Uzay yarışı yeniden başladı

DIŞ HABERLER SERVİSİ - Uzay misyonları 1960’ların sonrasında ülkelerin radarına yeniden girerken, yarış da, uzun aradan sonra yeniden başladı. Bu alanda liderlik ABD’nin elinde bulunurken, Çin ve Hindistan gibi ülkeler de ciddi yatırımlar yaparak uzay misyonlarına başladı. Son olarak Rusya, Sovyetler Birliği döneminde öncü bir ülke olduğu uzay programlarına yeni bir Ay misyonuyla geri dönüş yaptı.

Son yıllarda Çin ve Rusya’nın Batı bloğuna karşı attığı adımlar, yeni “soğuk savaş” söylemlerine neden olmuşken, “uzay yarışının” da yeniden başlaması dikkat çekici bir gelişme olarak yorumlanıyor.

Rusya, 47 yıl sonra ilk kez Ay misyonunu başlatırken, Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos), Ay’a gönderilen Luna-25 uzay aracını taşıyan Soyuz roketini dün Rusya Uzak Doğusu’ndaki Vostoçni Uzay Üssü’nden fırlattı. Roscosmos Başkanı Yuriy Borisov, başarılı şekilde gerçekleşen fırlatma sonrası uçuş yörüngesine giren uzay aracının 21 Ağustos’ta Ay’a inmesinin beklendiğini ifade etti.

Rus uzay aracının Ay’ın çevresine seyahat etmesi yaklaşık 5,5 gün sürecek, ardından yüzeye çıkmadan önce yaklaşık 100 kilometre yörüngede 3 ila 7 gün geçirecek. Borisov, “Ayın 21’ini bekliyoruz. Umarım Ay’a yumuşak bir iniş gerçekleştiririz. İlk olacağımıza inanıyoruz” ifadelerini kullandı.

Ay’ın daha önce hiç araştırılmamış güney kutbunda incelemeler yapmak üzere yolculuğa çıkan Luna-25, 1 yıl boyunca Ay’da su kaynağı arayacak. Daha önceki inişler Ay’ın ekvator bölgesi yakınında gerçekleşmişti. Misyonun öncelikli hedefinin yumuşak iniş teknolojilerinin geliştirilmesi, Ay’ın iç yapısının incelenmesi ve su da dahil olmak üzere Ay’da bulunan kaynakların araştırılması olduğu ifade ediliyor.

Sovyetler öncüydü

Daha önce teknik sorunlar yüzünden defalarca ertelenen bu yolculuk, Moskova’nın yaklaşık yarım asır sonraki ilk Ay’a iniş misyonu olma özelliği taşıyor. Sovyetler Birliği’nin Luna-2 misyonu, 1959’da Ay’ın yüzeyine ulaşan ilk uzay aracı olmuştu. Luna-9 ise 1966’da Ay’ın yüzeyine yumuşak iniş yapabilen ilk uzay aracıyda. Ancak Sovyetler, Ay’a insan göndermeyi başaramamıştı.

ABD’li astronot Neil Armstrong, 1969 yılında Ay’da yürüyen ilk insan olurken, Rusya’nın Luna-25 insansız hava aracı, ABD’nin gerisinde kalan Rusya’nın çalışmalarını tekrar hızlandırma kararlılığının önemli bir adımı olarak görülüyor. Rusya, Çin ile uzay araştırmaları alanında iş birliğini artırma arzusunu da dile getirmişti.

ABD şimdilik liderliğini koruyor 

ABD uzay yarışında liderliği sürdürüyor. NASA, ‘Artemis 2’ programıyla insanlığı gittiği en uzak bölgeye götürecek. ‘Artemis 3’ programı ise Ay’a 1972’den beri ilk insanlı inişi gerçekleştirecek. Bu misyonda Ay’a ilk kadın ve siyahi astronotlar inecek ve bilimsel çalışmaların gerçekleştirileceği üs inşa edilecek. ABD’nin esas programı ise Mars’a insan göndermek üzerine.

Çin’in Chang’e ismini taşıyan Ay misyonu 2007’de ilk roketi fırlattı. 2013’te Ay’a ilk inişi gerçekleştiren Çin’in Ay’ın güney kutbunda 2029’a kadar bir üs inşa etme planı bulunuyor. Hindistan’ın geçtiğimiz ay Ay’a gönderdiği Chandrayaan-3 adlı aracın 23 Ağustos’ta Ay’a inmesi bekleniyor. Chandrayaan-3 isimli program sadece 74 milyon dolar olan bütçesiyle dikkat çekiyor. Bu, bazı uzay filmlerinin bütçesinden dahi düşük.

Amaç ekonomik mi?

Ülkelerin Ay misyonlarında bilimsel hedefleri olduğu kadar, ekonomik amaçları bulunduğu da tahmin ediliyor. Uzay hukukunun temellerini oluşturan ‘Dış Uzay Antlaşması’na göre Ay yüzeyinde hiçbir devlet mülkiyet iddiasında bulunamayacak. Bununla birlikte Ay’daki madenleri çıkarma konusunda tartışma ise devam ediyor. Ay’da demir, titanyum, aluminyum gibi elementlerin bulunduğu biliniyor. Bununla birlikte su, oksijen ve güneş enerjisi, Ay’a üs kurma hedefleri için oldukça önemli olarak görülüyor.