20.12.2022 - 13:25 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Dünya geçen yıl tam da bu zamanlar, Rusya lideri Vladimir Putin'in Ukrayna sınırına yığdığı on binlerce askeri izliyordu. Batılı istihbarat örgütleri Rus ordusunun tüm manevralarını paylaşırken, Kremlin bir işgale hazırlanmadığı konusunda ısrarcıydı.
Putin 24 Şubat'a haftalar kala bir başka kozunu oynadı, yaklaşık 30 bin askerini Ukrayna'nın kuzey komşusu Belarus'a tatbikat bahanesiyle yerleştirdi. Yeryüzünün geleceğini kökünden değiştiren Rus saldırısı başladığında ise, Belarus'taki birlikler de kuzep cephesini açtı.
Ukrayna'nın başkenti Kiev'i birkaç günde ele geçirme hayali kuran Rus işgalcilerin bozguna uğraması, yalnızca bir ay sürdü. Ukrayna'da Kiev'den çekilmeyle başlayan hezimetleri diğerleri takip etti, geride kalan 10 ayda Rusya neredeyse 100 bin askerini kaybetti.
Vladimir Putin'in Avrupa'daki en sıkı müttefiki Belarus'un ise Ukrayna savaşına dahil olup olmayacağı, sık sık gündeme geldi. Cephe hattındaki yenilgileri kritik altyapı tesislerine füze yağdırarak terse çevirmeye çalışan Putin, 19 Aralık Pazartesi günü Belarus'un başkenti Minsk'e indi.
Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko, mühim konuğunu kırmızı halı serdiği uçak kapısında karşıladı. Putin kendisine ikram edilen tuz ve ekmeği tattı, yanındaki gizli servis ajanları ise nükleer çantayı taşıyordu.
Rusya lideri Putin ile kendisine geçen Ekim ayında kutlanan doğum gününde 'traktör' hediye eden Lukaşenkö, üç buçuk yıl sonra ilk kez bir araya geldi. İki saatten uzun süren görüşme 'çalışma ziyareti' olarak nitelendirildi.
Görüşmede neler konuşulduğu henüz bilinmezken, ortak basın toplantısında konuşan Putin, Rusya'nın kimseyi 'sindirmek' istemediğini söyledi.Putin, Rusya’nın Belarus’la yaratmak istediği entegrasyonun 'bazı düşmanlar' tarafından engellenmek istendiğini de sözlerine ekledi.
Rus ordusu, Putin'in Minsk ziyaretinden haftalar önce binlerce askerini yine Belarus'a sevk etti. Rusya Savunma Bakanlığı ise, Belarus’taki konuşlu birliklerinin Minsk yönetimi ile ortak askeri tatbikatlar yapacağını duyurdu.
Belarus, kendi birlikleriyle şu ana kadar savaşa dahil olmasa da işgalin başlangıcında Rus birliklerinin topraklarını kullanmasına izin verdi. Ancak Moskova’nın, savaşa katılması yönünde Minsk üzerinde baskısını artırdığına yönelik haberler var.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov ise söz konusu haberleri 'tamamen aptalca, temelsiz uydurmalar' olarak nitelendirerek yalanladı. Peskov'un ısrarlı yalanlaması, Ukrayna işgali öncesinde defalarca yaptığı 'inkar' açıklamalarını akıllara getirdi.
Ukrayna tarafı ise, muhtemel yeni bir Rus saldırısına karşı Belarus sınırındaki savunma hattını güçlendiriyor. BBC’ye konuşan İçişleri Bakan Yardımcısı Yevhen Yenin, bölgeye silahlı kuvvetler ve mühimmat yığacaklarını belirtti. Ziyarete ve tatbikat açıklamasına tepki gösteren Yenin, “Rusya ve Belarus sınırı boyunca savunma hatlarımızı kuvvetlendiriyoruz” dedi.
