Etken Edilgen Nedir, Nasıl Bulunur? Etken Ve Edilgen Çatılara Örnekler

Etken ve edilgen çatılı cümleler özne ile yüklemin ilişkisine göre belirlenmektedir. Böylece bir cümlede etken veya edilgen çatılı cümleleri bulabilmek oldukça kolaydır.

Etken Edilgen Nedir?

Etken fiiller fiilde çatı konusunun öznesine göre alt başlıklarından birisidir. Yüklemde belirtilen işi gerçekleştiren cümlede öznedir. Bu öznenin cümle içerisinde apaçık bir şekilde ortada olduğu cümlelerin çatı özelliği etken çatılar olarak belirtilmektedir. Böylece etken çatılarda gerçek özne bulunmaktadır. Bu özne ise cümlede doğrudan yüklemde gösterilen işi yapan kişi olmaktadır.

Fiillerde çatı konusunun öznesine göre olan alt başlıklarından bir diğeri ise edilgen çatılardır. Edilgen çatılar yüklemde belirtilen işi gerçekleştiren öznenin belirli olmadığı, işin kim tarafından yapıldığı tahmin edilemediği cümlelerin çatı özelliğini ifade etmektedir. Edilgen çatılı cümlelerde gizli özne veya gerçek özne bulunmamaktadır. Bu nedenle yüklemde gösterilen işi yapan varlık veya kişi belirsizdir.

Etken Edilgen Nasıl Bulunur?

Etken ve edilgen çatılı cümleler özne ve yüklemin birbiri ile olan ilişkisine göre belirlenmektedir. Bu nedenle etken ve edilgen çatılı cümleleri belirleyebilmek mümkündür. Bir cümlenin etken çatılı olup olmadığını anlamak için ilk olarak yüklem belirlenir. Yükleme ''işi yapan kim?'' şeklinde bir soru sorulur. Bu soru karşısında cevap alınabiliyor ise bu cümle etken çatılı bir cümledir. Eğer cevap alınmıyor ise cümle edilgen çatılı bir cümledir. Ayrıca edilgen çatılı fiiller ''-l, -n'' edilgenlik eklerini almaktadır. Bu ekler ise yüklemde gösterilen işin kim tarafından yapıldığını belirsizleştirmektedir.

Etken ve Edilgen Çatılara Örnekler

Etken ve edilgen çatılara pek çok örnek vermek mümkündür. Bu cümlelere örnek şu şekilde verilebilir:

- Uçurtma oradaki çam ağacına takılmıştı: Uçurtma sözde öznedir. Yüklem ise edilgendir.
- Savaş top oynarken camı kırdı: Özne Savaş'tır. Yüklem ise etkendir.