Doğurganlık araştırmaları: Kendi kendine bebek yapmanın yolu açıldı
28.01.2025 - 10:22 | Son Güncellenme:
DIŞ HABERLER SERVİSİ
'Kutsal Kase' adı verilen bir doğurganlık araştırması girişimi uzmanlara göre, tek ebeveynli doğumların yaygınlaşmasına öncülük edebilir. İşte detaylar...
1978 yılında dünyanın ilk tüp bebeğini dünyaya getiren İngiltere'nin bağımsız doğurganlık tedavileri düzenleyicisi ve araştırmacısı dünyanın dört yanında büyük yatırımlarla yürüyen araştırmalarla ilgili bilgi verdi. Bu, genetik olarak yeniden programlanmış kök hücreler ya da deri hücreleri kullanılarak bir kişinin hem yumurtayı hem de spermi sağlamasına olanak tanıyacak.
'ÖNCELİK SAYIYI YÜKSELTMEK'
Daily Star'ın haberine göre İnsan Döllenme ve Embriyoloji Kurumu (HFEA) yönetim kurulu geçen hafta bu alandaki son gelişmeleri tartıştı. HFEA Başkanı Peter Thompson, in-vitro gametler adı verilen hücrelerin "düşük sperm sayısına sahip erkekler ve düşük yumurtalık rezervine sahip kadınlar için yeni doğurganlık tedavisi seçenekleri sunabileceğini" belirtti.
Dünyanın çeşitli ülkeleri ve laboratuvarlarında eş zamanlı yürüyen çalışmalarda deri hücrelerinden alınan kök hücrelerin yumurta ya da sperm hücrelerine dönüşmesi hedefleniyor. Ardından klasik tüp bebek yöntemindeki gibi sperm hücresi yumurta hücresine enjekte edilerek yapay döllenme sağlanacak. Böylelikle sperm ya da yumurta sayısı az olan hatta hiç olmayan ve biyolojik yolla çocuk sahibi olmak isteyenler bu gelişmelerden çok da uzun olmayan bir zamanda faydalanabilecek.
Kurul başkanı Julia Chain ise ilerleme ve radikal fırsatlara hayran kalarak "Bu komitede Steven Spielberg'ün (ünlü bilim kurgu filmleri yönetmeni) bulunması gerektiğini hissediyorum" dedi. Birçok araştırmada son aşamaya gelirken, bilim insanlarının bu sistemi geliştirmesiyle tek kişinden hem yumurta hem sperm hücresi üretebileceği düşünülüyor. Ancak buradaki asıl sorun önce genetik sonra etik.
GENETİK BOZUKLUK RİSKİ
Laboratuvarda üretilen yumurta veya sperm hücreleri (IVG'ler) doğurganlık araştırmalarının 'kutsal kasesi' olarak tanımlanıyor. Ancak uzmanlar, tek başına bebek sahibi olmanın genetik bozukluk risklerini önemli ölçüde artırabileceği konusunda uyardı.
İki biyolojik ebeveyn olduğunda, her genin iki kopyası sağlanarak çocuk için güvenli bir yedekleme mekanizması oluşturuluyor. Ancak tek bir kişinin laboratuvar üretimi sperm ve yumurtayı sağlaması durumunda bu mümkün olmayacak. King's College London'da klinik genetik emekli profesörü Frances Flinter toplantıda şu uyarıda bulundu: "Bu aslında ensestin aşırı bir şekli ve bu yüzden çok tehlikeli." Thompson da bu değerlendirmeyi destekleyerek şunları söyledi: "IVG'lerin biyolojik olarak tehlikeli kullanımına kesinlikle izin verilmemeli."
İNSAN'DA KROMOZOM OLUŞUMU
İnsan yaşamı, döllenme sırasında annenin yumurtasındaki 23 kromozom ile babanın spermindeki 23 kromozomun birleşmesiyle başlar. Bu birleşim sonucunda oluşan toplam 46 kromozom, kişinin fiziksel ve biyolojik özelliklerini belirleyen genetik temel taşlarını oluşturur.
Kromozomlar üzerinde yer alan ve sayıları 25 bin ile 30 bin arasında olduğu tahmin edilen genler, adeta insanın biyolojik haritasını çizer. Bu gen zinciri, göz renginden boy uzunluğuna, yaşam süresinden bazı hastalıklara yakalanma riskine kadar birçok özelliği programlar.
Genetik programlama ise nükleotit adı verilen dört temel yapı taşının (Adenin - A, Timin - T, Sitozin - C ve Guanin - G) farklı dizilimleriyle şifrelenir. Bu farklı dizilimler, her bireye özgü genetik özelliklerin ortaya çıkmasını sağlar.
Genetik kombinasyonlar sadece fiziksel görünüm değil, aynı zamanda bireyin sağlık durumunu da şekillendirir. Bazı genetik varyasyonlar belirli hastalıklara yatkınlık oluştururken, bazıları ise uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmeye katkıda bulunur.
