02.01.2024 - 14:44 | Son Güncellenme:
Tekerleme, ölçülü ve kafiyeli, basmakalıp sözlere denir. “Ağızda yuvarlanan söz, saçma sapan söz, eş sesli kelimelerle kurulu konuşma” anlamına gelen tekerlemeler halk edebiyatına özgüdür. Türk edebiyatında ilk yazılı tekerlemeler 11. yüzyılda görülmüştür. Genellikle çocukların gelişimine katkı sağlayan tekerlemelerin söylenmesi zordur.
En Zor Tekerlemeler
1. Büyük büyük büyülteçli, babacan babaeskili bonboncu Bilal’le Bigalı bıngıldak Bahir’in bön bön bakışlarına, bomboş büyülü, büyük büyük laflarına kızıyordu. Bir berbere, bir bere bre berber beri gel biber al, diyordu.
2. Kınıklı kılıbık kırpıntı Kıyasettin, Kırımlı kılkuyruk kıtmiri kıkır kıkır kıkırdatarak küskütük küçümen küfeci külhaniyle külüstür Kürşat´ı külünklü küngür üstüne küttedek devirdi.
3. İbibiklerin ibiklerini iyice iyileştirmek için İstinyeli istifçi İbiş´in istif istiridyeleri mi, yoksa, İskilipli İspinoz işportacı İshak´ın işliğindeki ibrişimleri mi daha iyi, bilemiyorum.
4. Sizin dala konmus, hallu, bellu, gabellu, kabak bas bel baykusu,
Bizim dala konmus, hallu, bellu, gabellu,kabak bas bel baykusuna,
"Sen nasil bir hallu, bellu, gabellu, kabak bas bel baykususun", demis.
Bizim dala konmus, hallu, bellu, gabellu, kabak bas bel baykusu da,
Sizin dala konmus, hallu, bellu, gabellu, kabak bas bel baykusuna,
5. Çatalağzı'nda Çatalcalı çatalsız, çatalcının çarpık çurpuk çalçene Çoruhluya çarptı. Çatalca'da başı çıbanlı topal çoban çatal yapıp çatal satar. Çatalca'da saf çoban çatal yapıp çatalsızlara çatal satar. Çatalca'da topal çoban çatal yapıp çakallara çatal satar.
6. Bir pirinci birinci buluşta bir inci gibi birbirine bağlayıp, Perlepe berberi bastıbacak Bedri ile beraber Balıkesir pazarına parasız giden bu paytak budala, babası topal Badi´den biberli bir papara yedi.
7. Şu yoğurdu nane ile birlikte sarımsaklasak da mı saklasak nane ile sarımsaklamasak da mı saklamasak. Nanesiz sarımsaklasak da mı saklamasak?
8. Kapıyı kıcır gattırıcılardan mısın, ocağı kıvılcımlattırıcılardan mısın? Ne kapıyı kıcırdattırıcılardanım ne ocağı kıvılcımlattırıcılardanım.
9. Be birader buraya bak, başı bereli burma bıyıklı bastı bacak bayan berberiyle bizim Bedri bey birlikte bir pirinci birinci buluşta birbirine dizip Bursa pazarına indi.
10. Uykucu Ülkü, ucu tüllü üç örtüyü ütüyle ütüleyip de mi üstüne örtünmeli, üç örtünün ucunu tülleyip ütüleyip de mi üstüne örtünmeli?
11. Şu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler.
bu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler.
şu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuk,
bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğa demiş ki; "ben bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum" demiş. öteki tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsukta; ben de; "bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum" demiş
12. Sizin damda var beş boz başlı beş boz ördek, bizim damda var beş boz başlı beş boz ördek. Sizin damdaki beş boz başlı beş boz ördek; bizim damdaki beş boz başlı beş boz ördeğe: "Siz de bizim gibi beş boz başlı beş boz ördeksiniz." demiş.
13. Bir tarlaya kemeken ekmişler. İki kürkü yırtık kel kör kirpi dadanmış. Biri erkek kürkü yırtık kel kör kirpi, öteki dişi kürkü yırtık kel kör kirpi.Kürkü yırtık erkek kel kör kirpinin yırtık kürkünü, kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin yırtık kürküne eklemişler.
14. Be birader buraya bak, başı bereli burma bıyıklı bastı bacak bayan berberiyle bizim Bedri bey birlikte bir pirinci birinci buluşta birbirine dizip Bursa pazarına indi.
