Eski ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Alan Greenspan, ekonomik krizin nasıl çıktığı, alınan kararların ne anlama geldiği ve FED’in nasıl karar aldığını açıklayan, “The Map and the Territory” isimli bir kitap yazdı. 2013 Aralık’ta piyasaya çıkan kitap, henüz dilimize çevrilmedi.
Greenspan, insan davranışları ve beklentilerin, krizin büyümesinde büyük rolü olduğunu söylüyor. Gölge bankacılığın ortadan kalkmasının, piyasadaki likiditeyi nasıl silip süpürdüğünü; bu balon patlamasını, banka ve şirket sermayeleri ile karşılamanın mümkün olamadığını anlatıyor. Sonuçta, piyasa düzenleyici kurumlar yeterli ve zamanında karar alabilmekte zorlanıyor.
CEO ücretleri çok yüksek
Aşağıdaki tablo, 500 en büyük ABD şirketi CEO’larının 1960 ile 2010 yılları arasında şirket piyasa değerlerinin oranı olarak aldıkları ortalama ücreti gösteriyor. İşte bu tablo, Obama yönetiminin bu konuda tedbir almasını gerektirmişti. Öte yandan bu tablo, ABD şirketlerinde kurumsal yönetim ilkeleri sonucu, sahiplerinden çok şirket yöneticilerinin sözünün geçtiğini de gösteriyor.
FED nasıl karar alıyor?
Greenspan, 1987’de FED’e Başkan olduktan hemen 2 ay sonra çıkan “borsa krizi” sırasında, nasıl karar alınabildiğini özetle şöyle anlatıyor:
“FED’de, ABD’nin, belki de dünyanın en iyi 250 ekonomisti çalışıyordu. O sırada, bu ekibin başında 18 yıldır tanıdığım dostlarım vardı. Onların hazırladığı bir makro ekonomik model ve buna uygun para politikası uygulanıyordu. Ancak, bu modeller kriz beklemiyor ve dolayısıyla krizden çıkış için tedbir önermiyordu. Buna rağmen, arkadaşlarla birlikte krizden çıkış tedbirleri aldık ve başarıyla uyguladık. Öte yandan, FED’in bağımsızlığının kısıtlanması için, Kongre’de yasa tasarıları hazırlanmıştı. Krizden başarıyla çıkışımız sonrası, bu tasarılar da rafa kalktı.”
Kaç kilo mal 1 dolar ediyor?
Aşağıdaki tablo, yıllar içinde bir dolar karşılığında logaritmik ve ortalama olarak, ABD’den kaç kilogram (kg) mal ihraç edildiğini veya ABD’ye kaç kg mal ithal edildiğini gösteriyor. Grafik, bir anlamda yıllar içinde doların değer kaybını da açıklıyor. Grafikteki koyu çizgiler ithalatı, açık çizgiler ihracatı gösteriyor.
