Pasifik’te yeni denge

ABD, İngiltere ve Avustralya, nükleer enerjiyle çalışan denizaltı filosu planının detaylarını açıkladı. ABD Başkanı Joe Biden, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Kaliforniya eyaletindeki Point Loma Deniz Üssü’nde bir araya gelirken, AUKUS denizaltı projesi konusunda anlaşma sağladı.

Avustralya, ABD’den nükleer enerjiyle çalışan ilk denizaltılarını teslim alırken, dünyada nükleer gücü bulunmamasına rağmen nükleer denizaltılara sahip olacak ilk ülke durumuna gelecek. Daha sonra üç ülke, İngiltere yapımı Rolls-Royce reaktörleriyle çalışan yüksek teknolojili yeni bir filo yaratmak için birlikte hareket edecek. Söz konusu filonun, Hint-Pasifik Okyanusu’nda, Çin’in artan nüfuzunun kontrol altına alınmasına yönelik kurulduğu aktarıldı.

‘Çin meydan okuyor’

Başkan Biden, “Ülkelerimiz 18 ay önce AUKUS’u ilk kez açıkladığında, birlikte ne kadar ilerleme kaydedebileceğimize ve bunu ne kadar çabuk başaracağımıza kimse inanamazdı” dedi. Biden, üç ülkenin de Hint-Pasifik bölgesini ‘özgür ve açık’ tutmaya kararlı olduğunu kaydederek “Bu yeni ortaklıkla, kendi güvenlik ve gönencimizi koruyabileceğimizi, yalnızca kendimize değil tüm dünyaya ispatladık” ifadelerini kullandı.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ise, Çin’in “dünya düzenine karşı bir meydan okumayı temsil ettiğini” söyledi ve “İşte bu yüzden buna karşı tetikte olmamız, kendimizi korumak, değerlerimizi savunmak ve çıkarlarımızı korumak için adımlar atmamız doğru” dedi. Sunak, İngiltere’nin Çin’in yarı iletkenler gibi hassas sektörlerdeki yatırımını engellemek de dahil olmak üzere harekete geçtiğini açıkladı.

Çin ve Rusya’dan tepki

ABD, İngiltere ve Avustralya’nın nükleer denizaltı filosu oluşturma kararı Çin tarafından tepkiyle karşılandı. Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin, “Bu, yalnızca silahlanma yarışını hızlandıracak, uluslararası nükleer silahların yayılmasının önlenme sistemini baltalayacak, bölgesel barış ve istikrara zarar verecek tipik bir Soğuk Savaş zihniyetidir” dedi. Wang, “Yanlış ve tehlikeli yolda ilerlemeye devam ediyorlar” ifadelerini kullandı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, “Batı dünyasının Asya-Pasifik bölgesinde yıllar sürecek bir cepheleşmeye hazırlandığını” öne sürdü. Pekin yönetimi anlaşmayı, başından beri eleştiriyor. ABD Başkanı Joe Biden ise denizaltıların nükleer silahlarla donatılmayacağını, yalnızca nükleer enerjiyle çalışacağını vurgulamıştı. AUKUS, Avustralya ile daha önceden bir denizaltı anlaşması yapan ve bu anlaşması iptal edilen Fransa’yı da kızdırmıştı.

ABD’ye rekor savunma bütçesi geliyor

ABD’nin 2024 savunma bütçesi 886 milyar dolar olarak açıklandı. Beyaz Saray’ın hazırladığı bütçe tasarısı kabul edilirse, bu, ülkenin bir barış döneminde ya da bir savaşa dolaylı da olsa katılmadığı dönemde savunmaya harcanacak en yüksek miktar olacak.

Ukrayna savaşının daha uzun süre devam edebileceğinden yola çıkan Kongre ve Biden yönetimi, diğer yandan Rusya ve Çin ile olası ihtilaflara ordunun hazır olmasını istiyor. 

‘Rusya’nın iyi niyet jestidir’

Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle yaşanan ‘gıda krizi’ riskinin ortadan kaldırılmasına yönelik Türkiye’nin çabalarıyla oluşturulan ve 18 Mart’ta süresi dolacak olan ‘Tahıl Koridoru’ anlaşmasının 60 gün daha uzatılmasına ilişkin Rusya’dan yeni açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Tahıl anlaşmasının uzatılması, üstünden bunca zaman geçmiş olmasına rağmen malum tarafların anlaşmanın şartlarını yerine getirecekleri umuduyla Rusya tarafından yapılmış bir iyi niyet jestidir” dedi. Peskov, anlaşmanın Ukrayna ayağının uygulandığını ancak Rus gıda ve gübrelerinin dünya pazarına ulaştırılmasıyla ilgili bölümünün hala uygulanmadığından şikayet ederek, “Anlaşma dediğimiz şeyin bizimle ilgili olan ikinci kısmının yerine getirilmediği herkesin malumu” ifadesini kullandı.

Esad Moskova’da

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bugün yapacağı görüşme için dün Moskova’ya gitti. Kremlin Sarayı’ndan yapılan açıklamada “Görüşmede siyasi, ticari, ekonomik ve insani alanlarda Rusya-Suriye iş birliğinin daha da geliştirilmesi ile Suriye ve çevresindeki durum tartışılacaktır” denildi. Bu arada Suriye’deki krizin çözümüne yönelik Türkiye, Rusya, Suriye ve İran Dışişleri Bakan Yardımcıları da 15-16 Mart tarihlerinde Moskova’da görüşme gerçekleştirecek.