04.06.2021 - 16:28 | Son Güncellenme:
Günlük konuşma dilinde farkında olmadan birleşik zamanlı eylemler sıklıkla kullanılmaktadır. Bu nedenle öğrencilerinde bu konuya hakim olması gerekmektedir. Çünkü sınavlarda da birleşik zamanlı eylemler sıklıkla sorulmaktadır.
Birleşik Zamanlı Eylem Nedir?
Fiiller cümlelerde çoğunlukla yüklem olarak kullanılmaktadır. Bu şekilde kullanılırken de bir takım kip ekleri almaktadırlar. Fiil sonuna eklenen kip ekleri fiilin çekimli fiil olmasını sağlamaktadır. Bir fiil birden fazla kip eki aldığı zaman birleşik zamanlı fiil olarak isimlendirilmektedir.
Fiilin birleşik zamanlı olabilmesi için iki kip ekinin beraber kullanılması gerekmektedir. Bunun yanında birleşik zamanlı fillerde kullanılan ikinci kip ekleri ek fiil olarak isimlendirilmektedir.
Örneğin "çalışıyordum" fiilinde şimdiki zaman kip eki ile görülen geçmiş zaman kip eki beraber kullanılmaktadır. Bu sebeple birleşik zamanlı fiil olarak isimlendirilmektedir.
"Okumalıymışsın" örneğinde ise gereklilik kip eki ile beraber duyulan geçmiş zaman kip eki beraber kullanılmıştır. Bu nedenle birleşik zamanlı fiil olarak ifade edilmektedir.
Ek fiilin temel görevi, basit zamanlı fiillere eklenip bu fiillerin birleşik zamanlı fiil olmasını sağlamaktır.
Birleşik zamanlı fiillerin 3 farklı çekimi bulunur. Bunlar
Rivayet Birleşik Zamanlı Fiiller
Hikaye Birleşik Zamanlı Fiiller
Şart Birleşik Zamanlı Filler
Hikaye Birleşik Zamanlı Fiiller
Basit zamanlı fiillere "idi" ekinin gelmesi ile yapılmaktadır. Bu birleşik zamanlı fiiller eylemin geçmişte yapıldığını hikaye şeklinde dile getirmektedir.
Bugün çalışıyordu.
Buradaki çalışmak fiili ilk önce şimdiki zaman kip eki almıştır. İkinci kip eki olarak da bilinen geçmiş zaman kip eki almıştır. Bu fiil bir birleşik zamanlı eylemdir. Şimdiki zamanın hikayesi olarak da bilinir.
Rivayet Birleşik Zamanlı Fiiller
Rivayet birleşik zamanlı fiiller oluşturulurken basit zamanlı fiillere "imiş" eki getirilir. Bu ek duyulan geçmiş zaman eki olarak da bilinmektedir.
Ali Bey yarın gelecekmiş.
Buradaki gelecekmiş fiilinde gelmek fiiline ilk önce gelecek zaman kip eki eklenmiştir. İkinci kip eki olarak ise öğrenilen geçmiş zaman kip eki gelmiştir. Bu nedenle birleşik zamanlı eylem ya da gelecek zamanın rivayeti şeklinde adlandırılmaktadır.
Şart Birleşik Zamanlı Fiiller
Şart birleşik zamanlı fiillerde, basit zamanlı fiillere "ise" eki getirilir. Bu tarz eylemlerde eylemin yapılışı başka eylemin yapılışına şart koşulmaktadır.
Bize gelirsen kedimi sevebilirsin.
Gelmek fiiline ilk olarak geniş zaman kip eki gelmiş ikinci olarak ise şart kip eki gelmiştir.