Rusya’ya ‘dön’ çağrısı!

Rusya’nın, Ukrayna ordusunca Karadeniz filosuna yapılan saldırıyı gerekçe göstererek “Tahıl Sevkiyatı Anlaşması”nı askıya almasının ardından, küresel açlık krizi endişesi tekrar gündeme geldi. Moskova’nın kararı sonrası Birleşmiş Milletler (BM), ABD ve Avrupa Birliği’nden (AB) Rusya’ya “Masaya dön” çağrısı yapıldı.

Kremlin, anlaşmadan çekilmesine gerekçe olarak, Karadeniz filosuna ait gemilere ve tahıl koridorunun güvenliğiyle ilgilenen sivil gemilere karşı yapılan “terör eylemi”ni gösterdi. Rusya Dışişleri Bakanlığı da, Rus tarafının koridordan geçen sivil gemilerin güvenliğini artık garanti edemeyeceğini duyurdu, İstanbul’da Ukrayna gıdalarının taşınmasını kontrol eden Ortak Koordinasyon Merkezi’ndeki Rus temsilcilere gerekli talimatın verildiği bildirildi. Bunun üzerine Ortak Koordinasyon Merkezi’nden Rusya’yı doğrulayan bir açıklama yapılarak, “30 Ekim’de kargo gemilerinin çıkış ve girişlerinin hareketi konusunda Ortak Koordinasyon Merkezi’nde anlaşma sağlanamadı” denildi. Öte yandan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrey Rudenko, ülkesinin tahıl anlaşmasına dönme olasılığından bahsetmenin sadece Sivastopol’deki Rus savaş gemilerine yapılan saldırının tüm ayrıntılarını öğrendiklerinden sonra mümkün olacağını belirtti. Rudenko, “Muhtemelen, İstanbul anlaşmasının tarafları olarak BM ve Türkiye ile temaslarımız olacak” dedi.

Gelişmelerin ardından BM, insani bir çaba olan tahıl girişimi için taraflarla iletişim halinde olduğunu belirterek, gıda krizi endişesini yineledi. ABD Başkanı Joe Biden, küresel açlığın artacağı uyarısında bulunarak Rusya’nın çekilme kararını “utanç verici” olarak niteledi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de, kararın tahıl ve gübrelerin ana ihracat rotasını riske soktuğunu belirterek, “AB, Rusya’yı kararını geri almaya çağırıyor” dedi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise Moskova’nın kararının bugüne ait olmadığını savundu. Zelenskiy, Rusya’nın gıda krizini Eylül’den bu yana ağırlaştırdığını, tahıl gemilerinin hareketini engellediğini öne sürdü.

14 gemi geliyor

Öte yandan Ukrayna, Türkiye ve BM delegasyonlarının, tahıl koridoru kapsamında 31 Ekim günü 14 geminin hareket planı ve 40 gemiye yapılacak denetimler konusunda anlaşmaya vardığı duyuruldu, Rus delegasyonunun iki planla ilgili de bilgilendirildiği belirtildi.

‘Bakan Akar görüşmelere devam ediyor’

Milli Savunma Bakanlığı (MSB), Rusya’nın tahıl girişimini geçici olarak durdurma kararını Türkiye’ye ilettiğini açıkladı. MSB’den yapılan açıklamada, “İstanbul’da bulunan Müşterek Koordinasyon Merkezinde görevli Rus personel halen Merkezdedir. Bu sürede Ukrayna’dan gemi çıkışı olmayacaktır. İstanbul önlerinde bekleyen tahıl yüklü gemilerin denetlenmesine ise bugün (pazar) ve yarın (pazartesi) devam edilmesi planlanmaktadır. Sorunun çözümü ve tahıl girişiminin bugüne kadar koordinasyon içerisinde başarıyla sürdürülen faaliyetlerinin devam etmesi için Millî Savunma Bakanımız Sayın Hulusi Akar muhataplarıyla ve ilgili makamlar da kendi aralarında görüşmelere ve koordinasyona devam etmektedir. Söz konusu görüşmelerde taraflara, dünya genelinde insanlığa olumlu etkisi olan ve tüm krizlerin iyi niyet ve diyalogla çözülebileceğini kanıtlayan bu girişimin devam etmesinin ve mekanizmanın devamını olumsuz etkileyecek her türlü provokasyondan uzak durulmasının önemi hatırlatılmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti bölgede barışın temini ve insani yardım konusunda üzerine düşeni yapmaya devam edecektir” denildi.

Rusya’dan ‘şartlı müzakere’ teklifi

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in önceki haftalarda ABD Başkanı Joe Biden ile görüşmeye gerek olmadığını ve herhangi bir müzakere için henüz bir platform bulunmadığını açıklamasının ardından, Kremlin şartlarını açıkladı. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Washington’un Rusya’nın endişelerini dinlemeye ve güvenlik garantilerini tartışmaya geri dönmeye istekli olması durumda, iki lider arasında görüşmelerin gerçekleşebileceğini söyledi. Dışişleri Bakanı Lavrov’un da, Putin’in müzakerelere hazır olduğunu belirtmesi dikkat çekti. Lavrov, “Batı ile gerilimi azaltmak için konuşmaya hazırız ancak eşit yaklaşıma dayalı gerçekçi öneriler varsa” dedi.