ABD’den yeni bir skandal adım daha!

Casusluk yaptığı, FETÖ/PDY ve PKK terör örgütleri adına suç işlediği iddiasıyla hakkında 35 yıl hapis cezası istenen Amerikalı rahip Andrew Brunson’ın tutukluluğu sonrası iyice gerginleşen Türkiye-Amerika ilişkileri, Washington’ın skandal sayılabilecek yeni adımıyla farklı bir boyuta geçti. Beyaz Saray, rahip Brunson’ın tutuklanmasından sorumlu tuttuğu Adalet Bakanı Abdulhamit Gül ile İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya yaptırım uygulanacağını açıkladı.

Bir süredir Türkiye’nin Rusya’dan S-400 sistemleri alımına karar vermesi ve son olarak da rahip Andrew Brunson’ın tutukluluk halinin, “sağlık sorunları” dikkate alınarak ev hapsine çevrilmesiyle gergin seyreden iki ülke ilişkileri, Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders’ın dün yaptığı açıklamayla farklı bir aşamaya geçti. Sanders’ın açıklamasında, “ABD Başkanı’nın talimatı doğrultusunda ABD Hazine Bakanlığı, rahip Brunson’ın gözaltına alınması ve tutuklanmasında önemli rol oynayan İçişleri ve Adalet bakanlarına yaptırım uygulamaktadır” ifadesi yer aldı.

ŞUBATTA KONUŞULDU

Bu karar çerçevesinde iki bakanla ilgili ABD, tüm ilişkilerini askıya alacak. İki bakanın, başta ABD olmak üzere bazı ülkelere giriş ve çıkışları yasaklanacak, (varsa) Amerika içerisindeki mal varlıklarına el koyulabilecek, ortak oldukları herhangi bir firmanın dolar transferi yapabilmesi de ABD tarafından engellenecek.

Sanders’ın açıklamasından kısa bir süre sonra Amerika Hazine Bakanlığı yaptırım kararını açıkladı. Bakanlık sitesinde de yer alan açıklamada, Beyaz Saray Sözcüsü’nün bahsettiği gerekçe yinelendi. Açıklamada Hazine Bakanı Steven Mnuchin’in “Başkan Trump, ABD’nin Türkiye’den Brunson’ı derhal serbest bırakmasını beklediğini net şekilde dile getirdi” değerlendirmesi de yer aldı. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da yazılı açıklamayla “Başkan Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasındaki görüşmelere ve Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu ile defalarca yaptığım görüşmelere rağmen Türk hükümeti, rahip Brunson’ı serbest bırakmayı reddetti. Başkan Trump da bu durumda söz konusu yaptırımların en uygun adım olduğuna karar verdi” dedi. ABD’nin uyguladığı yaptırımlar, bakan düzeyinde ilk kez bir NATO ülkesine uygulanıyor. Yaptırım kararı, ilk olarak şubat ayında Kongre’de alınmış, ancak uygulama inisiyatifi Trump yönetimine bırakılmıştı. Beyaz Saray da, bu yetkiyi, dün kullanmış oldu.

Öte yandan, Senato, Türkiye karşıtı bir karar daha alarak, F-35 savaş uçaklarına yönelik yaptırım kararını onayladı.

MAGNITSKY YASASI NEDİR?

ABD’nin, Türkiye İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’e uygulayacağını açıkladığı yaptırıma dayanak olan “Magnitsky Yasası”, merak konusu oldu. ABD ve Avrupa ülkeleri, Hermitage Capital Management Fonu avukatlarından Sergey Magnitski’nin 2009’da Rusya’da gözaltındayken hayatını kaybetmesinin ardından “Rusya’nın gözaltı süresince gerekli önlemleri almadığını” savunup, sorumlu bürokratların cezalandırılmasını istemişti. Bu kapsamda 2012’de “Magnitsky” adı verilen yasa, ABD’de kabul edildi. Yasa, insan hakları ihlallerinde bulunduğu belirtilen birey, şirket ya da diğer kurumlara yaptırım uygulanmasına olanak sağlıyor. Yasa insan hakları ihlallerinin yanı sıra yolsuzluk konusunda da yaptırım getiriyor. Bu kapsamdaki yaptırımlar, söz konusu kişi, kurum ya da şirketlerin ABD’deki varlıklarına el konulması, seyahat yasağı ve ABD’li şirketlerle iş yapmasının yasaklanması gibi kısıtlamaları içeriyor. ABD’nin yanı sıra Kanada ve Estonya’nın da Magnitsky Yasası’nı kabul ettiği biliniyor.