Ülkemiz, yıllık 320 milyar doları aşan narkotik yollarından biri üzerinde. Biz dâhil, birçok gelişmiş ülke afyon ticaretini engellemeye çalışırken, Güney ve Orta Amerika ülkelerinde afyon ticareti serbestçe yapılabiliyor. 2012 yılında, El Salvador ile Meksika narkotik kartellerinin rekabet savaşı sırasında, 4 bin Salvadorlu ve 60 bin Meksikalı ölmüştü. Afyon ticareti Orta Amerika ülkelerinin büyük geliri durumunda olduğu için, hükümetler karşı gibi gözükse de afyon kartellerini destekliyorlar.
İngiltere’de 500 pound’luk, Avrupa Birliği’nde 200 euro’luk büyük kupürlü banknotlar var. Büyük kupürlü banknotlar sayesinde, legal olmayan paralar kolaylıkla el değiştirebiliyor. Büyük kupürlü paralara, bu nedenle “Bin Ladin Kupürleri” deniliyor.
Kirli işlerle uğraşanlar, basını ve medyayı her zaman kontrol etmek istemişlerdir. Narkotik kuryeleri de aynı şeyi yaptılar. Bulundukları ülkelerdeki gazeteci ve köşe yazarlarının birçoğunu satın aldılar; televizyon kanalları kurdular. 2004 yılında, sadece Meksika’da, narkotik kartellerinin aleyhine yazı yazdığı için 13 gazeteci öldürüldü.
Honduras
Karayipler’deki Honduras sahilleri “sivrisinek sahilleri” olarak bilinir ama narkotik kartelleri için uygun bir bölge sayılıyor. Üstelik Honduraslı işçilerin haftalık ücretleri ortalama 45 Dolar’ı geçmiyor. Karteller bu bölgede uçak üssü bile kurup, ABD’ye narkotik gönderdiler. Zaten, “Muz Cumhuriyeti” adı ilk kez burası için kullanılmıştı. Honduras hükümeti narkotik kartelleriyle o kadar yakın ilişki içindeydi ki bir keresinde Honduras Büyükelçisi Miami’de 12 kilo kokainle yakalandı.
“Zeta”lar
Narkotik kartelleri, ülkelerde, zincir mağazaların (franchising) kullandığı esaslarla çalışırlar. “Kokain zincir mağazaları” tüm dünyada “Zeta”lar ismi ile anılıyor. Bilindiği gibi, zincir mağazalar (örneğin Mc Donalds) belli prensipler dâhilinde çalışır ve bu mağazaların sahipleri yukarıdan emir alır; fakat yukarıyı bilmezler. Lokal ilişkiler ve birimlere mal ulaştırma işi üst birimler tarafından kontrol edilir. Ulaştırmada motorlu kuryeler, hatta taksiler kullanılır.
Meksika’da Zeta’lar o denli egemendi ki yakın zamana kadar Meksika’da “Z” markalı viskilerin her barda satılması zorunlu kılınmıştı.
Uzaklık
Narkotik kullanımı, ülkelerin ana karaya uzaklığına göre değişiyor. Örneğin, Yeni Zelanda’da 200 kişide bir 1 kişi kokain kullanırken, Amerika’da bu oran 45 kişide 1’e düşüyor. ABD’de her 60 kişiden biri de eroin kullanıyor. Diğer taraftan, Yeni Zelanda, narkotikler için piyasa başlatan ilk ülke oldu.
Öte yandan, büyük ilaç fabrikaları giderek artan ölçüde ilaçların içine afyon mamulleri ekliyorlar. GlaxoSmithKline 2012 yılında antidepresan ilaçlardaki oran aşımı nedeniyle 3.3 milyar dolar ceza ödemişti. Yine, Johnson&Johnson ve Pfizer de milyar dolarlık cezalar ödemek zorunda kaldılar.
İnternetten satış
İnternetten narkotik satışı işi 1994’te başladı. İnternetten narkotik ürün satış sitesi “Silk Road”un (İpek Yolu) hacmi Amazon’u geçmişti. Bu sitede 13 binden fazla narkotik ürün satılıyordu. 2015 yılında sitenin sahibi fizikçi Ross William Ulbricht San Francisco’da yakalandı.
Zaman içinde kapatılıyorsa da her gün yeni narkotik siteleri ortaya çıkıyor. Bunlar arasında (Tom Wainwringht’ın Narco-Nomies kitabına göre), The Digital Citizens Alliance, Agora, Nucleus, TOM, Middle Earth ve Black Bank gibi siteler var. Bu sitelere girmek için internet sitelerinin sonuna “com” yerine “onion” yazmak yeterli oluyor. Bu siteler kapatıldı. Bu bilgileri vermemin nedeni, ülkemizde böyle siteler varsa bir an önce kapatılması ve yenilerinin takip edilmesi gerektiğidir.
Bu sitelerden yapılan alışverişlerin karşılığının Bitcoin olarak ödenmesi gerekiyor. Zaten bu nedenle, ülkemizde ve diğer birçok ülkede Bitcoin ticareti sıkı denetim altında tutulmaya çalışılıyor. Silk Road sitesi açıkken, bu site üzerinden yılda 1.2 milyar dolarlık alışveriş yapılıyordu. Yine de dünya çapında 320 milyar doları bulan narkotik ticareti içinde internet satışları küçük bir oranı temsil ediyor.
Çin hükümeti, internet üzerinden yapılan alışverişi engellemek üzere “TOR” arama motorunun kullanımını yasakladıysa da tamamen başarı kazanamadı. Halen Amerika’da internet üzerinden ilaç satan 581 web sitesi bulunuyor. ABD’de reçetesiz ilaç satışı yasak olduğu halde internet siteleri reçetenin kendilerine fakslanmasını yeterli görüyorlar.
Bu sitelerin %15’i ise hiç reçete istemeden satış yapıyor. 2013 yılında 680 bin Amerikalı eroin kullanırken, bu rakam bu yıl 1 milyon 400 bine yükseldi.
Öte yandan, geçen hafta, ilk kez, internetten ilaç satan bir internet sitesinin hisseleri New York Borsası’nda alışverişe açıldı.
