İşlerimi nereden yöneteceğim?

İMKB’de de büyük ölçüde yatırım yapan, gelişmekte olan piyasaların büyük yatırımcısı Amerikan Templeton’un Başkanı J. Mark Mobius, Amerikan vatandaşı olarak doğduğu halde, babasının vatandaşlık bağını kullanarak Alman vatandaşı oldu. Ancak, ikametgâhı, Hong Kong ve Singapur.
- Dolar milyarderi Amerikalı John Dorrence, İrlanda vatandaşlığına geçti. İkametgâhı, Bahama Adaları’nda.
- Dolar milyarderi Amerikalı Kenneth Dart, Belize vatandaşı oldu ve Cayman Adaları’ndan işlerini yürütüyor.
- Son yıllarda, dünya milyarderleri arasında, esas ikametlerini ve posta adreslerini bir gemide gösterme modası yayıldı. Böylece, gemide bir daire sahibi olup dünyayı dolaşıyor ve geminin bağlı ülke vatandaşlığına geçebiliyorsunuz. Bu yola başvuran zenginlerin isimleri gizli tutuluyor ama aralarında 3 Türk işadamı da var.
- Bu listeyi binlerce işadamı için genişletebiliriz.

İşadamları neden bu yola gidiyorlar?
- En önemli neden, vergiyi mümkün olduğunca az ödemek ama bunu yaparken de “kayıt dışı” kalmamak ve izah edilemeyen servet sahibi olmamak.
- Sanılanın aksine, böyle yerleri esas ikametgâh olarak seçenlerin neredeyse tamamının, beyan edilmemiş ve vergisi verilmemiş geliri ve serveti yok.
- Yine, sanılanın aksine, bu kişilerin hemen hepsinin kendi ülkelerinin vergi otoriteleriyle de bir sorunu bulunmuyor.
- Özellikle, büyük ölçüdeki mirasın korunması ve vergi istisnası kazanılması için, bu yola gidiliyor.
- Zannedildiğinin aksine, böyle ülkelerin vatandaşlarına, tüm dünyada çok geniş vize kolaylıkları var. Çünkü, sayıları az.
- Böyle davranmakla, zenginler kendilerinin ve ailelerinin ikametgâhlarını, şahsi mallarını, ücretlerini ve hisse senedi yatırımlarını garanti altına almış bulunuyorlar. Çünkü buralarda, beklenmedik bir olay karşısında bile, bu çeşit şahsi varlıklara el konulamıyor. ABD’nin içinde bile, bu olanağı sağlayan eyaletler var. Ama, dışarıda bir ikametgâh tercih ediliyor. Yani, asgari yaşam seviyesi sigorta edilmiş oluyor.
- Böylelikle, yaşam biçimini değiştirebilme olanağı da var.

Tercih nasıl yapılıyor?
- Yaşanılacak yerin, güvenliği, iklim koşulları, sağlık sistemi, hukuki altyapısı, anavatana ulaşım kolaylığı, bankacılık sisteminin gelişmişliği çok önemli.
- Kültürel farklılık, lisan farkı olup olmadığı ve çevreye kolay uyum sağlanıp sağlanamayacağı da önemli. Önceki yaşam biçiminden fazla fedakârlık yapılmaması gerekiyor. Bu nedenle, seçilecek yere birkaç kez gidip, değerlendirme yapılıyor.
- Önce, halen vatandaşı olduğunuz ülkedeki kredi kartlarınızın hepsinin iadesi ve banka hesaplarınızın kapatılması gerekiyor. Doğal olarak, yeni vatandaşlık aldığınız ülkede, yeni hesaplar açacaksınız. Sonra da, resmi tüm mevcut kayıtlar, mümkün olduğunca azaltılıyor.

Neresi?
- Genellikle, çift vatandaşlığı kabul eden ancak, ikametgâh esasına göre vergi ödenebilen ülkeler tercih ediliyor.
- Örneğin, Kosta Rika’da sağlık ve eğitim standartları çok yüksek. Honduras, çok ucuz. Panama, hemen vatandaşlık veriyor.
- Tercihlere göre, ciddi inceleme gerekli.