04.04.2023 - 15:37 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
On yıllar süren tarafsızlık, topyekûn işgalle kökünden değişen dengeler, Türkiye'nin oynadığı kilit rol ve nihayet Finlandiya'nın NATO'ya üyeliği. Dünyanın en büyük askeri ittifakı NATO, bugün 31'inci üyesini bünyesine kattı. İskandinav ülkesi Finlandiya'nın komşusu İsveç'le birlikte başladığı NATO yolculuğu, yaklaşık bir yıl sonra, bugün tamamlandı.
İttifak üyesi ülkelerin dışişleri bakanları bugün Belçika'nın başkenti Brüksel'deki NATO karargahında bir araya geldi. Finlandiya'nın ittifaka resmen katıldığı törende, ayrıca İskandinav ülkesinin bayrağı karargahta dalgalandı.
Dünyanın izlediği törende, Finlandiya'ya yeşil ışık yakan Türkiye resmi onay belgesini ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'a teslim etti. Bunun nedeni, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın NATO'nun Kurucu Antlaşmasına göre ittifakla ilgili belgelerin kayıt altına alınmasından sorumlu merci olması.
Bu adımın ardından Finlandiya Dışişleri Bakanının da Fin meclisinin onay belgesini Blinken'a teslim etmesiyle, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Finlandiya'yı 31'inci üye ilan etti. Finlandiya lideri Niinistö ise, "Umarız üye sayısı kısa sürede 32 olacak" dedi.
Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ile NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, kameraların karşısına geçti. Stoltenberg, Finlandiya'nın halihazırda dünyadaki en güçlü dostlara sahip olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
'İkimiz de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile çok kez görüştük İsveç'in üyelik sürecini üçlü mekanizmanın çalıştırılması konusunda mutabık kaldık. Bunun sonrasında ilerlemeye devam etmek gerek. İsveç'in üyelik süreci devam etmektedir. İsveç'in de vermiş olduğunu sözleri tutması gerekiyor'
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, tören öncesi Finlandiya'nın NATO'ya katılmasını "Tarihi bir gün" diyerek selamladı, değişimin Rus lider Putin'in Ukrayna'ya savaş açmasıyla gerçekleştiğini söyledi:
"Dayanamayarak söylemek zorundayım ki; belki de bu Putin'e teşekkür edebileceğimiz yegane şeydir. Çünkü burada tekrar engellemek istediğini iddia ettiği bir şeyi, Rusya'nın saldırganlığıyla hızlandırdı."
Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de Dışişleri Bakanlığı önüne NATO bayrağı çekildi. Helsinki sakinleri, Finlandiya ve NATO bayraklarının fotoğrafını çekiyor.
Birkaç yıl önce Fransa lideri Emmanuel Macron tarafından 'beyin ölümü' gerçekleştiği teşhisi konulan NATO, Vladimir Putin'in Ukrayna'ya saldırı emri vermesiyle küllerinden yeniden doğdu. İttifak doğu kanadına tarihte eşi benzeri görülmemiş bir askeri yığınak yaparken, İskandinav ülkelerinin üyelik başvurusu tarihi bir kırılmayı beraberinde getirdi.
Putin'in NATO'yu bölme hayalini havaya uçuran ilk adım, Haziran 2022'deki NATO zirvesinde atıldı. Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında bir anlaşma imzalandı, İskandinav ülkeleri Ankara'nın taleplerini yerine getireceğini duyurdu.
İsveç'te gerçekleşen bir dizi skandalın ardından Türkiye Finlandiya'nın tek başına NATO'ya dahil olabileceğini dile getirdi. Birkaç aylık sürecin ardından Ankara Helsinki yönetiminin beklediği onayı verdi ve yeni bir üyeye NATO'nun kapıları açıldı.
Finlandiya Dışişleri Bakanlığı, Ankara'ya Türkçe teşekkür etti: "Teşekkürler! Finlandiya’nın NATO’ya katılım protokolünü onaylama kararından dolayı Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne minnettarız."
