12.05.2022 - 10:13 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Rus lider Vladimir Putin'in Ukrayna'yı işgale girişmesiyle, on yıllardır tarafsızlığıyla bilinen Finlandiya ve İsveç'te şok dalgaları yayıldı.
İskandinav ülkeleri daha önce çekimser tutum benimsedikleri NATO üyeliği yolunda adım atıyor. Finlandiya Devlet Başkanı Sauli Niinisto ve Başbakan Sanna Marin imzalı ortak açıklamada, ülkenin gecikmeden NATO'ya üyelik başvurusu yapması gerektiği belirtildi.
Söz konusu açıklama, Rusya ile 1340 kilometre kara sınırı bulunan Finlandiya'nın ilk resmi NATO çıkışı anlamına geliyor.
Finlandiya, NATO konusunda kararını, parlamento ve diğer üst düzey siyasi figürlerin değerlendirmesi sonrasında Pazar günü resmen açıklayacak.
İsveç de benzer bir kararı aynı gün açıklayacağını söyledi.
Finlandiya'nın NATO açıklamasına Kremlin'den ilk tepki geldi. Moskova, Helsinki yönetiminin dostça olmayan bir adım atmaya hazırlandığını belirtip söz konusu hamleye simetrik bir karşılık verileceğini duyurdu.
Herkesin NATO ve Rusya arasındaki doğrudan bir çatışmayı önlemek istediğini savunan Kremlin, Finlandiya'nın NATO'ya girmesinin Rusya için kesinlikle bir tehdit olduğunu belirtti.
Rusya, daha önce de İskandinav ülkelerinin NATO'ya kabul edilmesi halinde Baltık Denizi'ne nükleer silahlar konuşlandıracağı tehdidini savurmuştu.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO üyeliğinin hem birliği hem Finlandıya'nın güvenliğini güçlendireceğini söyledi. Stoltenberg, Finlandıya'nın başvuru kararından memnun olduklarını ve katılım sürecinin sorunsuz ilerleyeceğini vurguladı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Finlandiya Cumhurbaşkanı'nı telefonla aradığını ve NATO'ya katılım hamlesini memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Zelenskiy, "Görüşmede ayrıca Ukrayna'nın Avrupa'ya entegrasyonunu ve savunma ilişkilerini ele aldık" dedi.
Finlandiya, bugüne kadar tarafsız bir ülkeydi. Ülkenin NATO'ya üyeliği hiçbir zaman çok destek bulmadı. Fakat Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü'nün, işgalin ilk günlerinde Finlandiya ve İsveç'i NATO'ya katılmanın ağır askeri sonuçları olacağı konusunda açıkça uyarması her şeyi değiştirdi.
O tarihten sonra Rus savaş uçakları İsveç hava sahasını açıkça ihlal etti.
Gelinen noktada NATO üyeliği Finlandiya'da hiç olmadığı kadar yüksek bir desteğe ulaştı. İki Finlandiyalının internette başlattığı imza kampanyası günler içinde on binlerce imzaya ulaştı ve söz konusu öneri Finlandiya parlamentosunda tartışıldı.
Rus ordusunun Finlandiya sınırına ve Finlandiya Körfezi'ne füze sistemleri taşıdığı videolar ise, 13 Nisan tarihinde yayınlandı. Video kaydında Helsinki tabelası da açıkça seçiliyordu.
Finlandiya yakınlarında kayda alınan füzeler, K-300P Bastion-P taşınabilir kıyı savunma sistemleriydi. Karadan gemilere veya uçaklara ateşlenen füzelerin menzili 1000 kilometreyi buluyor.
ABD ve müttefikleri İskandinav ülkelerinin NATO üyeliğini destekliyor. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Çarşamba günü hem İsveç hem de Finlandiya'yı ziyaret etti.
İki ülkeyle güvenlik anlaşmaları imzalayan Johnson, İsveç ve Finlandiya’nın saldırıya uğraması halinde İngiltere'nin gerekli desteği vereceği vaadinde bulundu.
Rusya 1939'da Finlandiya'yı işgal etmişti. Stalin, generallerinin verdiği güvenceyle ordusunu Finlandiya'ya yollamış, Finlandiyalılar bu dev orduya karşı gerilla savaşı yürütmüştü. Rusya ordusu bu işgale (Kış Savaşı) bir yıl kadar önce birçok üst düzey askeri yetkilinin vatana ihanet suçlamasıyla ordudan atılıp idam edilmesinin yol açtığı moral bozukluğuyla girmişti.
Kış savaşı aylarca sürdü. Müzakereler sonunda iki ülke anlaştı; Rusya, Finlandiya'dan bir miktar toprak aldı ama Finlandiya bağımsızığını korudu.