Ortadoğu’nun kaderi Doha’daki masada

Ortadoğu’da gerilimi azaltmak adına diplomatik çabalar sürerken, Gazze için ateşkes müzakereleri dün Katar’ın başkenti Doha’da Hamas yetkilileri olmadan başladı. ABD Başkanı Joe Biden’ın Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Thani, İsrail ve Hamas’ı 15 Ağustos’ta müzakerelere yeniden devam etme çağrısında bulunmasının ardından Hamas müzakerelere katılmayacağını açıklamıştı.

Kapalı kapılar ardında yürütülen müzakere görüşmelerine İsrail tarafından Mossad Başkanı David Barnea, Shin Bet Başkanı Ronen Bar, İsrail ordusundan General Nitzan Alon’ın yanı sıra savunma yetkilileri katılacak. Görüşmelerde ABD tarafını ise CIA Başkanı Bill Burns, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Brett McGurk temsil ediyor. Görüşmelerde Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Thani ve Mısır İstihbarat Şefi Abbas Kamil de yer alıyor.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD Başkanı Joe Biden ile Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in özel durumlarda toplanılan “Durum Odası”nda ulusal güvenlik ekibiyle bir araya geldiği bildirildi. Toplantıda bölgesel gerilimin düşürülmesi ve Gazze’de olası ateşkes sürecini sonuca ulaştırmak için sürdürülen diplomatik çabaların değerlendirildiği vurgulandı.

Aracılar aktaracak

Hamas’ın üst düzey yetkilileri, örgütün 2 Temmuz’da kendisine sunulan BM Güvenlik Konseyi kararı ile Biden’ın vizyonuna dayanan öneriye bağlı olduğunu ve bunu uygulayacak bir mekanizma üzerinde derhal görüşmelere başlamak istediğini açıklamıştı. Adı açıklanmayan bir kaynak, Hamas’ın arabuluculardan İsrail’den ‘ciddi bir yanıt’ alarak kendilerine dönmesini istediğini söyleyerek, Hamas’ın bunun gerçekleşmesi halinde dün gerçekleşen görüşme sonrası arabulucularla bir araya geleceğini belirtmişti. Görüşmeler bittikten sonra aracıların Hamas için bilgilendirme toplantısı yapacağı bildirildi. Müzakerelerin bugün de sürmesi bekleniyor.

En sorunlu konu Philadelphi koridoru

Müzakere için en sorunlu maddenin Philadelphi Koridoru olarak anılan Gazze Şeridi ve Mısır arasındaki bölgenin kontrolüyle ilgili olduğu ifade ediliyor. İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, ordusunun Philadelphi Koridoru’na ilişkin siyasi düzeyin bu konudaki kararına bağlı olarak tüm seçenekleri hazırladığını duyurdu. Hamas, temel şart olarak Philedephi Koridoru ve Refah Kapısı’nın da içinde olduğu bölgeden İsrail’in tamamen çekilmesi konusunda ısrar ediyor.

Netanyahu zorlaştırdı

The New York Times tarafından incelenen ve İsrail’in müzakere pozisyonlarını detaylandıran yayınlanmamış belgelere göre, İsrail temmuz ayı sonunda ABD’li, Mısırlı ve Katarlı arabuluculara mayıs ayı sonunda ortaya koyduğu bir dizi ilkeye daha az esnek koşullar ekleyen yeni şartların bir listesini iletti.

İran ne yapacak?

Dün gerçekleşen müzakereler İran’ın beklenen misilleme saldırısı için de büyük önem taşıyor. Amerikan yönetiminin beklentisi, Gazze’de olası ateşkesin, İran’ın İsrail’e yönelik askeri misillemesine engel olması. Ancak Hamas’ın olmadığı görüşme sonrası aracılar ile yapılacak bilgilendirmenin ardından örgütün nasıl bir yaklaşım içinde olacağı bilinmiyor. Müzakerelerden anlaşma çıkmaması durumunda İran’dan İsrail’e yönelik bir saldırı bekleniyor. İsrail de, İran’dan yapılacak bir saldırıya her koşulda karşılık verileceğini bildirmişti. Bu durumda Ortadoğu’da kritik bir dönemece daha girilmiş oldu.

Netanyahu Trump ile görüştü

ABD merkezli Axios, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ABD başkan adayı Donald Trump’ın bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiklerini yazdı. Görüşmede Doha’daki müzakerelerin ele alındığını belirtilirken, Trump’ın Netanyahu’ya tam olarak ne söylediği bilinmiyor. İsrail Başbakanlık Ofisi ise görüşmeyi yalanladı.

Ölümler 40 bini geçti

Gazze Sağlık Bakanlığı 7 Ekim’den bu yana devam eden İsrail saldırılarında öldürülen Filistinlilerin sayısının 40 bini geçtiğini açıkladı. Buna göre öldürülenlerin çoğunluğunu kadınlar, çocuklar ve yaşlılar oluşturuyor. Buna ek olarak uydu görüntüleri analizi, Gazze’deki binaların yaklaşık yüzde 60’ının savaşın başlangıcından bu yana hasar gördüğünü veya yıkıldığını gösteriyor.