Irak ve Suriye’de yaşananlar yetmiyormuş gibi, bir de Ukrayna sorunu çıktı. Ukrayna, dış borçlarını ödemekte zorlanıyor; enerji açığı büyük; üstelik, kış geliyor. Rusya’nın Ukrayna sınırına asker ve mühimmat sevk etmesinin ardından, G20 zirvesinde yoğun eleştirilere uğrayan Putin, zirveyi terk etmek durumunda kalıyor.
Petrol fiyatlarının düşmesinin en büyük faturasını, Rusya ödüyor. Brent petrol 2010 Eylül’den beri, en düşük seviyesine ulaştı. Varili 75 dolar civarında işlem gören petrol, 6 ayda yüzde 34 değer kaybetti. Ruble’nin uluslararası piyasalardaki düşüşü sürüyor; yıl başından beri ruble, yüzde 42 oranında değer yitirdi.
Rus Merkez Bankası 30 milyar dolar civarında rezerv kaybına uğradı ve serbest kur rejimi uygulayacağını açıkladı. Yoğun uluslararası yaptırımla karşılaşan Rusya, çareyi Ukrayna’ya saldırmakta bulabilir. Batılı yorumcular, Batı ile Rusya arasındaki çekişmeyi, “soğuk savaş” değil; “dondurucu savaş” olarak niteliyor.
Global ekonomi düzelme sinyalleri veriyor. ABD ekonomisi düzeliyor; işsizlik verileri yüzde 5.8’e geriledi. FED’in hedefi yüzde 5.3 ve yüzde 5’lik bir işsizlik seviyesi, ABD ekonomisi için tam istihdam hedefi sayılıyor. Önceki hafta, ABD borsaları zirve yaptı.
Avrupa ve Japon merkez bankaları ek tedbirler alıyorlar. Bu arada, döviz piyasalarında usulsüzlük yaptığı anlaşılan bazı bankalara 4 milyar doların üzerinde ceza kesildi. Japonya’da seçimlerin ve vergi uygulamalarının ertelenmesi beklentisi, borsayı yükseltti. Çin’de veriler, ekonominin beklentilerin altında büyüdüğünü gösteriyor. Bu durum, Çin yöneticilerini endişeye sevketti. İngiliz Merkez Bankası, gelecek yıl için büyüme hedefini yüzde 2.5’a düşürdü.
Bizde düzelme sinyalleri
Yıllık kredi artış hızımız, yüzde 16.5’a ulaşırken, ticari kredilerin öncülüğünde yükseliyor. Ancak, tüketici kredilerdeki yıllık artış hızı, yüzde 14.1 oranından yüzde 13.9 oranına düştü. TL mevduatındaki artış hızı düşerken, yabancı para mevduatındaki artış yükselme eğiliminde. Kredi kartı kredilerinde ise, yıllık yüzde11.1 daralma yaşanıyor. Bizimki dahil gelişmekte olan ülke paraları, dolar karşısında değer kaybetti.
TL’nin değer kaybına paralel olarak, cari işlemler açığımız, biraz azalarak eylülde, 2.2 milyar dolar oldu. Bu rakamın, 2.5 milyar dolar olması bekleniyordu. 12 aylık birikimli açık, 46.7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Açığın azalmasında, turizm girdileri de rol oynadı.
Bankalarımız yılın ilk 9 ayında, önceki yıla kıyasla, yüzde 70 civarında daha fazla uzun vadeli dış kredi kullandılar. İlk 9 ayda, doğrudan yabancı yatırım miktarı da, 6.4 milyar dolar oldu.
Elektronik genel kurul
Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) geliştirdiği ve halka açık şirketlerde uygulamaya başladığı Elektronik Genel Kurul Sistemi, yabancı ülkelere satılıyor. SPK, bu konuda NASDAQ’a yetki verdi. Bu sistem sayesinde, genel kurullara fiziki olarak katılmadan, ses ve görüntü aktarılabiliyor ve genel kurullar, internet ortamı yardımıyla, canlı olarak izlenebiliyor. Bu konudaki başarıları nedeniyle, SPK’yı kutluyorum.
