“Yunan’dan hediye alırken bile dikkat et” sözü Truva Atı’nın Truvalılara Yunanlıların bir hediyesi olmasından kaynaklanıyor. “Pandora’nın Kutusu” deyişi de ilk ölümlü kadın tanrı olan Pandora’nın kendisine açmama şartıyla verilen kutuyu açmasıyla şeytanı ve tüm kötülükleri serbest bırakması anlamında kullanılıyor. “Truva Atı” ve “Pandora’nın Kutusu” deyişleri bugün hâlâ güvensizlik ve kötülüğün yayılması manasında. Homeros’a göre Truva Atı’nı Odysseus icat etmişti. Truva Savaşı Bronz çağının sona erip, “İstilacı Devletler Çağı”nın başlangıcı oldu.
Batı Anadolu’da yerleşik Frik Kralı Midas’ın dokunduğu her şeyi “altın”a çevirmesi “Midas dokunuşu” deyiminin dünya literatürüne yerleşmesine neden oldu. Ancak sonunda, Midas bile bu özelliğinin geri alınmasını istedi. Bu davranış, “para her şey değildir” anlayışının temelidir. “Gordion’un düğümü” olarak bilinen ve İskender tarafından bir kılıç darbesiyle çözülen düğüm, o sıralarda Gordion adını da kullanan Midas’a aitti.
Herkül’ün annesi bir ölümlü ancak babası tanrıların kralı Zeus’tu. Daha birkaç aylıkken Zeus’un yeni eşi tanrıça Hera’nın göğsünden akan sütü emen Herkül o denli çok süt emmişti ki sütün fazlası “Samanyolu”nu oluşturdu. Hera, Herkül’ü öldürmek için çeşitli yollar denedi. Sonunda, Hera’nın etkisiyle delilik nöbeti geçiren Herkül, karısı Megara ve çocuklarını öldürdü. Bu nedenle Herkül’e verilen cezalar arasında, çok başlı canavarların öldürülmesi ve İstanbul Haliç’teki vahşi bir geyiğin yakalanması da vardı. İstanbul Boğazı kıyılarında yaşayan Amazon kadınlarının liderine ait kemerin getirilme görevi de cezalarından biriydi.
Cezasını çeken Herkül sonunda özgür oldu ve Olimpos dağında tanrı ilan edildi. 1970 yılında çevrilen “Herkül New York”ta filminde Herkül rolünü, Arnold Schwarzenegger oynadı.
Yahudi mitolojisine göre Lili, Adem’in ilk karısıydı ve ilk feministti. Mitolojiye göre, Adem’in isteklerini geri çevirince ırzına geçildi ve kendisinin erkeklerle eşit olduğunu zannettiği için tanrılarca cezalandırıldı. Yahudi mitolojisine göre, işte bu nedenle Tanrı kadını bu kez Adem’in kaburga kemiğinden yarattı.
Donjuan İspanyol, Kazanova İtalyan’dır. Donjuan mitolojik bir figürken, Kazanova 18. yüzyılda yaşamış bir kişidir. King Kong Amerika’da yaratılan bir film kahramanı iken, Godzilla Japonlar tarafından yaratılmış bir canavardır. William Tell ise, İsviçre’nin özgürlüğünde rol oynayan mitolojik bir kahramandır.
Zencilerin özgürlüğü
Roman kahramanı bir köle Amerika’daki zencilerin özgürlüklerini almasında baş rolü oynadı. Harriet Beecher Stowe tarafından yazılan “Tom Amca’nın Kulübesi” romanı, zencilerin ABD’de esaretten kurtuluşunun ilk ışıklarını vermişti. Tom, Kentucky’deki bir çiftlikte ailesiyle birlikte küçük bir kulübede yaşayan bir köle idi. Yeni Yahudi patronu Tom’dan Hıristiyanlığı bırakmasını isteyince, bunu kabul etmeyen Tom kırbaçlandı ve öldürüldü. Mart 1852’de yayımlanan roman, o yıl sonuna kadar 300.000 adet satarak görülmemiş bir rekora imza attı. Bugün bile, Türkiye’de 8 ayda 300.000 satan bir kitap yok.
İlk antikapitalist hayali kahraman, Charles Dickens’ın “A Christmas Carol” adlı romanındaki paraya tapan işadamı Ebenzer Scrooge idi. Karl Marx, “Kapital” ve “Komünist Manifesto” kitaplarını yazarken 1843’te yayımlanan bu romandan esinlenmişti. Ancak Marx, problemlerin bir parçası olarak “kilise”yi görürken Dickens bu konuya hiç değinmemişti. “Vatandaş Kane” romanındaki kapitalist karakter ise, William Randolph Hearst’ten başkası değildi. Bilindiği gibi, Hearst ailesi hâlâ dünyada en çok satan magazin zincirinin sahibi.
Venedik Taciri
Shakespeare’in “Venedik Taciri” adlı romantik komedisinde Antonio, Yahudi Shyloc’tan borç alır ve ödemez. Buna rağmen, mahkeme Yahudi Shylock’u suçlu bulur ve Hıristiyan olmasını zorunlu kılar.
“Venedik Taciri” eserinde, Yahudilerin Hıristiyanları öldürmesinin, Yahudi geleneğinin bir parçası olduğu ileri sürülüyordu. Yani, aslında Yahudi düşmanlığının kökleri Nazilere değil, çok daha eskilere dayanıyor. O dönemlerde, tefecilik Hıristiyanlara yasaklanmış; Yahudilere serbest olan bir uygulamaydı. Ancak, Yahudiler vatandaşlığa kabul edilmiyor ve hukuki korumanın dışında tutuluyordu. Haçlı seferleri sırasında da binlerce Yahudi, Hıristiyanlar tarafından öldürüldü. Vatikan, ancak son yıllarda Yahudilerin İsa’yı öldürdüğü görüşünden vazgeçebildi.