Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği Türk borsa ve piyasalarının 2009 sonu itibariyle dünyadaki yeri konusunu inceleyen bir rapor hazırladı. Buna göre:
- En yüksek piyasa değerine sahip borsalar arasında 1. sırada New York Borsası bulunuyor. Onu Tokyo Borsası ve Nazdaq (ABD) takip etmektedir. Bu sıralamada İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) 25. durumda.
- 2009 sonu itibariyle, dünya borsalarındaki toplam piyasa değerinin % 72’si ilk 10 borsada toplanmış. İMKB 239 milyar dolar piyasa değeri ile 25. sırada.
- Borsaya kote olan toplam şirket sayısında Bombay Borsası 4.955 şirketle başı çekmektedir. Bu sıralamada İMKB 315 şirketle 31. sıradadır. İMKB’nin toplam şirket sayısındaki payı % 0.7’dir.
- Dünyadaki hisse senedi işlem hacminin % 58’i ABD’nin iki borsası (Nazdaq ve New York Borsası) tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu 2 borsa, kendisinden sonra gelen 48 borsadan fazla işlem hacmi üretmiştir. Bu sıralamada İMKB 316 milyar dolarlık işlem hacmiyle 21. sıradadır. İMKB’nin hisse senedi hacmi içindeki payı % 0.4’tür.
- ABD, dünyadaki Sabit Getirili Menkul Kıymetler (SGMK) stokunun % 39’una sahiptir. ABD’nin SGMK stoku toplamı 25 trilyon dolardır. Bu sıralamada Türkiye, 217 milyar dolar ile 24. sırada yer almaktadır (2009 Eylül).
- Vadeli işlemler ve opsiyonlar konusunda Kore Borsası başı çekmektedir. İzmir’deki Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsamız (VOB) 24. sırada yer almaktadır.
- ABD, yaklaşık 11 trilyon dolarlık yatırım fonu büyüklüğüyle bu konuda ilk sırayı almıştır. Türkiye, bu sıralamada, 20 milyar dolar ile 30. sıradadır.
- İMKB, gelişmekte olan ülke borsaları arasında 2009 yılında en yüksek getiriyi sağlayan 2. borsa olmuştur. Birincilik Brezilya’dadır. Tüm dünya borsaları arasında ise İMKB 6. sırada bulunmaktadır.
- Türkiye’de hisse senetlerinin piyasa değerinin Milli Gelir’e oranı % 40’tır. Malezya’da bu oran % 129, Kore’de % 104, Brezilya ve İspanya’da % 90’dır.
- İMKB, Kore ve İtalya’dan sonra en yüksek hisse senedi devir hızına sahiptir. Yüksek devir hızı, yatırımların kısa vadeli olduğunu göstermekle beraber, düşük likidite riskine işaret etmektedir.
- Türkiye’de özel sektör borçlanma araçlarının SGMK içindeki payı, yok denecek kadar azdır.
- Türkiye’de yatırım araçları içinde 2009 yılında en yüksek getiriyi hisse senetleri sağlamıştır. Onu, altın izlemektedir. İMKB-100 endeksi 2009 yılında reel anlamda % 84.6 değer kazanırken, altın % 17.7 değerlenmiştir.
- 2009 yılında İMKB, dünyada dolar bazında en yüksek getiriyi sağlayan 6. borsa olmuştur. İMKB şirketlerinin piyasa değeri 2009 yılında % 93 artmıştır. Günlük ortalama işlem hacmi de 1.9 milyar TL ile rekor seviyeye yükselmiştir.
- İyi gelişmelere rağmen, İMKB’de işlem gören şirket sayısı, 2008 yılından itibaren gerilemeye başlamıştır. Bu nedenle, Sermaye Piyasası Kurulu ve İMKB yönetimi, halka arzları desteklemektedir.
- 2009 yılında, piyasada, 89 aracı kurum ve 40 banka faaliyette bulunmuştur. Bunlar içinde, aracı kurumların 22’si, bankaların 19’u yabancıdır.
- Hisse senedi işlemlerinin % 71’ini yerli aracı kurumlar gerçekleştirmiştir.
- İMKB’de 2009 yılında, önceki yıl % 9 olan internet işlemlerinin payı % 14’e yükselmiştir. 64 aracı kurum internet üzerinden hizmet vermektedir.
- İlk defa 2009 yılında 2 şirket halka arz edilmeksizin borsada işlem görmeye başlamıştır.