METRO 17 ayda bitecek

İzmirlilerin neredeyse ipin ucunu kaçırdığı ‘İzmir metrosu ihalelerinin sonuncusu bir ay önce yapıldı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Üçyol -Üçkuyular metro hattının ikmal (tamamlama) inşaatı ilk bölüm ihalesini “rekor denecek kadar kısa bir süre içinde” sonuçlandırdı. 5 Ekim’de ilk, 15 Ekim’de de ikinci teklifleri alan Büyükşehir, 16 Ekim gecesi incelemeleri tamamlayarak ihale sonucunu açıkladı. Komisyonunun iki gün içinde tamamladığı inceleme sonucunda, ihaleyi 66 milyon 961 bin 494 TL’ye Öztaş İnşaat Tic. A.Ş.’nin kazandığı açıklandı.
Her şey ihalenin sonuçlanmasıyla da bitmedi. ‘Firma daha önce hiç metro inşaatı yapmamış’ ‘Bu rakamlarla bu inşaat bitmez’ sözleri yine havada uçuşuyor. Öztaş İnşaat Genel Müdürü Ahmet Emin Öztek akıllardaki tüm soru işaretlerini aydınlatmak için sorularımıza yanıt verdi. Tüm bu eleştirilerin haklı olarak ‘Sütten dili yanan, yoğurdu üfleyerek yer’ deyimini anımsattığını söyleyerek 17 ay sonra akıllarda kalacak bir törenle metronun açılmasını hayal ettiğini söyledi ve ekledi: ‘Ben kafamda metroyu bitirdim’


Metro ihale sürecine nasıl dahil oldunuz?
- İkinci aşama ikmal lisansını fesh ettikten sonra davetiye usulüyle ihaleye çıkıldı. Yedi firma çağırdılar. Bunlardan üç firma davete katıldı. Kolin, Limak ve Öztaş İnşaat. Birinci aşamada, Öztaş İnşaat ikinciydi. İkinci aşama olan pazarlık aşamasında, Kolin’in altına inerek, yaklaşık 67 milyon lirayla Öztaş İnşaat olarak tamamlama inşaatını aldık.

İhaleyi almadan önce İzmir Metrosu’nu nasıl görüyordunuz? Çünkü ortada herkesin içine girmeye hevesli olacağı bir tablo yok... Hatta caydırıcı gelebilecek bir tablo var bundan önceki ihale süreçleri düşünüldüğünde...
- İzmir Metrosu’nun birinci ihalesine de girdik. Üçüncü olduk. Bozoğlu’nun aldığı ihalede ikinci Yapı Merkezi’ydi, üçüncü bizdik. O zamandan beri bildiğimiz ve ilgi duyduğumuz bir iş. Bu sefer daha yoğun ilgi göstermemizin sebebi; şu andaki ihaleyle ilgili izledikleri ihale yöntemi, yasal süreç birim fiyat esasına göre götürü bedel iş olması. Daha önceki ihaleler anahtar teslimi götürü bedel işti. Anahtar teslimi götürü bedel işin içinde proje ve detaylar çok ayrıntılı bir şekilde olmuyorsa, sıkıntılı bir mühendislik süreci var demektir. Bu sefer yöntem farklı olduğu için girdik.

Kafamda Metro’yu bitirdim

Bundan önceki yüklenici firma olan Bozoğlu’nun da yaşadığı en büyük sıkıntı bu değil miydi?
- Evet, benim bildiğim kadarıyla öyle. Ama bu seferki yöntemde bir yanlışlık yok. Son derece düzgün bir süreç gelişti. Tahminlerden çok daha ekonomik bir sonuçla karşılaştıklarına ben inanıyorum. Öyle biliyorum... Bu yöntemle de bu iş rahatlıkla yapılır. 17 aylık bir müddeti var işin. 2011 yılının Mart ayının sonunda tamamlanması ongörülüyor.

Bu aşamadan sonra neler olacak?
- Geçtiğimiz hafta içinde yer tesbiti yaptık. Mantık olarak ya da kurum kültürü olarak, biz iş başı yaptık. Hafta sonunda tahmin ediyorum ilk imalatlarımıza başlayacağız. Uygulama projelerine yönelik detaylı bir çalışma yapmamız lazım. Onlarla ilgili süreci de başlattım. Geçen hafta salı günü toplantımızı yaptık. Mühendislik anlamında da güçlü bir organizasyon sağladık. Problem olmadan gideceğimizi zannediyorum. Ben kafamda metroyu bitirdim.

