Erken yaşta okula başlamak riskli

MİNE ÖZDEMİR GÜNELİ - Okul seçimi kadar çocuğun doğru yaşta ilkokula başlaması da çok önemli. Çünkü öğrencilerin okul ortamını sevmesinde, arkadaşlarıyla uyumlu olmasında, öğretmeniyle kurduğu bağda ve eğitim başarısında yaş faktörü büyük rol oynuyor. Türkiye’de eylül ayının sonu itibariyle 69 ayını dolduranlar, ilkokul birinci sınıfa başlayabiliyor. 2-6 yaş aralığındaki çocuklar da zorunlu olmamakla birlikte anaokuluna gidebiliyor. Peki, sorunsuz bir eğitim için okula başlama yaşı kaç olmalı? Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Temel Eğitim Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erten Gökçe, ilkokula 6 yaşında yani 72 ayda başlanılmasını öneriyor.

İlkokul 1. sınıfa başlamadan önce anaokuluna giden çocukların pek çok yönden daha avantajlı durumda olduklarına dikkat çeken Gökçe, tıpkı çocukluğun ilk 6 yılının olduğu gibi bir okuldaki ilk yılın da hayatın geri kalanının önemli bir belirleyicisi olduğunu kaydediyor. Yıllarca sürecek eğitim hayatında kullanılacak olan okuma, yazma, aritmetik gibi temel becerilerin ilkokul 1. sınıfta kazanıldığını dile getiren Gökçe, bu süreçte oturma, sınıf ve okul kurallarına uyma, arkadaşlarıyla pek çok şeyi paylaşma gibi sosyal hayata dair deneyimlerin de kazanıldığını vurguluyor. Öğrendiklerini tekrar etme, yazma alıştırmaları yapma, ders çalışma gibi sorumluluk duygusunu geliştiren etkinliklerle de tanışıldığını söyleyen Gökçe, “İşte ilkokul 1. sınıf öğrencisinden beklenen bu temel rol ve sorumlulukların yerine getirilebilmesi için çocuğun belli bir hazırbulunuşluğa ve okul olgunluğuna sahip olması gerekir. Bu nedenle çocukların ilkokul 1. sınıfa 6 yaşında başlaması önemli” diyor.

KRİTİK DÖNEME DİKKAT

Çocuğun okula erken ya da geç başlamasının avantaj ve dezavantajları da olabiliyor. Bu konuda bilgi veren Prof. Dr. Gökçe, 6 yaşını doldurmadan okula başlayan çocukların ince motor kasları yani örneğin parmakları yeterince gelişmediği için kalem tutmada zorlanabildiğini, dikkat süresinin çok kısa olabildiğini, odaklanmada sorun yaşayabildiğini, verilen görevleri tam olarak yerine getiremeyebildiğini, öğrenme güçlüğü yaşayabildiğini vurguluyor. Bu nedenle 6 yaşını dolduran çocukların daha fazla okul olgunluğuna sahip olduğunu dile getiren Gökçe, şunları söylüyor: “Okula geç başlanması durumunda ise çocuklar çevresinden yanlış öğrenmelere maruz kalabilir. Bu yanlış öğrenmeleri düzeltmek ise bazen mümkün olmayabilir. Bazı öğrenmeler için kritik dönemler vardır. Bu öğrenmeler o dönemlerde gerçekleştiğinde verimli olur. 6 yaşını dolduran ve okula hazır olan çocuklar ilkokul 1. sınıftaki becerileri kazanmaya hazırdır. Ancak çocuk fiziksel, zihinsel ve duyuşsal yönden okula başlamaya hazırsa okula erken başlamasının da bir mahsuru yoktur.”

‘ONU HAZIRLAYIN’

İlkokul 1. sınıfın genellikle çocuğun ailesinden kopup okula başlaması olarak yorumlanabildiğinin altını çizen Gökçe, böyle bir yargının oluşmaması için öncelikle ailenin çocuğu, okula gitme düşüncesine hazırlaması gerektiğini belirtiyor. Çocuğun okula başladığında yeni bir ortamla tanışacağını ama ailesinden ayrılmanın olmayacağını bilmesi gerektiğini dile getiren Gökçe, okula uyumla ilgili şu noktalara dikkat çekiyor: “Her durumda ailesi çocuğun yanında olmaya ve onu desteklemeye devam edecektir. Çocuğun okula yönelik ilk düşünceleri şüphesiz aile içindeki geçen konuşmalara göre şekillenmektedir. Günümüzde çocukların 1. sınıfa başlama sürecinde uyum haftası uygulanmakta. Uyum haftasında çocuklar öğretmenini, arkadaşlarını ve okulunu tanımakta. Anaokuluna giden çocuklar okula daha rahat uyum sağlayabilirler. Diğer yandan uyum sağlamakta zorlananlar da olabilir. Ailenin öğretmen ile iş birliğine rağmen çocuk 2 haftadan daha uzun süre uyumda zorlanıyorsa uzman desteğine başvurmak yararlı olacaktır.”

MEB HESAPLIYOR

Birçok veli okula başlama yaşını hesaplamada zorluk yaşayabiliyor. Bu veliler için MEB, e-Okul üzerinden yaş hesaplama motoru oluşturdu. “2022-2023 eğitim öğretim yılı okula başlama yaşı kayıtların yapıldığı yılın eylül ayı sonu itibarıyla hesaplanır” başlığıyla açılan sayfada veliler, çocuklarının gün, ay ve yıl şeklinde doğum tarihlerini girerek doğru hesap yapabiliyorlar.