüğümüz çini sanatı, yaygınlığını sürdürmeye devam ediyor.