15. Hakkı haklının hakkını yemiş. Haklı Hakkı'dan hakkını istemiş. Hakkı haklıya hakkını vermeyince haklı da Hakkı'nın hakkından gelmiş.
Söylemesi Zor Uzun Tekerlemeler
1. Al bu takatukaları takatukacıya takatukalattırmaya .götür, eğer takatukaları takatukacı takatukalatmazsa takatukaları taktukacıya takatukalattırmadan getir.
2. Cüce çinici celalli hoca Çebi, geceleri içki içince gizlice marpuççular içindeki züccaciyelere gidip, içi Çince yazılı çevizcikleri ciro için iç içe geçmiş cicili bicili üç çeşit biçimsiz civalı cam çubuğu cepceğizine indirdi.
3. Cırcır böceği çeneli ciciannenin çıtır pıtır kızının çıtı pıtı çıtkırıldım çocuğu için çıtı pıtı hanım, ciciannesine çatmış, çıkışmış.
4. Çapakçurlu çapaçul çarkçıbaşı çaylak Zülküf, Çatalcalı çakmakçı çivit Cahit’e Behey çaçabalığı çepiç, çerçi, çakaloz, çayırhorozu, çöpçatan, çurçur, çirişotu demiş.
5. Dadaylı dayımın Dodurgalı düdük deli dedesi, diline doladığı debdebeli dedim dedisiyle, dırdırını dilinden düşürüp de bir kez olsun doya doya düden diyemeden, düdenin dallara doldurduğu doyumlu yemişlerden doyasıya yiyemeden dar dünyadan göçüp gitti.
6. El alem Adana’dan ala dana aldı ala danalandı da biz Adana’dan bir ala dana alıp da ala danalanamadık.
7. Sizin bacaya konmuş allı ballı kabaklı baykuşa, bizim bacaya konmuş allı ballı kabaklı baykuş demiş ki; Nasılsın allı ballı kabaklı baykuş..?
8. Hakkı haklının hakkını yemiş. Haklı Hakkı’ dan hakkını istemiş. Hakkı haklıya hakkını vermeyince haklı da Hakkı’ nın hakkından gelmiş.
9. Ballandıran dalları ballandırmalı mı? Yoksa ballandırmamalı mı? Yoksa o bala daldırılan baldıran dalları dallandırmalı mı, ballı dalla dallandırılmamalı mı?
10. Kelkit’ te keklikler Kesmik’ e dadanmışlar. Kelkitliler de Kesmik’ teki kekliklerin etine dadanmışlar. Kelkit’ teki keklikler Kesmik’ e dadanmayaydılar, Kelkitliler de Kesmik’ teki kekliklerin etine dadanmazlardı.
Söylemesi Zor Kısa Tekerlemeler
1. Ertenekli Örtenekli, Ergene’nin ecesi, Esentepe’nin eğlencesi, Erdenler erkete Erdem’le bize geldiler.
2. Ilım ılınan, ılıcalı ılıcalı akan ılık ılık Iğdır ırmağı’nın kıyıları ıkır tıkır ığrıp ağaçlarıyla kaplıdır.
3. Paşa tası ile beş has tas kayısı hoşafı
4. Şiş şişeyi şişlemiş, şişe de keşişe kış demiş.
5. Gül dibi bülbül dili gibi, bülbül dili gül dibi gibi
6. Götür küpü, dök küpü. Getir küpü, dök küpü.
7. Şu köşe yaz köşesi, bu köşe kış köşesi, ortada su şişesi.
8. Keşkekçinin keşkekleşmemiş keşkek kepçesi
9. Götür küpü, dök küpü. Getir küpü, dök küpü.
10. Nankör nalbant nalları nallamalı mı, nallamamalı mı?
Tekerleme Nedir?
Tekerlemeler, sözcük ve ses benzerliğinden yararlanılarak söylenen, kısmen kısa kısmen uzun olan hoş cümleciklerdir. Yöresel alanlarda halk aşıkları tarafından yapılan karşılıklı atışmalar, verilen bazı hazır cevaplar da tekerlemeler şeklindedir. Anlamlı veya anlamsız tekerlemeler olabilir çünkü tekerlemeler genellikle hayal ürünü ve söz cambazlığı üzerinedir.