“Kahraman çocuklarımızın yanında olacağız”

Saadet Öğretmen (Saadet Özkan) İzmir’de açılacak Çocuk İhmal ve İstismarını Önleme Merkezi’nde eğitimler vereceklerini ve tek bir merkezden davaları takip edeceklerini söylüyor

Bu hafta konuğum, İzmir’in Menderes ilçesinde çalıştığı okuldaki müdürün altı kız öğrenciye yaptığı cinsel istismarı ortaya çıkaran ve yıllarca mücadele edip, 83 yıl ceza almasını sağlayan Saadet Özkan. Türkiye’nin dört bir yanındaki davalarda, suçluların cezasız kalmaması için mücadele ederken, 20 Mart’ta İzmir’de açılacak Çocuk İhmal ve İstismarını Önleme Merkezi’nin bir ilk olacağını söylüyor.

Çocuk istismarı ile mücadele yolculuğunuz nasıl başladı?

İzmir-Menderes’de çalışmaya başladığım okulda, okul müdürünün çocukları taciz ettiğini fark etmemle birlikte bu mücadelem de başladı. Hukuk mücadelemiz 5 sene sürdü. 83 yıl ceza aldırdık. Elimde fırsat olsa da şunu diri diri gömsem diyorsunuz. Çünkü dayanılır bir şey değil bunlar. Gecemi gündüzüme kattım. Çok tehdit aldım. Trafik kazası geçirdim, öldü dedikleri arabadan sağ salim çıktım. Ama ben Allah’a inanıyorum, hiç kimseden de korkum yok.

UCİM nasıl kuruldu?

Mücadelem sırasında tanıştığım ve bu işe gönlünü veren yol arkadaşlarımla UCİM’i (Uluslararası Çocuk İstismarıyla Mücadele Derneği’ni) kurduk. 2 yıl içinde 44 ilde yapılandık. Şu anda 33 bin kişilik dev bir kadromuz var. Sistemde 200’e yakın koordinatör, 484 avukat var. Binlerce sosyal çalışmacı ve saha sorumlusu var. Çocuklar için koşan birileri olduğunu göstermek için düzenli bürokratik ziyaretler yapıyoruz. Davalara müdahillikler sunuyoruz, kabul olmazsa CMK avukatları ile görüşüyoruz, en kötü vekâletname alıyoruz. Kapıdan kovulsak, bacadan giriyoruz.

Çocuk istismarını önlemek için neler yapılmalı?

Çocuğa karşı işlenen ihmal ve istismar, siyaset üstü bir konu olmalı ve acilen özel ihtisas mahkemelerinin kurulmasını sağlamak zorundayız. Cinsel istismar yüzde 75 tanıdıktan geliyor. Komşu, amca, dayı, öğretmen... Bunlar insanların güvendiği, inandığı kişiler. Seri katil gibi sabırla bekliyorlar. Konuşmayacak profili seçiyorlar, iyi davranıyorlar, müsait zaman bekliyorlar. Elinizdeki tek delil bir çocuk! İzmir’de istismara uğrayan 7 yaşındaki Yağmur, mahkemede kalp krizinden öldü. Bu adama beraat verdiler; sonra iki çocuğa daha istismarda bulundu. Bir istismarcı eğer yakalanacağını anlarsa çocuğu katleder. Biz bunu Eylül’de gördük. Artık uyanık olmak zorundayız. Mağdur çocuklar için ihtisas mahkemelerinin kurulmasını sağlamak zorundayız. Çünkü ihtisaslaşma bunun önüne geçer. Sadece bu alanda uzmanlaşmış kişilerin çocuk davalarına bakması gerekiyor. Bu davalar onlarca başka dosya arasında değerlendirilemez, çünkü çocuklar elden gidiyor. Yıllar geçiyor, heyetler değişiyor ve her defasında çocuğun konuşmasını istiyoruz. Küçücük çocukları defalarca buna maruz bırakmadan bu birimleri kurmalıyız. Okullarda rehber öğretmenler dışında, sosyal hizmet görevlileri olmalı.