Kafamda metroyu bitirdim diyorsunuz? Bunu biraz açar mısınız?
- Bizim işimizde; yapım yöntemi dediğimiz kısmını baştan iyi oturtursanız, yani ‘hangi malzemeleri nereden alacaksınız, hangi hizmetleri kimden alt yüklenici olarak alacaksınız’ bu detaylara hakim olursanız, yapacağınız işi bilirseniz, bugün metronun açılıştan önce yapılacak olan imalatı bile belli benim için. Bununla ilgili resmi evrakları tanzim edip, idarenin onayına sunacağız. Onlar onay verdikten sonra, o zincir kendi içinde akıp gidecek. Mühendislik olarak yapacağınız işin şemasını son noktaya kadar görebiliyorsanız, o yetkinlikteyseniz, yahut öyle çalışıyorsanız herkesin yapabileceği bir iş bu. Öyle komplike bir iş değil. Zaten uymanız gereken belirli kurallar, standartlar var. Öngörülen sürenin içinde bu işin layıkı ile yapılacağı kanaatindeyim.

İkinci bölüme de talibiz

Bundan sonra sorun çıkacağını düşünmüyor musunuz?
- Hayır, zannetmiyorum.

Metro inşaatının teknik olarak zor olduğu, çamurun içinde gidildiği gibi tespitler var. İşiniz zor mu kolay mı?
- Bundan önceki ihalelerde aslında bazı noktalarda olmuş. Onlar artık detaylı bir şekilde çalışılıp çözülecek. Bugüne kadarki yapım sürecinde işin ağırlığı, yani tünel anlamındaki ağırlığı bana göre bitmiş durumda. İşin belalı yerleri yapılmış zaten. Tabi bir handikap var. O da kendi içinde çözülür kanaatindeyim. Bizim ihalenin bünyesinde iki tane istasyon var. Bunlar İzmirspor ve Hatay istasyonları. Projesi yetişmediği için Göztepe, Poligon ve Fahrettin Altay istasyonlarını bu ihalenin bünyesine sokamadı belediye.
Yoğun bir şekilde onları projelendirme çalışmalarına devam ediyorlar. Tahmin ediyorum aralık ayı içinde bu ihaleyi de gerçekleştirecekler. Biz de tabi iştirak etmek isteriz. Ama iki ayrı firmanın yapımıyla sonuçlanırsa o ihale, yani öngörülen ihaleyi biz alamazsak, o zaman aynı hattın üzerinde bizim performansımız ne olursa olsun, bizden bağımsız bir organizasyonun başarısıyla ölçülecek bir noktaya geleceğiz. Ya ikisini çok iyi koordine etmek lazım, yahutta o ihaleyi alabilmek lazım. Önemli olan konu bu. Benim gördüğüm tek problem bu. Bu da eğer çözüme ulaşırsa, herhangi bir problem olmadan artık tamamlanır kanaatindeyim.



‘Adnan Saygun Sanat Merkezi ve Konak Orduevi’ni yaptık’

Bitirirseniz tarihe de geçeceksiniz. Siz de öyle düşünüyor musunuz?
- Bilemiyorum. Göreceğiz hep beraber. Son noktaya geldiği zaman keyifli bir son olacağı kanaatindeyim.
Bütün bu handikaplarına rağmen burası güzel insanların kenti. Burası keyifli bir yer. Yıllardır
bu yörede bir takım inşaatlar yaptık. Konak’taki orduevi inşaatını yapmıştık, Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’ni (AASSM) yaptık hep birlikte. Açılış noktasında keyifli olacağı kanaatindeyim. O günü görmek
dileğiyle diyelim.

Daha önce de İzmir Büyükşehir Belediyesi ile iş yaptınız. İlk hangi projeyi tamamladınız?
- İzmir Büyükşehir Belediyesi’yle tanışıklığımız AASSM ile başladı. Bu sanat merkezi yaklaşık 1 buçuk yıl içinde bitti. Çok hoş bir mekan oldu. Dünya standartlarında çok önemli yeri olan bir salon. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın salonundan daha iyi akustik değerlere sahip bir salon. Belediyenin Fen İşleri Daire Başkanlığı’yla gayet düzgün bir mühendislik çalışması sonucunda çok ekonomik olarak yapılmış, son derece güzel bir salon. İdare ve yüklenici olarak birbirini tanımayan, kurum ahlakını bilmeyen insanlar değiliz. Birlikte çalışma kültürümüz var, disiplinimiz var. Bu noktadan sonra iyi bir son olacak kanaatindeyim.


