SON DAKİKA Suriye'de kritik nokta: İran'dan Türkiye ziyareti

Rejimin, Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib kent merkezine dün düzenlediği hava saldırılarında yaşamını yitiren sivillerin sayısı 16'ya yükseldi. Suriye ordusuna ait savaş uçakları, dün İdlib kent merkezindeki Kuzey, Hamarat ve Kusur mahallelerine saldırılar düzenlemişti. Pazar günü Halep üniversitesi yakınlarında gerçekleşen bir hava saldırısında da en az dört kişi ölmüştü.

Rus haber ajansı TASS'a göre Suriye ordusu "hava saldırıları artırdığını, düzinelerce kişinin öldüğünü ve yaralandığını" söylediğini aktardı.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Suriye'de muhaliflerin Halep ve çevresindeki ilerleyişini, Suriye'nin destekçilerinin başka çatışmalarda güç kaybetmesine ve dikkatlerinin dağılmasına bağladı.

Sullivan, CNN haber kanalına yaptığı açıklamada, Suriye'deki muhalif güçlerin Halep'i ele geçirmesiyle ilgili, "Yıllardır kendilerini hırpalayan üç aktöre baktılar: İran, Rusya, Hizbullah. Onları daha önce olduğundan daha zayıf ve daha savunmasız gördüler ve bundan faydalanmaya çalıştılar" iddiasında bulundu.

"Bu saldırının hızı bence Suriye hükümetini ve bölgedeki diğer gözlemcileri çok şaşırttı" diyen Sullivan, hem bu gelişmelerin hem de Ukrayna'daki mevcut durumun, Rusya ve İran'ın "daha zayıf bir stratejik konumda bulunmalarının doğal sonucu" olduğunu vurguladı.

Yaşanan gelişmelerin ne getireceğiyle ilgili "karmaşık bir durum" ifadesini kullanan Sullivan, Washington'ın bu konuda bölgesel ortaklarıyla yakın temas halinde olduklarını aktardı.

Dışişleri Bakanlığı İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'nin Türkiye'yi ziyaret edeceğini bildirdi. İranlı bakan bugün (2 Aralık Pazartesi) Türkiye'ye ziyarette bulunacak. Bakanın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'la görüşmesi bekleniyor.

Dışişleri'nin açıklamasında Erakçi'nin neden Türkiye'yi ziyaret ettiği bilgisi yer almadı. Orta Doğu basını ise Suriye'deki gelişmeler sırasında gerçekleşen bu ziyaret için 'kritik ziyaret' yorumunu yaptı.

'SURİYE'DEN ANKARA'YA GEÇİYOR'

Dubai merkezli televizyon kanalı Al Arabiya İran Dışişleri Bakanının Türkiye ziyaretinden önce Pazar günü Suriye'ye yaptığı ziyarete vurgu yaparak, İran'ın Ankara turunun 'Esad açısından kritik önemde' olabileceğini vurguladı.

Öte yandan Erakçi hafta sonu Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile de bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. IRNA haber ajansına göre İran Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada "Suriye'deki durumun çözümü için Astana sürecinin üç garantörü olan Türkiye, İran ve Rusya arasında koordinasyonun sağlanması gerektiğinin konuşulduğu" belirtirdi.

ORTA DOĞU BASININDAN 'TÜRKİYE' VURGUSU

Middle East Monitor Türkiye'nin bu noktada alacağı refleksin önemli olduğunu kaydetti. Yayın organı da Rusya'nın Ukrayna savaşı sebebiyle odağının başka yerde olduğu yorumunu yaparken şu ifadeleri kullanıldı:

"Yaşananlar muhaliflerin dört yıldan uzun bir süre sonra gerçekleştirdiği ilk doğrudan ve büyük ölçekli operasyondu. Muhalifler bu süre zarfında Halep ilinin kuzeybatı bölgesi ve kuzey kesimleriyle sınırlıydılar. Bu ilerlemeler ayrıca, rejimin son on yılda topraklarının çoğunu geri alması için önemli askeri yardım sağlayan Esad'ın kilit müttefiklerinden biri olan Rusya'nın da dikkatini çekti. Ancak Moskova, askeri müdahalede bulunmak için tekrar devreye girmek yerine sorumluluğu Şam'a devretti. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Cuma günü Rus hükümetinin isyancı saldırısını Suriye egemenliğinin ihlali olarak gördüğünü ve Suriye güçlerinin mümkün olan en kısa sürede düzeni sağlamasını beklediğini belirtti."

