Döviz krizi yok ama veriler bozuluyor
Dünkü yazımda, döviz durumumuzun alarm vermeye başladığından bahsetmiştim. Bugün, tümü Merkez Bankası verilerinden faydalanılarak ortaya çıkan bu tablonun açıklanmasına devam ediyorum.
- Portföy yatırımları stoku, 2012 yılı sonunda bir önceki yıl sonuna göre 69,6 milyar dolar artmıştır. Bu artışın 31,4 milyar dolarlık bölümü kur farkından kaynaklanmıştır. Bir yıl içinde gerçekleşen böyle bir artışı ekonomi kaldıramaz.
- Özel sektörün ve bankaların dışarıya olan kredi yükümlülükleri çığ gibi artıyor.
- Son 3 yıldır bankaların kısa vadeli borçları artıyor ve toplam borçlarının % 17,6’sına ulaştı. Devlet bankalarının borçlanma yönetimi yapamadığı anlaşılıyor. Bankaların aldıkları kredilerin GSMH’ya oranı, 2002 yılında %2,9 iken, 2012 yılı sonunda %8,3 oldu.
- 2012 yılı sonunda, özel bankaların dış borç stokunun %40,7’si sabit faizli, %59,3’lük kısmı ise değişken faizli kredilerden oluşuyor. 2002 yılından başlayarak incelendiğinde, sabit faizli kredilerin payının %10 seviyesinden, %40 düzeylerine yükseldiği gözleniyor.
- Bankalar dışındaki özel sektörün yurt dışından kullandığı krediler, 2012 yılı sonunda 5,2 milyar doları kısa, 91,9 milyar doları uzun vadeli olmak üzere, 2011 yılı sonuna göre %6,9 oranında artarak 90,9 milyar dolardan, 97,2 milyar dolara çıkmıştır. Özel sektörün yurt dışına tahvil ihracı da artıyor.
- Devletin dış borçları, 2002 yılı sonunda 55,7 milyar dolar iken, 2012 sonunda 128,4 milyar dolara yükseldi.
2013 yılının geri kalanında yaklaşık 9 milyar dolar; 2014 yılında ise, yaklaşık 17 milyar dolar daha dış borç ödeyeceğiz. Bu ödemelerin yapılabilmesi için, döviz akışının devam etmesi gerekiyor.