‘30 yıllık geçmişe sahibiz’
Daha önce metro inşaatı yapmadığınız gerekçesiyle yapılan eleştirilerle ilgili ne düşünüyorsunuz? Metro yapacak bir firmanın daha önceden deneyimi gerekiyor mu?
- Hayır, kesinlikle gerekmiyor. Ben 30 senedir mühendislik yapıyorum. Bizim mesleğimizde önemli olan; teknik olarak bir işi okuyup, onu realize etmek için gerekli organizasyonu yapmak ve o kültüre sahip olma kabiliyetiyle ölçülür. Firmaların bu ihalelerde yasaya göre değerlendirdikleri kriterler zaten böyle kriterlerdir. Bunun bire bir aynısını yapmış olmak şartı koyarsanız, rekabeti son derece sınırlayan bir çerçeveye konuyu sıkıştırmış olursunuz. Bizim yasamızın öngördüğü şey, önemli olan firmanın böyle bir mühendislik projesini realize edebilecek kabiliyete sahip olup olmadığının ölçülmesi, değerlendirmesidir. Bugüne kadar yaşanılan deneyimler sonucu belki sizler kamuoyu olarak ‘Sütten dili yanan, yoğurdu üfleyerek yer’ gibi değerlendiriyorsunuz da...

Diğerlerinin de deneyimi yoktu... Peki bu işin bir kriteri yok mu?
-Bayındır inşaat İzmir’deki bütün otoyolları, Çeşme otoyolunu realize etmiş, Türkiye’nin en büyük organizasyonlarından biriydi. Dönemsel olarak sıkıntılı bir döneme denk gelmesinin yanında ihaledeki o mühendislik eksikleri nedeniyle karşılaştıkları problem sonucunda bu noktaya geldi işler. Yoksa daha önceden anahtar teslimi bitirilen metro inşaatı yok. ‘Siz acaba bu işi yapabilir misiniz?’ diye bir soru olmaması lazım. İdare o konuda en ince ayrıntısına kadar değerlendirmeleri yapmıştı.
Yasa diyor ki; ‘Rekabeti daraltıcı yönde iş bitirme kriterleri koyarsanız, rekabeti engellerseniz, daha pahalıya bir işi yaptırırsınız. Onun için mümkün olduğu kadar herkesin katılımına açık yöntemlerle ihale etmeye çalışınız ki doğru rayiçlerle bu işi yapasınız.’ Ama o işi yaparken de aday olan firmaların mühendislik becerisi olarak öyle bir işi yapmaya yeterli olup olmadığını ölçecek kriterlere bakılır. Deneyim belgeleri, mali kriterler, hukuki kriterler sorgulanır.



‘Bitince, İzmir’e moral gelecek’

Geçmişteki sorunların üzerine sünger çekmek en iyisi mi yoksa unutmamak mı?
- Bana sorarsanız bugüne kadar yaşanmış, geçmişteki sorunları unutmak lazım. Son derece başarılı, doğru bir hukuki süreçle, doğru bir idari yaklaşımla, başarılı bir ihale süreci yaşandı. Bundan sonraki yöntem ve prosedürle bir problem olacağı kanaatinde değilim. Zaten büyük ölçüde işin zor kısmı da geçilmiş. Bundan sonra elektromekanik işler dediğimiz tünel mutlaka tamamlanacak, ondan sonra da hat işleri yapılacak. Hat işlerinden sonra sinyal, elektromekanik dediğimiz, trenlerin çalışmasına yönelik olan işler yapılacak. Onların hepsinin bu 17 aylık süre içinde tamamlanması mümkün. Belirli bir periyod içinde de İzmir’in moral anlamında desteklenmesi için, var olan tünel şartlarının sağlanmasıyla kapanması mümkün. Onları kapattıkça Üçkuyular’dan başlayarak aşağıya doğru, İzmir’e de bir moral gelecektir.
Çökme ve çatlama gibi sorun olan yerler hakkında ne düşünüyorsunuz?
- Bildiğimiz kadarıyla belediye çok detaylı ve doğru bir çalışma yaptırmış. Dokuz Eylül Üniversitesi yapmış. Güzergahın üzerinde yer alan tüm yapıları incelemişler. Tüm yapılarla ilgili hasar tespitlerini yaptırmışlar. Çok güzel bir hukuki döküman var. Bu dökümanı güncel hale getireceğiz. ‘Bugün acaba daha önce şikayet olan yerlerde ne türlü hasarlar var, ne türlü sıkıntılar var?’ onları da biz tespit edeceğiz. Bana göre mühendislik olarak tünelin, kamuoyunda bilindiği gibi yapılara bir zararı yok. Örneğin, evinde boya çatlığı olan insanlar ya da bir takım başka sebeplerden kaynaklanan problemi olan insanlar, konuyu metroya yorup, belediyeye topu atmışlar. Bence mühendislik olarak bu doğru değil. Metronun üstündeki yapılara herhangi bir zararı olmaz. Sadece istasyon bölgelerinde istasyonların inşaatları yapılırken dikkatli ve mühendisçe çözümlerle işleri yaparsak, herhangi bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum. Yani o size medyatik olarak intikal eden konular metroyla ilgili değil bence.