BBC Rusya Editörü Steve Rosenberg ise, analizine "Bugün nadir sayılabilecek bazı şeyler oldu: Vladimir Putin uçağa bindi ve Minsk’e gitti. Putin ve Lukaşenko çok fazla görüşme yapar, doğru. Ama Rusya’da" cümleleriyle başlıyor:
"Üç buçuk yıl sonra Putin ilk kez Belarus’ta. Peki neden gitti ve neden şimdi? İki lider ekonomik ilişkiler, ticaret ve aynı zamanda güvenlik gibi konularda çok fazla konuşsa da, çok az ipucu vardı. Putin, Belarus’a ait bazı askeri uçakların, potansiyel olarak nükleer füze taşıyabileceği şekilde yeniden donatıldığını ve Rusya’nın Belarus ordusuna eğitim için yardım ettiğini bildirdi. Buna karşılık Lukaşenko ise Belarus'a S-400 hava savunma sistemi ve İskender balistik füze sistemi sağladığı için kendisine teşekkür etti. 'Ukrayna' kelimesi, neredeyse hiç geçmedi.
Ancak ziyaret, Putin’in Belarus’tan olası bir kara harekatına destek istediği yönündeki spekülasyonları da artırdı. Bu gerçekten de sadece bir söylenti olabilir. Ya da Ukrayna’nın kuzeydeki Belarus sınırına asker yığmasını sağlamak için yapılmış bir taktik. Ancak birkaç bin Rus askerinin halihazırda Belarus’ta olduğu ve orada ortak tatbikatlara katıldığı da bildirilenler arasında. Lukaşenko, şimdiye kadar kendi birliklerinin Ukrayna’da savaşmasına isteksiz davrandı. Bunun devam edip etmeyeceğini görmek için tüm gözler Minsk'te olacak."
Vladimir Putin Minsk'i ziyaret ederken Moskova'dan yapılan bir açıklama gündeme bomba gibi düştü. Savunma Bakanlığı sözcüsü İgor Konashenkov, Amerikan yapımı dört füzenin Rusya hava sahasında düşürüldüğünü duyurdu. Sözcünün iddiasına göre, radarsavar HARM füzeleri Ukrayna sınırındaki Belgorod semalarında vuruldu. CNN International, Rusya'nın yarın 300 günü dolacak savaşta ilk kez böyle bir açıklama yaptığını bildiriyor.
Rus şehri Belgorod'da Pazar günü bazı patlamalar gerçekleşmiş, yerel yetkililer bazı binalar ve endüstri tesislerinin vurulduğunu açıklamıştı.
Anti-radyasyon füzeleri olarak da bilinen yüksek hızlı AGM-88 HARM'lar havadan karaya fırlatılıyor, radarla donatılmış hava savunma sistemlerini aramak ve yok etmek için tasarlandı. HARM'ların Ukrayna topraklarında kullanıldığı yönündeki ilk bilgiler ise, Ağustos ayında gelmişti.
Dünya medyası, beklendiği gibi bu ender ziyareti ilk sayfalarından okurlarına veya izleyicilerine sunuyor. New York Times gazetesi, 'Putin'in Belarus ziyareti Ukrayna savaşının geleceği için yeni endişeleri canlandırdı' başlığını attı. Belarus'un şimdiye kadar savaşa katılmaya direndiğini hatırlatan gazete, ancak söz konusu ziyaretin Putin'in yeni bir kara saldırısıyla Ukrayna'nın başkenti Kiev'i hedef alabileceği kaygılarını artırdığını yazdı.
Politico'nun başlığı 'Putin Belarus'u desteklerken, Kiev kuzeyden bir saldırıya gözünü çevirdi' oldu. Dergi, haberinin spotunda; Rusya liderinin nükleer savaş başlığı taşıyabilecek şekilde yenilenen Belarus jetlerindeki mürettebata eğitim vermek için hazır olduklarını söylediğini bildirdi.
İngiliz The Telegraph gazetesi ise, Putin'le birlikte Minsk'e inen Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun topallayarak yürüdüğü bir videoyu haberleştirdi. Şoygu'nun yürürken ayrıca sağ elini cebinde sakladığını aktaran Telegraph, görüntünün Belarus'taki Başkanlık Sarayı'nda kaydedildiğini belirtiyor. Gazete ayrıca, Şoygu'nun yalnızca bir gün önce Ukrayna'daki işgal birliklerini helikopterle ziyaret ettiği videonun servis edildiğini hatırlatıyor. Söz konusu videoda Şoygu'nun yürüyüşünde ya da kolunda bir sorun göze çarpmıyordu.