Geçen hafta, ABD - İsrail ilişkilerinde ilginç gelişmeler oldu. Sorun, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun, Kongre’de İran konusunda yapmak istediği konuşma ile ilgili.
Bilindiği gibi, Başkan Obama’nın Demokrat Partisi, yapılan son Kongre seçimlerinde çoğunluğu Cumhuriyetçilere kaptırmış ve Kongre Başkanlığı da Cumhuriyetçilere geçmişti. Cumhuriyetçi Kongre Başkanı John A. Boehner, geçen hafta Kongre adına hareket ettiğini söyleyerek, Başbakan Netanyahu’yu Kongre’de bir konuşma yapmak üzere davet etti.
İsrail’de 2 hafta sonra, genel seçimler var. Netanyahu, geçen çarşamba günü yaptığı seçim propagandası sırasında, nükleer güç üretimi konusunda İran’la sürdürülmekte olan görüşmelerin ve alınan tedbirlerin, nükleer bomba üretimini önlemekte yeterince etkili olmadığını dile getirmiş ve İran’ın nükleer güce sahip olması halinde, İsrail’in büyük tehlike altında kalacağından bahsetmişti. ABD’de, İsrail her iki parti tarafından da desteklenirken, Netanyahu’nun neden Demokratları dışlayıp, Cumhuriyetçilere yanaştığı anlaşılamıyor.
Tepkiler büyük...
Demokratları destekleyen sivil toplum kuruluşları geçen hafta gazetelere tam sayfa ilanlar vererek, Cumhuriyetçilerin “ABD Başkanı” olarak tanıdıkları kişinin Netanyahu olup olmadığını ve Cumhuriyetçiler için ABD’nin çıkarlarının İsrail’in çıkarlarından sonra gelip gelmediğini sordular. Obama’nın milli güvenlik danışmanı Susan E. Rice, Netanyahu’nun değerlendirmelerinin ilişkileri zedeleyici nitelikte olduğunu açıkladı.
İsrail destekçisi kuruluş JStreet de, geçen perşembe günü New York Times’da tam sayfa ilan vererek, Netanyahu’nun Kongre’de seçim propagandası yapmak istediğinden, İsrail ve ABD başkanlarının bu konuşmaya taraftar olmadıklarından bahsetti. İsrail‘in ABD’de görev yapmış olan 5 büyükelçisi ve ABD’deki önde gelen Yahudi liderler de, bu konuşmanın yapılmamasını istiyorlar. Obama’nın Dışişleri Bakanı John Kerry de, “İsrail Başbakanı, 2003 Irak işgalimizi desteklemişti; bu kararın sonuçları ortada” dedi.
Tartışma büyüyor
Geçtiğimiz pazar günü Washington’da başlayacak olan ‘ABD - İsrail İlişkileri Komitesi’nin yıllık kongresine katılacak olan Netanyahu, bu kongre sırasında Demokrat senatörlerin kendisi ile yapmak istedikleri görüşme davetini de reddetti. İsrail kaynakları ise, Netanyahu’nun Cumhuriyetçi Kongre üyelerinin davetlerini de kabul etmediğini söylüyor ve Kongre’deki konuşmaya, iki partinin üyelerinin de davet edildiğini dile getiriyor.
İsrail’de, Netanyahu’nun konutuna geçen yıl 40.000 dolar civarında yiyecek satın alındığından, kuaför paralarının bile devletten karşılandığından, bahsediliyor. Öte yandan, Netanyahu’nun seçim propagandası, Obama’nın da son seçimlerde propaganda danışmanı olan Jeremy Bird tarafından yürütülüyor.
Netanyahu’nun konuşması, iptal edilmez veya ertelenmez ise, bu hafta içinde gerçekleşecek.
