Çevreci saatlerin yeni kralı

MEHMET ÇELİK - Mekanik bir saatte 98,6 ile şimdiye kadar görülmüş en yüksek geri dönüştürülmüş malzemeyi içeren olağanüstü bir saat var: Panerai PAM0122

Panerai, Sylvester Stallone ve Arnold Schwarzenegger gibi ünlü ve kaslı erkeklerin tercih ettiği popüler bir marka. Bir zamanlar İtalyan donanmasının dalgıç komandoları için saat üretiyordu, şimdi İtalyan kökenlerine sadık kalsa da artık İsviçreli bir marka. Panerai lüks saat dünyasının önemli bir parçası olsa da sorumluluk sahibi olduğunu 2021 Watches and Wonders fuarında sürdürülebilirlik konusunda şimdiye kadarki en iddialı saati PAM01225 ile gösterdi.

Bilindiği gibi mekanik saatler doğaları gereği çevrecidir, kuşaktan kuşağa aktarılabildiği için uzun ömürlüdür, kullanıcının günlük hareketleriyle güç rezervini doldurduğu için pil tüketmez fakat diğer tüm endüstri ürünleri gibi madenler yoluyla veya savurganca kullanılan ambalaj maddeleri gibi yan etkenler nedeniyle havayı ve suyu kirletici maddelerin yayılmasında payı vardır.

İngiliz Esquire dergisinin yazarı Johhny Davis’in bir haberine göre saat ve mücevher endüstrisi, yeryüzündeki altının yaklaşık yüzde 50'sini ve yeni çıkarılmış ham elmasın yaklaşık yüzde 70’ini kullanıyor. Böylece vahşi yaşam alanlarında, ormanlar ve okyanuslarda bir tahribata neden oluyor.

Yine de daha sürdürülebilirlik böylesine konuşulmuyorken daha 2005’te RJC yani Sorumlu Mücevherat Konseyi (Responsible Jewellery Council ) kuruldu. Kuruluşun temel amacı, hammaddelerin çıkarılmasından, işlenmesine ve ürünün nihai satışına kadar olan süreci içeren mücevher tedarik zincirindeki sorumlu standartları belirlemekti. Geçtiğimiz yıllarda IWC, A Lange & Söhne ve Cartier dahil olmak üzere birçok lüks saat markası RJC'den sorumluluk sertifikası aldı.

Saatçilik dünyasında da hemen her marka artık sürdürülebilir malzemeler kullanmaya önem veriyor. Blancpain ve Omega kişilere ve kurumlara destek olarak veya ortaklık kurarak okyanusları korumaya kararlı olduklarını gösteriyor. Oris, Pacific Garbage Screening ile ortaklık kurdu, IWC atölyelerinde elektrik enerjisini %100 yenilenebilir kaynaklardan almaya başladı. Breitling, bazı modellerinde (örneğin Superocean Héritage II Chronograph 44 Outerkown) balık ağları da dahil olmak üzere naylon atıklardan yapılmış bir iplik kullanıyor. Mondaine ve Alpina da geri dönüştürülebilir veya dönüştürülmüş malzemelerden yapılmış saat kasası ve kayışları kullanıyor.

Yine de şimdiye kadar hiçbir kurum ağırlığının yüzde 98,6'sının geri dönüştürülmüş malzemelerden oluşan mekanik bir saat yapamamıştı: Tekrarlamak bile şaşırtıcı bir etki yapıyor, PAM01225 modelinin yüzde 98,6’sı atık malzemelerden oluşuyor.

PAM01225 modelinde kasa, klasik sandviç (üst üste konmuş iki adet) kadran ve köprüler EcoTitanium'dan imal edilmiş. Daha çok havacılık sektöründe kullanılan bir tür titanyum alaşımı olan EcoTitanium yüzde 80'den fazla geri dönüştürülmüş materyalden oluşuyor. PAM01225, kadranında ve ibrelerinde ise yüzde 100 geri dönüştürülmüş fosfor (SuperLuminova) ve eşapman mekanizmasında yüzde 100 geri dönüştürülmüş silikon kullanan ilk saat olarak da tarihe geçti. Bu malzemeler hammadde atıklarını yeniden kullanan küçük ölçekli geri dönüşüm süreçleriyle toplanıyor.

Panerai’ye has ikonik özellikleri (kilitli kurma kolu ve saat 9 yönündeki küçük saniye) yerli yerinde olan 30 adetle limitli üretilen PAM01225’in diğer teknik özellikleri şöyle: Kadran altındaki çoğu geri dönüştürülmüş çelik 161 parçadan oluşuyor. Ayrıca 300 metreye kadar da su geçirmez saatin kasası 44 mm çapında. Saatin camı bile geri dönüştürülmüş safir kristalden oluşuyor. Geri dönüştürülmüş plastikten yapılmış kayış ile büyük resim tamamlanıyor ve ortaya sorumluluk sahibi, bilinçli ellerin ürünü bir saat çıkıyor.