Üroloji Uz. Prof. Dr. Ömer Karataş
Tüm Yazıları
Uzun yıllardan beri böbrek taşlarının cerrahi dışı bir tedavi seçeneği olarak kullanılan ESWT, son yıllarda yaygın olarak ortopedi ve fizik tedavi gibi bölümler tarafından kronik ağrılar amacıyla kullanılmaktadır. Cerrahi dışı bir seçenek olması nedeniyle ilgiyi üzerinde toplayan şok dalga terapisi yan etki profilinin düşük olması sebebiyle diğer bölümlerdeki hekimler tarafından da tercih sebebi haline gelmiştir.
Kronik iskemik (kanlanma bozukluğu) ve inflamatuar (iltihabi) dokularda yeniden kanlanmayı sağlaması sebebiyle üroloji camiası tarafından da erektil disfonksiyon (sertleşme sorunu), kronik prostatit (prostat iltihabı) ve Peyronie hastalığı gibi hastalıklarda tedavi seçeneği olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Sertleşme sorunu ve belirtileri
Erektil disfonksiyon (ED, sertleşme sorunu), 3 aydan fazla süren hastalık seyri ile, erkeklerin tatmin edici cinsel performans elde etmek için gerekli ereksiyon elde edememesi veya sürdürememesi olarak tanımlanmakta olup tüm dünya çapında yaygın bir hastalıktır.
Sertleşme sorununa yol açan sebepler arasında yaş, eşlik eden hastalıklar, zararlı alışkanlıklar, obezite (aşırı kiloluk) ve sedanter yaşam gibi faktörler rol oynamaktadır. Bunun dışında Peyronie hastalığı, varikosel, mikrobik ve inflamatuar durumlar, sistemik hastalıklar arasında hipertansiyon ve diyabet gibi hastalıklar penisin kanlanmasını bozarak erektil disfonksiyona sebep olabilir.
Uygun cinsel uyarana rağmen cinsel ilişki esnasında bireyin ereksiyon halini koruyamaması en sık rastlanılan belirtidir. Eşler arasında ciddi sorunlara neden olabilecek erektil disfonksiyon, erken dönemde teşhis edilip tedavi edilmesi gereken bir süreçtir. Birey uzman bir ürolog hekim tarafından fizik muayene, klinik tablo, laboratuvar değerleri ile tetkik edilmekte ve altta yatan başka bir sebep varsa uygun medikal tedavisi planlanmaktadır.
Li- ESWT (Düşük yoğunluklu ekstrakorporeal şok dalga tedavisi)
Böbrek taşı, kronik ağrı, kas-iskelet sisteminin inflamatuar durumlarında kullanılan ESWT tekniği günümüz tıbbi literatürlerine uygun olarak erektil disfonksiyon (sertleşme bozuklukları) tedavisinde de yerini almıştır.
ESWT tekniği elektromekanik bir cihaz tarafından üretilen şok dalgalarının bir prob yardımıyla ilgili dokuya aktarılma işlemidir. Böbrek taşı tedavisinde kullanılan yüksek frekanslı dalgaların aksine erektil disfonksiyon tedavisinde penis dokusunun farklı alanlarına uygulanan doğrudan düşük yoğunluktaki şok akımlarıyla penis dokusunun yeniden kanlanması sağlanmakta kronik süreçte penis dokusunun dolaşımı iyileştirilmektedir.
İlaç tedavisine dirençli vakalarda penil protez ve penis içine enjeksiyon gibi yan etki profili daha yüksek görülen tedavi seçeneklerine karşın şok dalga tedavisi öncelikli seçenek haline gelmiştir. Buna karşın farklı merkezler tarafından farklı modalitelere sahip cihazların kullanımı, uygulanan dalga akımının frekanslarının merkezler arasında farklılık göstermesi tedavinin otorite olmasının önünde bir engel teşkil etmektedir.
ESWT şok dalga tedavisi uygulaması
Şok dalga tedavisi için seçilmiş uygun vakalara, bir elektromekanik cihaz tarafından deneyimli bir teknisyen ya da hekim aracılığıyla, penis dokusunun farklı noktalarına şok dalgaları aktarılmaktadır. İşlem süresi yaklaşık 15-20 dakikadır. Cihaza manuel olarak tanımlanan şok dalga periyotları ayarlanarak hasta sırtüstü yatar pozisyondayken penis gövdesinin muhtelif alanlarına verilir. Tedavi haftada iki seans olmak üzere genellikle 3-6 haftada tamamlanmaktadır. Tedaviden klinik fayda gören, ereksiyon süresi aşikâr uzamış bireyler için ikinci bir tedavi periyodu etkinliği uzatmak amacıyla önerilebilmektedir.
Li-ESWT tekniği ile gönderilen şok dalgaları penis içerisinde suni bir travma etkisi oluşturarak vücudu hasarlı bölgede yara iyileşmesini başlatmak için uyarır. Bu uyarı ile birlikte doku iyileşmesi ve beslenmesinin sağlanması amacıyla vücut tarafından üretilen faktörler bölgeye gelerek hem dokunun yenilenmesini, hem de beslenme için kaçınılmaz olan neovaskülarizasyonu (yeniden damarlanmayı) başlattığı kanıtlanmıştır. Böylelikle tedavinin tamamlanmasının ardındaki ilk ayda hastaların sertleşme sorunun kısmi ya da tamamen düzelmesi beklenmektedir.
ESWT şok dalga tedavisi yan etkisi var mı?
Penis derisini etkileyen bir dermatolojik rahatsızlığı, kanama bozukluğuna sebep olabilecek bir patolojik durum veya ilaç kullanımı dışında bir yan etki profili yapılan klinik araştırmalarda raporlanmamıştır.
ESWT her ne kadar etkili bir seçenek gözükse de sertleşme sorunu birçok faktör neticesinde meydana geldiğinden uzman bir ürolog hekim muayenesi sonrası hekim görüşüyle sertleşmede faydası klinik olarak kanıtlanmış ilaçlarla birlikte kullanımı gerekebilir.
Tüm tıbbi veriler ışığında baktığımızda ESWT şok dalga tedavisinin sertleşme sorunu için yeni bir umut olabileceği düşünülmektedir. Önümüzdeki yıllarda yapılacak daha geniş sayılı klinik çalışmalar ile etkinliğini çok daha iyi anlayabileceğiz. Sertleşme sorunu olan hastaların erken dönemde bir üroloji uzmanına başvurmaları ve hekim tavsiyesi ile gereklilik durumunda ESWT uygulanabilirliğinin belirlenmesi gerekmektedir.
Sağlıklı ve mutlu bir yaşam diliyorum...
Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ömer Faruk Karataş