Süper kahramanlı robot eller geliyor
Yaptıkları mekanik ellerle, deprem bölgesinde uzuv kaybı yaşayan çocukların hayatlarını bir nebze olsun kolaylaştırmak için harekete geçen Robotel Türkiye Derneği gönüllü tasarımcılara çağrıda bulunuyor.
Üst üste yaşanan depremlerin ardından binlerce çocuk enkaz altından yaralı kurtuldu. Travma sonucu uzuv kayıpları özellikle parmak ve el bölgesinde yüksek oranlarda görülüyor. Ancak, protez uzuv sağlanması durumunda, onlar da hayata yeniden tutunabilir, yaşamlarını daha kolay sürdürebilirler. Bunu göz önünde bulunduran Robotel Türkiye Derneği el ve parmak protezi ihtiyacı duyan bireylere, özellikle çocuklara, kişiye özel ölçü ve niteliklerde 3 boyutlu yazıcılarla üretilmiş, ekonomik ve kullanılabilir mekanik eller üretmek üzere harekete geçti. Mekanik ellerin ücretsiz paylaşıldığı platform 2014 yılında bir sosyal sorumluluk projesi olarak başladı, 2017’den bu yana da sivi toplum kuruluşu olarak çalışıyorlar. Daha çok destek için daha çok gönüllüye ihtiyaçları var. Gönüllü tasarımcılara, yazıcılara ve alanla ilgili koordinasyon gücüne ihtiyaç duyuluyor. Destek vermek için www.robotel.org adresinden başvuru yapılabiliyor. Deprem bölgesinde uzuv kaybı yaşayan kişiler ile ilgili çalışmalarını Robotel Türkiye Dernek Başkanı Zeynep Karagöz’den dinledik.
Derneğin amacı, öncelikle çocuklar olmak üzere Türkiye’de parmak ve el deformasyonu nedeniyle proteze ulaşamayan veya kullanamayanlara destek vermek. Dünyada protezlerin çoğunda hareket kabiliyeti, özellikle el ve parmak protezlerinde ikinci planda kalmış durumda. Bunun yanı sıra mevcut protezler gelir seviyesi orta ve düşük olan ailelerin karşılayabileceği fiyatlardan çok yukarıda. Bu nedenlerle tüm dünyada çocuklarda protez takma süreci sıkıntılı; çünkü gelişimiyle birlikte sık sık değiştirilme zorunluluğu ortaya çıkıyor. Dolayısıyla çoğu gelişimini tamamlayana kadar protezden yoksun kalıyor. Kardeşlerimiz protez alabilecek yaşa gelene kadar kaslarının erimemesi, sağ ve sol beynin sağlıklı gelişimi ve de duygusal-sosyal gelişimlerine katkısı olması amacıyla robot el üretiyoruz.
Sistem nasıl çalışıyor?
Bizler dernek olarak aslen mekanik eller, kollar ve parmaklar üretiyoruz ve bunlar temel kavrama işlemi yapan hareketli aparatlar. Bunları kullanmak için başvuranın bilek veya dirsek eklemi olması gerekiyor. Ayrıca yetişkinler için estetik ve fonksiyonel olarak elektronik/biyonik eller kadar verimli değil; hem onların bir şekilde erişimi olduğu için önceliğimiz bugüne kadar hep çocuklar oldu; ama yine de isteyenlere verdik. Ancak afet sonrasında, uzmanlığımız olan el ve kol aparatlarına ek olarak omuzdan çalışan mekanizmalar gibi diğer mekanik modellere, yetişkin modellerine ve ortez protez ek aparatlarına da destek verme kararı aldık. Ortez ve protezlerde alt uzuvları (ayak, bacak gibi) sadece 3D baskı ile yapmak zor, bu durumlarda medikal ekiplere destek olarak çalışmayı öngörüyoruz.
Depremler sonrası durum
Sağlıklı veriye henüz net olarak ulaşamadık. Toplam bin çocuk için hazırlık yapıyoruz. Adana bölgesinde irtibat kurduğumuz bir sivil toplum örgütünden 300 uzuv kaybı olan çocuk bilgisi geldi. Kendileri ile iş birliği kararı aldık ve protokol imzaladık. İl Sağlık Müdürlüğü ile görüşerek daha net ve detaylı bilgi alabileceklerini umuyoruz. Bunların dışında 2 hastane, 2 sivil toplum örgütünden ve çeşitli bireysel başvurular başladı.
Yaraların iyileşmesi gerek
Yaptığımız mekanik ellerin, proteze erişimi olmayan kardeşlerimizin hayatlarını bir nebze olsun kolaylaştırması kadar kendilerini eksik değil farklı, hatta güçlü hissetmeleri de amacımız. Bunun için robot elleri onların tercih ettikleri temalarda, hayal ettikleri şekillerle bezeyerek sevdikleri hatta süper kahraman temalarında üretiyoruz. Hem 3 boyutlu yazıcı teknolojisinin kişiye özel tasarım, hem kullandığımız malzemelerin erişilebilir ve ekonomik olması avantajını kullanıyoruz. Bizlerin ve tüm ortez protez desteklerinin kullanıcılara yapılabilmesi için tüm tıbbi müdahalelerin tamamlanması ve yaraların iyileşmesi gerekli. Ancak bu zamanı kapasitemizi artırıp hazırlıklarımızı yaparak ve tespit çalışmalarıyla değerlendiriyoruz. Ayrıca sahaya çıktığımızda irtibata geçtiğimiz depremzede vatandaşlarımıza bir nebze de olsa destek olacağımızı ifade etmenin mevcut sosyo-psikolojik duruma da faydalı olacağını umuyoruz.
Robotel Türkiye Dernek Başkanı Zeynep Karagöz, “Tıbbi müdahaleler tamamlanana dek kapasitemizi artırmak istiyoruz” diyor.
Gelişmiş teknolojilerle çözüm için
Yasted (Yaşam Bilimleri ve Sağlıkta Bilişim Teknolojileri Derneği) Başkanı, Moda Tasarımcıları Derneği kurucularından Arzu Kaprol 3D tasarımcı desteği için Robotel Derneği’yle bir araya geldiklerini söyledi: “Bugünün yaralarını sarmak, hızlıca sorunlara mümkün olduğunca çare olmaya çalışmak elbette çok değerli. Bunların yanı sıra biraz daha ileriye dönük çalışmaların da çok önemli olduğuna inanıyorum. Benim de parçası olduğum ileriye dönük projelerden biri de; Moda Tasarımcıları Derneği’ne çağrı yapan Robotel Derneği’nin depremde uzuvlarını kaybeden depremzedelere 3D tasarımcı desteği talebi oldu. Bu dönem başkanı olduğum Yasted, Autodesk ile Robotel Derneği’ni hem eksik uzuv taraması hem de baskısı için bir araya getirdi. Yaşanan bu trajik felakette, uzuv kaybı yaşayan kişilere gelişmiş teknolojiler ile destek olabileceğiz, bunun adına tüm çalışmalarımızı hızla devam ettiriyoruz.”