‘Ayrık otu gibi temizliyoruz’

İzmir’deki merkez 20 Mart’ta açılıyor. Türkiye’de bir ilk demiştiniz. Bu merkezde neler olacak?

İzmir’de açacağımız Çocuk İhmal ve İstismarını Önleme Merkezi (UCİM) sadece Türkiye’de değil, Avrupa’da da bir ilk olacak. Çünkü bu merkezler şu anda sadece Amerika’da bazı eyaletlerde bulunuyor. Burada ihmal ve istismardan korunmak için farkındalık eğitimleri, dezavantajlı bölgelerde anne atölyeleri düzenleyeceğiz. Öncelikle bünyemizdeki akademisyen, uzman avukat, çocuk gelişimi alanında uzman, psikoloji mezunu ve alanında uzman olan eğitimcilerimiz aracılığıyla ihmal ve istismar konusunda farkındalık eğitimleri ile toplumun tüm kesimlerinde topyekûn bir bilinçlenme süreci başlatacağız. Yani ihmal ve istismar meydana gelmeden önce insanlarda bu bilinci oluşturacağız. Ancak bu türlü önleyici ve koruma tedbirleriyle çocuklarımızı daha etkin bir şekilde koruyabiliriz.

Diğer taraftan tüm Türkiye’de gönüllü olarak takip ettiğimiz davaların sistemli bir şekilde takibi yapılacak. Web sitemiz veya çağrı merkezimiz üzerinden bizlere ulaşan ihbarlar ve bu ihbarlar sonrasında dâhil olduğumuz davaların verileri sisteme işlenecek ve bunların tek bir merkezden takibi yapılacak. Bu sayede de kısa süre içerisinde Türkiye’nin her ilindeki davaya gönüllü avukatlarımız aracılığıyla ulaşabilecek ve konuşan, kahraman çocuklarımızın yanında olabileceğiz. Aslında bu önleme merkezi bizim toprağa ektiğimiz umut tohumlarının filiz vermiş hali olacak. Zamanla bu filizler büyüyecek ve kocaman bir ağaç olacak. İşte bu kocaman ağacın gölgesinde, yapraklarının altında çocuklarımız için mutlu bir gelecek inşa edeceğiz.

 İstismarın bu kadar çok olmasının nedeni ne sizce?

İstismarcılar hep aramızdaydı ama yeni nesil çocuklar konuşuyor. Aileler de bilinçlendi. Kötü dokunuş nedir farkındalar ve anlatıyorlar. İstismarcıları ayrık otu gibi temizlemeye başladık. Bu insanlar aramızda barınamayacak.

Merkezde kimler çalışacak?

İlk etapta bir uzman avukatımız, bir iletişim uzmanımız ve bir sosyal hizmet uzmanımız çalışacak. Zaman içerisinde bu merkezde çalışan sayısını daha da artıracağız. Tabii ki bu toplu bir mücadele; o yüzden de önleme merkezinde yapılacak faaliyetler ve çalışmalar için herkesin desteğine ihtiyacımız olacak. Büyük bir gönüllülük hareketi olarak kurulan UCİM için şimdiden binlerce insan destek olmaya hazır bir şekilde bekliyor.

Kimler, nasıl faydalanacak?

UCİM’de yapacağımız faaliyetler herkese açık olacak. Şu anda da bizler zaten toplumun her kesimine farkındalık eğitimleri veriyoruz. Önleme merkezi bünyesinde de oluşturacağımız sistemle belediyeler, valilikler, kaymakamlıklar, muhtarlıklar, müftülükler, diğer sivil toplum kuruluşları gibi toplumun pek çok kesimine hitap eden alanlarda eğitimler düzenleyecek ve bu eğitimleri kalıcı ve sürekli hale getireceğiz.