KÂRLILIĞA ETKİLER

Bir şirketin kârı/kârlılığı aşağıdaki formülle belirlenir:

Rekabet güçleri

Mentoro’ya göre, bir firma ile rekabet edebilecek güçler alternatif rakipler ve mevcut rakiplerden oluşur.

Alternatif rakiplerin tehdidi,

* Daha kıymetli değer pozisyonu sunmak,

* Müşteri çıkış engelinin düşük olması, şeklinde olur.

Mevcut rakiplerin tehdidi ise,

* Rakip sayısının çok olması,

* Rakiplerin yaklaşık aynı ciro büyüklüğüne sahip olması (sektör liderinin olmaması),

* Pazarın durağanlığı veya küçülmesi,

* Sektörden çıkış engellerinin yüksek olması,

- Finansal, duygusal, hukuksal, stratejik, vs.

* Ürünlerin veya iş modellerinin yeterince farklı olmaması,

* Ürünlerin dayanıksız olması (kısa ömürlü olması),

* Müşteri çıkış engelleri olmaması,

* Kapasitenin büyük adımlarla artırılma zorunluluğu (kapasite fazlasına sebep olur) gibi nedenlerle ortaya çıkar.

Pazarlık güçleri

Müşterilerin ve/veya tedarikçilerin pazarlık güçleri kârlılığı etkileyecektir. Müşterilerin pazarlık gücü (tamamlayıcılar ve iş ortakları dâhil) şu durumlardan etkilenir:

* Müşterilerin sayıca az olması, firmaların ise sayıca fazla olması.

* Müşterilerin yüksek hacimle satış yapıyor olması (aracılar dâhil).

* Firmaların ürünlerinin ve/veya iş modellerinin farklı olmaması.

* Müşteri gruplarının fiyata duyarlı olması.

- Gelirlerine göre yüksek ücret/maliyet.

- Diğer masraflara kıyasla yüksek maliyet oluşturması.

- Nakit akış problemi oluşturması.

* Satılan ürünün müşteri için önem derecesinin düşük olması.

* Müşteri çıkış engellerinin düşük olması.

* Aracıların son kullanıcıların kararlarını etkileme gücüne sahip olmaları.

* Ara ürün müşterilerinin sektöre girme tehdidinin bulunması.

Tedarikçilerin pazarlık gücü (çalışanlar dâhil) ise şunlardan etkilenir:

* Tedarikçilerin sayıca az, firmaların sayısının fazla olması.

* Tedarik edilenin kısıtlı ve değerli olması.

* Tedarikçilerin yüksek çıkış engeli koymuş olması.

* Tedarik edilen ürünün ve/veya tedarikçinin iş modellerinin farklı olması.

* Tedarikçilerin ürünün alternatifi olmaması.

* Sektörün tedarikçi için önemli olmaması (savaş vermeye değmez görüntüsü).

* Tedarikçilerin sektöre girme tehdidi bulunması.

Sektöre yeni giriş

Sektörünüze giriş kolaylığı da kârlılığınızı etkileyecektir. Bu konuda kârlılığınız aşağıdaki nedenlerle etkilenebilir:

* Ölçek ekonomisi olmaması:

- Sabit masrafların daha fazla ürüne dağıtılmaması.

- Yüksek kapasitede verimli çalışan teknolojiler olmaması.

- Tedarikçiler karşısında pazarlık gücü bulunmaması.

* Müşteri çıkış engellerinin düşük olması.

* Sektöre giriş için yüksek yatırım tutarı gerekmemesi (fiziksel kaynaklar, müşterilere kredi, başlangıç zararları gibi).

* Devlet tarafından sınırlama olmaması (lisans gereksinimi gibi).

* Devlet desteği olması (Ar-Ge, vergi avantajları gibi).

* Sektördeki firmaların kaynaklara avantajlı erişime sahip olmaması (korumalı teknoloji (patent vs.), hammadde, insan, dağıtım kanalları, marka, lokasyon gibi).

* Var olan firmalarca misilleme yapılma tehdidi bulunmaması (sektör firmalarının yüksek tutarda birikmiş parası olmaması gibi).