‘Dünyanın dört bir yanında şantiyemiz var’
Bugüne kadar başka hangi işleri tamamladınız?
- Öztaş, anonim şirket olarak 1979 kuruluşlu, 30 yıllık bir firma. Türkiye’nin her tarafında, yurt dışında, Azerbaycan’da, Moldovya’da, Gürcistan’da, Libya’da şantiyelerimiz var. 200’ü aşkın taahhüt imzalamış durumdayız. En büyük özelliğimiz, çalışkan ve işine sahip işçi insanlar olmamız. Hiçbir hukuki problemimiz olmamıştır bugüne kadar çalıştığımız insanlarla.

Şu anda devam eden, başka işleriniz var mı?
- İstanbul’da bir karayolu tüneli inşaatımız var. İstanbul’un yedi tepe, yedi tünel projelerinden birini biz yapıyoruz. İSKİ’ye iki tane atık su tesisi yapıyoruz. (Onlar daha küçük çaplı tüneller.) Geçtiğimiz yıl tamamladığımız Odalar Birliği’nin Kapıkule projesi var. Kapıkuleyi kaldırdık, yerine yenisini koyduk. O da aşağı yukarı 11 ayda bitti. Ankara - Konya hızlı tren hattının ikinci bölümünde görev yaptık, onu tamamladık. Libya’da 500 milyon dolara yakın bir iş potansiyelimiz var. Üç altyapı, üç de üstyapı işlerini yapıyoruz. Altyapılar genellikle Libya’nın karakteristik yapısına yönelik içme suyu sistemleri. Üstyapılarda üniversiteler var. Ayrıca iki tane de hastane yapıyoruz.

İnşaatın seyir defteri
İzmir Büyükşehir Belediyesinin 2005 yılında temelini atarak 2007 yılının ilk aylarında tamamlamayı hedeflediği Üçyol Üçkuyular metro inşaatının, 2 yüklenici firmayla yapılan sözleşmenin de feshedilmesinin ardından üçüncü şirket olan Öztaş’la tamamlanması bekleniyor.
- 2004’ün Aralık ayında İzmir Büyükşehir Belediyesi, Üçyol-Üçkuyular arasında 5,5 kilometrelik metro hattı yapılacağını bildirdi.
- Fahrettin Altay, Güzelyalı, Poligon, Göztepe, Hatay ve Bahçelievler olmak üzere 6 istasyondan oluşacak metro inşaatı için yapılan ihaleyi Bayındır İnşaat AŞ 90 milyon 898 bin 248 lira bedelle aldı ve inşaatın temeli 3 Haziran 2005 tarihinde CHP Genel Başkanı Deniz Baykal tarafından atıldı.
- İnşaatın 22 ayda tamamlanmasını planlayan İzmir Büyükşehir Belediyesi,
yüklenici firma Bayındır İnşaat’tan kaynaklanan sorunlar bulunduğunu, firmanın
yükümlülüklerini yerine getirmediğini belirterek, sözleşmeyi 2006 yılının Kasım
ayında iptal ettiğini duyurdu.
- Belediye, 2007’nin Mart ayında Bornova ve Üçkuyular arasını 27
dakikaya indirecek hattın ihalesini yeniden yaptı ve 136 milyon 493 bin lirayla en düşük teklifi veren Bozoğlu İnşaat çalışmalarını sürdürmeye başladı.
- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, inşaat çalışmalarını 2009 yılbaşı kutlamasına yetiştirmeyi hedeflediklerini ifade ederek, “Hedefimiz 2009 yılbaşı kutlamasında Bornova Meydanı’ndan metroya binerek Üçkuyular’da inmek ve yılbaşı kutlamasını İnciraltı Meydanı’nda yapmak” şeklinde açıklamada bulundu.
- Sözleşme takvimine uymayan ve mali krizde olduğu iddia edilen Bozoğlu İnşaat’ın taşeronları Temmuz 2009’da araçlarını inşaattan çekti ve inşaat yeniden durdu.
- Bozoğlu İnşaat ile de sözleşmeyi feshettiğini duyuran İzmir Büyükşehir Belediyesi, hattın ilk ikmal ihalesini Ekim ayında gerçekleştirdi, iki aşamalı yapılan ihaleyi Öztaş İnşaat kazandı. Yüklenici firmaya geçen hafta yer teslimi yapılırken, Göztepe, Poligon ve Fahrettin Altay istasyonlarının yapımı için de Aralık ayında ihaleye çıkılacağı bildirildi.