Orta Doğu basınının önde gelen yayın organları Arab News ve Middle East Monitor'de yer alan analizler Suriye'de Esad yönetimi bu kez Rusya'dan "eskiden olduğu gibi yardım bekleyemeyeceğini" öne sürdü.

Halep'te muhaliflerin ilerleyişi ve beraberinde gelen çatışmaları "son dört yılda muhalifler tarafından gerçekleştirilen en geniş ölçekli saldırı" olarak niteleyen Middle East Monitor "Son 10 yılda Rusya, Esad'a kritik bir askeri destek vererek rejime kaybettiklerini alma şansı verdi" derken ekledi:

"Ancak Moskova, askeri müdahalede bulunmak yerine sorumluluğu Şam'a devretti. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Cuma günü yaptığı açıklamada, Rus hükümetinin isyancıların saldırısını Suriye egemenliğinin ihlali olarak gördüğünü ve Suriye güçlerinin en kısa sürede düzeni yeniden sağlamasını beklediğini belirtti. Bu da Ukrayna ile sıcak savaşta olan Rusya'nın dört yıl öncesinde olduğu gibi Şam'a tam bir askeri destek vermeyeceği anlamına geliyor."

AFP'nin haberine göre hafta sonu boyunca artan yoğun çatışmalarda ölü sayısı 412'ye yükseldi. Son verilere göre bu ölümlerin 61'i sivillerden, 137'si Suriye ordusundan, 214'ü Heyet Tahrir Şam (HTŞ) üyelerinden oluşuyor. AFP sadece Pazar günü 17 sivilin öldüğünü bildirdi.

Merkezi İngiltere’de bulunan muhalif savaş gözlemcisi Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, hükümet takviyelerinin kuzey Hama kırsalında “güçlü bir savunma hattı” oluşturduğunu kaydetti. Suriye devlet televizyonu, hükümet güçlerinin son üç günde yaklaşık 1000 isyancıyı öldürdüğünü iddia etti ancak kanıt ya da ayrıntı vermedi.

Heyet Tahrir el- Şam (HTŞ) liderliğindeki silahlı muhalif grupların, Özgür Suriye Ordusu’nun da desteğiyle başlattığı ve Halep’in büyük bölümünü ele geçirmesiyle genişleyen operasyon, Rusya ve Beşar Esad rejiminin karşı saldırılarıyla ülkeyi yeniden yangın yerine çevirmiş görünüyor.

Suriye devlet medyası, hükümetin yaptığı ikmalin ağır teçhizat ve roketatarları içerdiğini, Suriye ve Rus hava saldırılarının ise silah depolarını ve isyancıların kalelerini hedef aldığını duyurdu.

Suriye Milli Ordusu, Özgürlük Şafağı adı verilen operasyonla Rakka-Halep arasındaki yolu keserek PKK’nın kolu YPG’nin Tel Rifat ile Suriye’nin kuzeydoğusu arasında terör koridoru oluşturmasını engelledi.

PLAN BOZULDU

Güvenlik birimlerinin değerlendirmelerine göre; Halep’e yönelik saldırı üzerine Şam rejimi, muhaliflere karşı terör örgütü PKK’nın Suriye kolu YPG’den destek istedi. Rejim güçleri çekilirken, bazı stratejik noktaları YPG’ye devretti. Durumu fırsat bilen YPG, Suriye’nin kuzeydoğusundaki sözde özerk yönetim bölgesi ile Tel Rifat arasında koridor oluşturma planını devreye soktu. Ancak bu, SMO güçlerince bozuldu. SMO, Özgürlük Şafağı Operasyonu’nu başlattı, Rakka-Halep arasındaki yolu keserek YPG’nin Tel Rifat ile Suriye’nin kuzeydoğusu arasında bir terör koridoru oluşturmasını engelledi.