İslam, belki de yanlış biçimde yorumlanması nedeniyle, birbirlerini takip eden ve tamamlayan ekonomik hatalar yapmış:
a) “Sanat”ı, “Matbaa”yı yasaklayarak işe başlamış; bir “Yasaklar ve Kapalılar” toplumu yaratılmış, (Aslında, kadının kapatılması da bu dünya görüşünün bir parçası.)
b) “Sanat” yasaklanınca, “Yaratıcılık” yok olmuş; “Öne Geçmek” olanaksızlaşmış; “Takip Edebilmek” bile güçleşmiş.
c) “Yaratıcılık” yok olunca, “Kişilik Sahibi” insanlar yerine, “Kurallara Uyan” insanlar oluşmuş; “Düşünce” sınırlanmış ve “Paylaşılamaz” olmuş; “Yeni İcatlarla Üretim” yapılamamış, sadece tarımsal ürünlerin üretimiyle yetinilmiş.
Ticaret dar kalıplar içine itilmiş
d) “Üretim” olmayınca, “Ticaret” hiç olamamış; zaten, “Ticaret” dar kalıplar ve zorlamalar içine itilmiş, (İçki, sigara, haç, heykel ticareti yapmak, köpek satmak yasaklanmış. Üzerinde ayet olması ihtimali olan her türlü kâğıt, mal ambalajında kullanılamamış. Faiz, günah sayılmış. Tırmızi, Resulullah’ın “Tüccarlar, kıyamet günü günahkârlar olarak diriltileceklerdir” dediğini yazmış.)
e) “Üretim” olmayınca, “Ticaret” de gelişemeyince, halk “Fakir” kalmış; “Hazır Yeme”ye alışmış. Halk, balık tutmayı öğrenmek yerine, balık satın almaya yönlenmiş. (Aslında, “sıcak para” ve “düşük kur-yüksek faiz” sayesinde biz de, “Hazır Yeme”ye alıştırılmıyor muyuz?)
f) “Fakirlik” yüzünden, “Eğitimsizlik” gelmiş. “Fakir” halk, mecburen, her şeyden vazgeçip yiyecek-yatacak gibi öncelikli ihtiyaçlarını karşılamak için her şeyinden vazgeçmeye hazır olmuş; birbirlerine destek veren “Kabile Yaşamı” gelişmiş. (Tarikatların çoğu bu nedenle gelişmiş.)
Servet sahibi ‘rantiye’ olmuş
g) “Eğitimsiz” halk, ne para kazanabilmeyi ne de para kullanabilmeyi bilebilmiş. “Üretim” sürecinden ve “Sanat”tan daha da uzak kalmış.
h) “Petrol” gibi normal dışı gelir elde eden Müslüman ülkelerde ise, zenginlik halka indirilmemiş; servet sahibi olanlar ise “Yatırım” yapma yerine “Rantiye” olmuşlar, (Bu yüzden Arap şeyhleri, “Üretim”e katkı yapacak yatırımlar yerine, hep gayrimenkul alma veya fon kurma peşindedirler.)
Kudüs Üniversitesi İslam Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hüsameddin Affane’nin “Fıkhi ve Ahlaki Yönleriyle İslam’da Ticaret” isimli kitabı, Dr. Servet Bayındır tarafından Türkçeye çevrildi. Bu kitap, bize bu konularda birçok ipuçları veriyor. Yarın, bu kitaptaki görüşleri aktarmaya çalışacağım.