Geçen hafta Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) hakkında yazdığım yazı hakkında TMSF’den bir ‘Bilgi Notu’ geldi. Geçen haftaki yazım, her yönü ile gerçek idi ve verdiğim rakamları, TMSF’nin yeni yayımlanan 2013 Yıllık Raporu’ndan almıştım.
Yayım ilkelerim nedeniyle, TMSF’nin ‘Bilgi Notu’ndaki açıklamalara bazı bölümleri özetleyerek, aşağıda yer veriyorum:
n TMSF’nin kararlarının yerindelik denetimine bile tabi tutulamadığı, yasasına göre hiçbir organ, makam, merci veya kişinin Fon Kurulu’nun kararlarını etkileyecek emir ve talimatı veremediğinden bahisle TMSF’nin tam bağımsız ve denetlemez bir kurum olduğu ifade edilmiştir. Bilindiği üzere, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 124 üncü maddesi gereğince, Fonun yıllık gider hesapları ile harcamaları Sayıştay tarafından incelenmektedir. Ayrıca, Fonun yıllık hesapları bir bağımsız denetim şirketince de denetlenerek bağımsız denetim raporu faaliyet raporu içinde derc edilerek yayımlanmaktadır. 03/12/2010 tarih ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun ilgili hükümleri gereğince TMSF hesapları Sayıştay Başkanlığı’nın denetimi kapsamına alındığından söz konusu Kanun uyarınca 2011, 2012 ve 2013 dönemine ilişkin hesaplar Sayıştay Başkanlığı’nca incelenmiştir. (Hesapların incelenmesi, “denetleme” anlamına gelmez.)
20.4 milyar $ tahsilat
- 5787 sayılı “Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un çerçeve 18 ‘inci maddesinde yer alan Geçici 17’nci maddesi gereğince, Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanan “TMSF’nun Nakit Fazlasının Hazine Müsteşarlığı Hesaplarına Aktarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar” kapsamında Fon tarafından Müsteşarlığa yapılacak ödemelerin bu Usul ve Esaslar dahilinde yapıldığını ihtiva eden bağımsız denetim raporu her yıl Müsteşarlığa sunulmaktadır.
- 2013 yılında TMSF’nin faiz gelirleri hariç, 20 milyar 435 milyon dolar tahsilat yaptığı, bunun sadece 391 milyon dolarının Hazine’ye aktarıldığı yazılmıştır. Ancak, bahse konu tahsilat tutarı TMSF’nin 2013 yılında gerçekleştirdiği değil 2013 yıl sonuna kadar yaptığı kümülatif brüt tahsilat (tahsilatlardan yapılan iade, ödeme vb. işlemler bu tutardan düşülmemiştir.) tutarını ifade etmekte olup, 2013 yılı için gerçekleşme 654 milyon dolardır ve bu tutarın 391 milyon doları Hazine’ye aktarılmıştır.
Merkez Bankası avansı
- TMSF’nin ihtiyacı halinde Merkez Bankası’ndan kaynak alabildiği ve Merkez Bankası’na hâlâ 1 milyar 329 milyon dolar borcu olduğu belirtilmiştir. Ancak, Fon tarafından 2000 - 2004 arasında Merkez Bankası’ndan dilimler halinde toplam 1 milyar 330 milyon dolar karşılığı avans kullanılmış olup, işleyen faiziyle birlikte toplam 1 milyar 418 milyon dolar karşılığı avans bedeli 2005 yılında kapatılmıştır.
Dolayısıyla, Fon’un geçmişte Merkez Bankası’ndan kullandığı avanslar nedeniyle herhangi bir borcu bulunmamaktadır. (Yani, Merkez Bankası’nın bir politika kararı olmadan bile; TMSF, Bağımsız (!) Merkez Bankası’na para bastırabiliyor.)
- TMSF, Hazine Müsteşarlığı’ndan izin almak kaydıyla borçlanabileceği gibi ihtiyaç hasıl olduğunda Fon’a ikrazen verilmek üzere Hazine Müşteşarlığı’nca özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç edilebilir.
Özel tertip devlet iç borçlanma senetlerinin faiz oranları ve geri ödeme şartları da dahil olmak üzere tâbi olacağı usûl ve esaslar Hazine Müsteşarlığı ile Fon tarafından müştereken belirlenir. Malî yıl bütçe kanunlarında yer alan borçlanma ile ilgili hükümler ile 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5 ve 6’ncı maddeleri hükümleri bu senetler için de geçerlidir. Fon, kurum görüşü alınmak suretiyle Fon Kurulu kararı ile bankalardan ileride doğacak prim yükümlülüklerine mahsuben bir önceki yılda ödedikleri sigorta primi toplamına kadar avans alabilir. Avans kullanımına ilişkin kararlarda uygulanacak faiz oranının belirtilmesi zorunludur. (Ben de zaten, aynısını yazmıştım.)
- TMSF’nin üyesi olduğu Uluslararası Mevduat Sigortacılar Birliği’nin (IADI) “Etkin Mevduat Sigorta Sistemleri için Temel Prensipler” başlıklı rehberinde, sigorta kurumlarının Hazine ve diğer kurumların yanı sıra Merkez Bankası’ndan da kaynak kullanabileceği açıkça ifade edilmiştir. (TMSF, doğrudan Merkez Bankası kaynaklarını kullanabiliyor. Merkez Bankamızın “daha bağımsız” olduğu dönemde, bu mümkün değildi. Kullanımlar, “Bakanlar Kurulu Kararı” ve Merkez Bankası’nın isteği ile yapılabilirdi. IADI’nın söylediği de budur.)