Finlandiya'nın NATO'ya katılımı sonrası açıklamalarda bulunan ABD Başkanı Joe Biden, İskandinav ülkesinin ittifaka üye olmasından gurur duyduğunu belirtti. Biden sözlerinin devamında Türkiye'ye çağrı yaparak şöyle dedi:
'İsveç'in de NATO'ya katılmasını bekliyoruz. Türkiye ve Macaristan'ın İsveç'in onay sürecini sonuçlandırmasını istiyoruz'
Öte yandan an itibariyle Finlandiya'nın bayrağı NATO'da göndere çekildi. Fin basını yaşananları canlı yayın eşliğinde halka sundu. Tarihi anı ise bölgede bulunan basın mensupları kayda aldı.
Son olarak 2017 yılında Karadağ'ı bünyesine katan, 2009'da ise Hırvatistan ve Arnavutluk'un dahil olduğu NATO'nun bir önceki büyük genişlemesi, 2004 yılındaydı. 2004'te NATO'nun doğu kanadı şekillendi, Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya ittifaka katıldı.
Rusya lideri Vladimir Putin'in yıllar sonra itiraf ettiği gibi, 2004'teki genişleme Moskova'nın tüylerini diken diken etti ve yıllar sonra Ukrayna'nın işgaline karar verildi.
Finlandiya'nın NATO'ya katılması, Rusya'nın bir ittifak üyesiyle en uzun sınırlara sahip olması anlamına geliyor: Tam 1340 kilometre. Söz konusu mesafe, ayrıca Rusya'nın NATO sınırını iki katına çıkarıyor.
Uluslararası haber ajansı AFP'nin 'son dakika' koduyla geçtiği açıklamada, üyeliğin Rusya'nın ulusal çıkarlarına karşı bir saldırı olduğu da savunuldu ve karşı önlemler alınacağı uyarısı yapıldı.
Kremlin'e göre, NATO'nun bir kez daha genişlemesi durumun daha da şiddetlendiğini gösteren en son yansıma. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, "Bu bizi karşı önlemler almaya zorluyor, taktik ve stratejik açıdan" dedi.
Moskova, geride kalan yaklaşık bir yılda birçok kez Finlandiya sınırına nükleer silahlar konuşlandırmayı dillendirdi. Peskov'un açıklaması, söz konusu tehdidi yineliyor.
Rus lider Putin, Haziran 2022'de "Eskiden Finlandiya ve İsveç'le her şey iyiydi. Şimdi aramızda kesinlikle gerginlik olacaktır" dedi.
Rusya ayrıca Avrupa'daki tek müttefiki Belarus'a nükleer silahlar yerleştireceğini geçen hafta dünyaya duyurdu.
Kremlin, sınırlarının yalnızca yüzde 6'sı NATO ülkeleri ile çevrili olmasına karşın kendini kuşatılmış ve tehdit altında görüyor. Putin, 24 Şubat'ta askerlerini Ukrayna'ya göndermeden kısa süre önce, Avrupa güvenlik haritasının yeniden çizilmesini talep etti.
NATO birliklerinin Avrupa'nın doğusundan çekilmesini istedi ve yeni ülkelerin de birliğe alınmamasında ısrarcıydı.
Ancak işgal tam tersi etki yaptı.
Finlandiya'nın ittifaktaki yerini alması, Avrupa'nın kuzeyi ve doğusunda denklemi tamamen değiştiriyor. NATO'nun ünlü 5. maddesi, üye ülkeye yapılan saldırıyı tüm ittifaka yapılmış sayıyor.
Askeri açıdan, Finlandiya'nın üyeliği ve İsveç'in gelecekte muhtemel üyeliğinin, NATO'nun Rusya karşısında sayıca çok geride olduğu Kuzey Avrupa bölgesinde ciddi bir katkı sunması bekleniyor.
İki ülke de, Kutup bölgesinde savaş konusunda uzmanlaşmış durumda. İki ordu da, İskandinavya'nın donmuş ormanlarında savaşma ve hayatta kalma konusunda sürekli eğitim yapıyor.
Rusya 2. Dünya Savaşı'nda Finlandiya'yı işgal ettiğinde, Finler Ruslar'a karşı esaslı şekilde karşı koymuş ve düşmana çok kayıp verdirmişti.
Coğrafi olarak da Finlandiya'nın pozisyonu, NATO'nun savunması noktasında çok önemli bir boşluğu dolduruyor ve Rusya ile birliğin sınırını iki katına çıkarıyor. Siyasi olarak da Putin'e, bağımsız bir ülkeyi işgal etmenin neredeyse tüm Avrupa'yı birleştirdiği sinyalini gönderiyor.