Gözler küresel süper güçlerde! Büyük bir ilerleme beklenmiyor
18.06.2023 - 12:37 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Pekin'e uçan ABD Dışişleri Bakanı Blinken'ın ajandasında kilit başlıklar var ancak Çin'in Washington'ın hamlesine mesafeli durduğu bildiriliyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çinli yetkililerle iki gün boyu gerçekleştireceği görüşmeler için Pekin'e gitti. Bu, Blinken'ın Ekim 2018'den bu yana Pekin'e gerçekleştirdiği ilk ziyaret. Uluslararası haber ajansları AFP ve AP, Pekin'den çok sayıda fotoğrafı dünyaya servis ederken, bazı kareler sembol nitelikte.
Blinken'in ziyaretinin her şeyden önce, diplomatik etkileşimi yeniden tesis etmekle ilgili olması bekleniyor. Geçen ay üst düzey yetkililerin Avusturya'nın Viyana kentinde bir araya gelmesiyle iki ülke arasındaki buzlarda ilk erime sinyalleri verildi.
Blinken'ın ziyaretinini aslen beş ay önce gerçekleştirmesi bekleniyordu, ancak ABD hava sahasında şüpheli bir Çin casus balonunun tespit edilmesi sonucu ziyaret ertelendi.
Amerikalı yetkililerin masaya yatırmayı beklediği konular arasında; Ukrayna'daki savaş, gelişmiş bilgisayar teknolojileriyle ilgili ticari anlaşmazlıklar, ABD'deki fentanil uyuşturucu salgını ve Çin'in insan hakları ihlalleri gibi önemli başlıklar bulunuyor.
ABD'li yetkililer, ziyaretin amacının üst düzey iletişim hatlarını yeniden açmak ve balon vakasından bu yana gerginleşen ilişkileri istikrara kavuşturmak olduğunu söylüyor. Ancak her iki taraf da büyük bir ilerleme beklemediklerinin altını çiziyor.
Balon krizinin ardından ABD tarafı, Çin'in Rusya'ya silah göndermeyi düşündüğü ve bu silahların Ukrayna'ya karşı savaşta derhal kullanılacağına dair iddialarını öne sürdü.
Washington, son zamanlarda bu suçlamalardan geri adım atarak, Ukrayna-Rusya savaşını ABD ile Çin arasındaki bir vekalet savaşına dönüştürme riskini ortadan kaldırdı.
PEKİN MESAFELİ
Ancak ABD'nin bir numaralı diplomatı Blinken'in, Çin'in Rusya'ya askeri ve mali yardım vermesinin ciddi sonuçları olacağı konusunda Viyana'da yaptığı uyarılarını tekrarlaması bekleniyor.
Öte yandan Çinli yetkililer ise, ABD'nin ilişkileri onarma çabalarında samimi olup olmadığını sorgulayarak Blinken'in ziyaretine mesafeli yaklaşıyor.
Çin, bağımsızlığını tanımadığı Tayvan yakınlarında askeri tatbikatlar düzenledi. ABD ise, Tayvan'ın seçilmiş hükümetiyle yakın bağlarını sürdürüyor. Pekin, bölgenin kendisine ait olduğunu iddia ederken, Washington uluslararası sular olduğu konusunda ısrarcı.
Pekin'e ulaşan Blinken Çinli mevkidaşı Qin Gang ile görüştü. Çin dış politikasındaki bir numaralı isim ise, Dışişleri Bakanı değil Wang Yi. Blinken, Wang Yi ile de bir araya gelecek.
ABD Dışişleri Bakanı'nın Çin lideri Xi Jinping ile bir görüşme gerçkeleştirip gerçekleştirmeyeceği ise netlik kazanmış değil.
2021'DEN BERİ EN ÜST DÜZEY İSİM
Blinken Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte, "Çin ile yaşadığımız rekabetin çatışmaya dönüşmediğinden emin olmak istiyorsak, başlamanız gereken nokta iletişim kanallarını kullanmak" diyerek önümüzdeki birkaç ay içinde Başkan Xi Jinping ile görüşmeyi umduğunu da ekledi.
Başkan Biden ve Xi Jinping arasında Kasım ayında Bali'de yapılan görüşme, yeni bir Soğuk Savaş korkusunu kısa süreliğine hafifletti, ancak balon olayından bu yana iki lider arasında üst düzey iletişim nadir hale geldi.
Blinken, ABD Başkanı Joe Biden'ın Ocak 2021'de göreve başlamasından bu yana Çin'i ziyaret eden en üst düzey ABD hükümet yetkilisi oldu. Biden'ın Çin ile ilişkileri, selefi Donald Trump tarafından yürürlüğe konulan ticari önlemleri iptal etmek istememesi sebebiyle sert bir zeminde başladı.
TİCARET SAVAŞLARI
Görev süresi boyunca Biden, ABD'nin elektronik teknolojilerdeki üstünlüğünü koruma amacıyla ABD'nin Çin'e bilgisayar çipi ihracatına kısıtlamalar getirerek yaptırımları daha da sıkılaştırdı.
Çin ise, ABD'ye en büyük bilgisayar bellek çipi üretici Micron tarafından satılan çiplere karşı kendi yasağını getirerek cevap verdi. Ancak iki küresel süper güç, kamuoyunca iyi bilinen anlaşmazlıkların yanı sıra potansiyel işbirliği alanlarına da sahip.
SEÇİMLER YAKLAŞIRKEN KESİN GÖZÜYLE BAKILIYOR
ABD, eroinden dahi daha güçlü sentetik uyuşturucu olan fentanili yapmak için kullanılan Çin yapımı kimyasal bileşenlerin ihracatını sınırlamak istiyor. Halihazırda ABD'de fentanile bağlı kaynaklı aşırı doz ölümlerinin oranı son yedi yılda üç kattan fazla arttı.
Washington'daki Çin karşıtı söylemin 2024 başkanlık seçimleri yaklaşırken kızışmasına kesin gözüyle bakılırken, daha kapsamlı bir işbirliğinin Biden için zor olması bekleniyor.
