Acil durumlarda beslenme

Hepimiz zor günlerden geçiyoruz, geceler güne çok zor dönüyor, mucize haberleriyle bir nebze olsun seviniyor, artan vefatlar ile 85 milyon aynı üzüntüyü, çaresizliği paylaşıyoruz. Tüm Türkiye enkaz altında kaldı demek mümkün. Kiminin evi yıkıldı, kiminin hayalleri, kiminin geleceğe karşı olan umudu. Bir Çukurovalı olarak doğduğum, büyüdüğüm toprakları, birçok sevdiğim insanı birinci dereceden etkileyen bu felaketin beni ne kadar sarstığını kelimelerle tarif etmem mümkün değil. Dileğim bu acı günleri birlik ve beraberlikle en kısa sürede atlatabilmek.

Her zaman olduğu gibi bu süreçte de gerek enkazdan çıkarılan bireylerin beslenmesi gerek özel durumlarda beslenme çok büyük önem taşıyor.

Deprem ve benzeri doğal afetlerde sıkça duyduğumuz bazı önemli durumlar hakkında genel bir derleme yapmak isterim.

Crush sendromu

Enkazdan çıkarılan kişinin genel sağlık durumu ilk önce hayli iyi görünse de tek bir uzuvda şişme, uzuvda kuvvetsizlik veya hareket ettirememe gibi bulgular olabilir. Ve hatta bir süre sonra kan basıncında düşme, solunum yetmezliği ve ölüm meydana gelebilir. Burada akıllara gelmesi gereken ‘Crush Sendromu’dur. Crush sendromu büyük depremlerde veya afetlerde kas zedelenmesine bağlı olarak görülür. Vücudun bir kısmının veya tamamının ezilmesi ve baskıya maruz kalması sonucunda gelişen kas ödemi yani şişlik, şok, böbrek yetmezliği, kalp ve solunum yetmezliği durumuyla karakterizedir.

Normalde kasta bulunan miyoglobin, travmaya bağlı olarak kana geçer ve böbrek tübüllerini tıkayıp akut böbrek yetmezliğine sebep olabilir. Aynı zamanda yine kasta bulunması gereken potasyum iyonları da kana geçer ve sistemik sorunlara neden olan hiperkalemi durumu meydana gelebilir. Özetle Crush sendromuna bağlı böbrek yetmezliği gelişmesi yüksek bir ihtimaldir ve bu durum çok yakın takip edilmelidir.

Refeeding sendromu

Refeeding yani yeniden beslenme sendromu uzun süren açlık veya yetersiz beslenmenin ardından hızlı başlayan yeniden beslenme sonucunda, elektrolit ve metabolik bozuklukların eşlik ettiği, hayatı tehdit eden, ciddi bir tablodur. Bu duruma hipofosfatemi hipomagnezemi gibi elektrolit dengesizliklerinin yanı sıra özellikle B21 vitamini gibi vitamin düzeylerinde azalma, sıvı dengesizliği ve tuz tutulumu da eşlik edebilir. Oluşan dengesizlikler kardiyak, nörolojik yan etkiler, bozulmuş organ fonksiyonları hatta ölüme sebep olabilir. En önemli önleme veya koruma yöntemi tedavi planı ve takibini iyi yapmaktır. Yeniden beslenme protokolünün her hastanın kendi klinik durumuna göre bireyselleştirilmesi çok önemlidir. Burada beslenme uzmanlarına ve hekimlerimize çok büyük rol düşüyor.

Deprem sonrası beslenme

Biliyorum, çoğu depremzede bunu düşünecek durumda değil fakat vücudun normal fonksiyonlarına devam etmesi için özenli olmak gerekiyor. Doğal afet sırasında ve sonrasında yaşamın devamlılığını sağlamak için metabolizma için yeterli miktarda enerji ve su alımının hayati önemi var. Afetin ilk günlerinden itibaren depremzedelere kişi başı günlük 1700-2100 kilokalori enerji içeren gıda sağlanmasının kısa vadede yetersiz beslenme ve buna bağlı sağlık sorunlarının önüne geçebileceği biliniyor. Bu noktada öğünler mümkün olduğunca sade olmalı; pirinç veya buğday unu gibi bir temel tahıl ürünü, sıvı ya da katı yağ gibi yoğun bir enerji kaynağı ile konserve et ya da balık gibi yoğun bir protein kaynağı içermeli. Aynı zamanda bölgede sıcak yemek servisi de bu anlamda hem psikolojik hem fizyolojik olarak fayda yaratıyor.

Tüm bu beslenme hizmetleri verilirken, gebe ve emzikli kadınların enerji ihtiyacının daha fazla olduğunun mutlaka göz önünde bulundurulması gerektiğini de belirtmek istiyorum.

Aynı zamanda özel beslenmesi gereken, metabolik hastalıkları olan çocukların da mama ve gıdaya ulaşımı bu noktada çok önemli. Deprem bölgelerine eczanelerin kurulması, bölgede özel beslenmesi gereken bireyler için yapılan faaliyetler çok büyük önem taşıyor.

Ben ve ekibim elimizden geldiğince farklı alanlarda doğrudan veya dolaylı desteğe devam ediyoruz,

Geçmiş olsun hepimize…