Birkaç gün sonra, seçim var. Ben, parti lideri olsam, iktidara gelmek istemem. Çünkü, ekonomimiz, ciddi biçimde alarm veriyor. Bu yetmezmiş gibi, uluslararası siyasi ortamdan iyice soyutlandık.
Nüfus artışı düşüldükten sonra, gelişmiş ülkelerin bile bizden çok hızlı büyüyeceğini görüyoruz. Bu hesapla, ABD’nin büyümesi bile, bizim iki katımıza yaklaşacak. Karşılaştırmalı olarak, gittikçe daha geri kalıyoruz.
Yalnız doğrudan yabancı yatırımlar değil, turizm gelirlerimiz de düşüyor. Turist, ülkemize gelmek istemiyor. Herkes, borsalarımızdan kaçıyor. Hisse senedi getirileri, süratle düşüyor. Ülke imajımız kötüleşiyor. Döviz kurundaki yükselmeye(büyük devalüasyona) rağmen, ihracat artamıyor.
Bizi, yeni devalüasyonlar bekliyor. Brüt döviz rezervleri, şimdilik yeterli olmasına rağmen; net rezervler gittikçe düşüyor. Net rezervlerin Gayri Safi Milli Hasıla’ya (GSMH) oranı ile aylık ihracatı karşılama oranı gittikçe azalıyor. Halka tasarruf yaptırmayı amaçlayan yanlış ekonomi politikaları sonucunda, krediler yenilenmedi; iflaslar artıyor. Döviz kuru, bu yüksek seviyesine rağmen, istikrar kazanabilmiş değil.
Dünya ise düzeliyor...
Petrolün varil fiyatı, 50 dolardan, 80 dolara kadar çıktı. Şimdi, yeniden düşüyor. Petrol fiyatlarının yükselmesi, gelişmiş ekonomilerde bir enflasyonist baskı yaratmıştı. Şimdi, petrol fiyatlarının varil başına 60-70 dolarlar arasında dengeleneceği anlaşılıyor. Avrupa Merkez Bankası’nın, tahvil satış programı ile yapmaya çalıştığı parasal genişlemenin bir nedeni de, petrol fiyatlarının yükseliyor olmasıydı. Artık, parasal genişlemeye olan ihtiyaç azalıyor. Yunanistan bir kenara bırakılırsa, Avrupa ülkeleri yaralarını sarıyor. Yunanistan sorunu da, yakında, bir biçimde halledilecek.
Hindistan, dev adımlarla büyüyor. Japon ekonomisi sorunlarını çözdü; büyümeyi başlattı.
ABD’de, bir ‘ekonomik başarı öyküsü’ yazılıyor. Dev ABD ekonomisinin, yıllar boyu % 3 civarında büyüyeceği tahmin ediliyor. ABD’de, işsizlik sorunu tamamen çözülmüş gibi. ABD Doları, dünya ekonomilerinin geleceğini çok daha ciddi biçimde belirleyecek gibi görünüyor. Gelişmekte olan ülke para birimlerinin dolara karşı performansı, ‘Global Dolar Değeri’ne (DXY) paralel hareket ediyor.
Türkiye negatif ayrışıyor
Gelişmekte olan ülkeler arasında, en kötü performansı gösteren iki ülke, Türkiye ve Brezilya. Brezilya’nın durumu, daha çok Çin’in büyümesindeki yavaşlamadan etkileniyor. Brezilya, Çin’e büyük ölçüde hammadde satıyor ve Çin mallarını pazarlıyordu. Bu durumda, Türkiye yalnız kalmış; büyüyemeyen bir ülke görünümü veriyor. Buna siyasi kırılganlıklar ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin olası kararları da katılırsa, gelecek birkaç yılın bizim için zor olacağı, anlaşılıyor.
Türk Lirası, yapısal kırılganlıklar nedeniyle döviz hareketlerine çok hassas hale gelmiş durumda. Net dış varlıklarımızla, net dış yükümlülüklerimizin bir farkı sayılabilecek olan, ‘Uluslararası Net Yatırım Pozisyonu’muzun, GSMH’mıza oranı, gittikçe büyüyor. Bu oran, 2006 yılında eksi % 37 seviyesinde iken; bugün eksi 47 seviyesini aşmış durumda. Yabancı para bulundurma eğilimi, 2015 başında 431 milyar dolar iken; 2015’in birinci çeyreğinde bile, 382 milyar dolara ulaştı.