Hükümetin, yeniden hızlandırdığı AB temaslarının önemli köşetaşlarından birisi vize serbestisi.
Yıllardır Avrupa ülkelerine vizeyle giriş yapma eziyetini çeken Türk vatandaşları, sürecin olumlu yürütülmesi halinde bu yılın ekim ayından itibaren belirli koşullar altında AB ülkelerine vizesiz giriş yapma olanağına kavuşacak.
AB Bakanlığı, sürecin olumlu yürütülmesi için büyük çaba sarf ediyor.
AB Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır başta olmak üzere bakanlık kadroları Türk vatandaşları için büyük önem taşıyan Ekim 2016 tarihinde ‘vize serbestisi’nin uygulanması için emek harcıyor.
Vize serbestisi sürecinin ortaya çıkmasıyla birlikte, kamuoyunda ister istemez bilgi karmaşası yaşanıyor.
Resmi açıklamaların yapılmasına karşın kamuoyunda yaşanan bu karşamadan kurtulmak amacıyla AB Bakanlığı, ‘Türkiye-AB Vize Serbestisi Diyaloğu’ adıyla özel bir broşür bastırıp dağıtmaya başladı.
Süreci tüm boyutlarıyla anlatan bu broşürde yer alan bilgilerin önemli bölümlerini, akıllardaki soru işaretlerini gidermek amacıyla soru-yanıt olarak Büyüteç’e alıyorum.
Türk vatandaşları için Schengen ülkelerine vizesiz seyahat ne zaman başlayacak?
- 29 Kasım’da yapılan Türkiye-AB zirvesinde Türk vatandaşlarına uygulanan Schengen vizesinin kaldırılması benimsendi. Avrupa Komisyonu, Türkiye’nin ‘Vize Serbestisi Yol Haritası’nı uygulamasına ilişkin 2. raporunu Mart 2016’da açıklayacak. Komisyon, Geri Kabul Anlaşması’nın tam olarak uygulanması kriterini de içeren yol haritasıyla ilgili son raporunu 2016 sonbaharında yayımlayacak. İlgili AB tüzüğünde gerekli değişikliğin yapılmasıyla, Türk vatandaşlarına uygulanan Schengen vizesinin Ekim 2016 itibariyle kaldırılması hedefleniyor.
Vize serbestisi ile Türk vatandaşları hangi ülkelere vizesiz olarak girebilecek?
- Vize serbestisinin gerçekleşmesi sonrasında, Türk vatandaşları Schengen Bölgesi’ndeki AB üyesi olan İsviçre, Norveç, İzlanda ve Liechtenstein’a vizesiz girebilecek.
Schengen’de yer almayan ülkelere girişler nasıl olacak?
- Birleşik Krallık ve İrlanda hariç, Schengen Bölgesi’nde yer almayan AB üyesi ülkelere vizesiz seyahat edilebilecek. Birleşik Krallık ve İrlanda, Schengen müktesebatında sahip oldukları özel durumdan dolayı kendi vize politikalarını sürdürecek. Bu nedenle, vize serbestisi kapsamında Birleşik Krallık ve İrlanda’ya vizesiz girilemeyecek.
Vize serbestisi süreci ile Geri Kabul Anlaşması’nın (GKA) ilişkisi nedir?
- Vize serbestisi süreci, AB’nin Doğu’ya doğru genişleyen sınırlarını düzensiz göçe karşı koruyacak şekilde tasarlandı. Bu kapsamda, yakın coğrafyasındaki ülkelerle geri kabul anlaşmaları imzalaması ve uygulaması AB’nin bu ülkelere vize kolaylığı ve vize serbestisi tanıma sürecinin ön koşulu olarak ortay çıktı. GKA’nın uygulanmasının yanı sıra, AB’nin koşulluluk politikasına paralel olarak, sınır denetiminden göç yönetimine, belge güvenliğinden temel haklara kadar geniş yelpazede atılacak adımlar sonucu, o ülke vatandaşlarına önce vize kolaylığı, sonra vize serbestisi sağlanacak.
Türkiye-AB Geri Kabul Anlaşması temelde neyi içerir?
- Geri kabul anlaşmaları, genel olarak, bir ülkede veya sınırları belirlenmiş bir grup ülkede yasadışı olarak bulunan kişilerin anlaşma yapılmış kaynak ülkeye veya son transit geçiş yaptıkları ülkeye geri gönderilmesini düzenler. GKA, karşılıklılık ilkesi temelinde Türkiye’de ya da AB’ye üye ülkelerden birinde, ülkeye giriş, ülkede bulunma, veya ikamet etme koşullarını sağlamayan veya sağlayamaz duruma düşen kişilerin Anlaşma’da belirlenen şartlar ve kurallar çerçevesinde ilgili ülkeye geri gönderilmesini amaçlar.
Türkiye-AB GKA, tüm AB ülkelerini kapsıyor mu?
- GKA, tüm AB ülkelerini kapsamıyor. Birleşik Krallık ve İrlanda, AB’nin Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı bakımından farklı kurallara tabi olduklarından, Danimarka ise Schengen üyesi olduğu için vize serbestisi konusunda yapılacak düzenleme bu ülkeyi bağlamaktadır. Ancak, Danimarka’nın Schengen sistemine koymuş olduğu çekince bağlamında GKA, bu ülkeye uygulanmayacak. Türkiye ile Danimarka arasında ayrı bir GKA imzalanması öngörülüyor.
***
Vize serbestisi sürecinin önemli bileşenlerinden birisi ise vizelerin kaldırılması.
Hem Dışişleri hem de AB Bakanlıklarından benzer açıklamalar yapılmasına karşın, Türkiye’nin vizeyi kaldırdığı 89 ülkeye vize uygulayacağı haberleri üzerine AB Bakanı Volkan Bozkır’ın şu açıklamasını paylaşmakta fayda var:
“Türkiye; 89 ülkeye, vize kaldırdığı ülkelere vize uygulayacak diye bir haber var. Bu böyle değil. Çünkü normal olarak müzakerelere başlandığında vize kaldırılan ülkeler kendilerinin vizesiz giriş imkânı sağladıkları ülkelere vizeyi üye olduklarında koydular. Yani; Romanya, Macaristan, Bulgaristan, Hırvatistan. bu konumda. Mesela, Hırvatistan, Türkiye’ye vizeyi AB’ye üye olduğunda koydu. Romanya da öyle oldu. Dolayısıyla, Türkiye bakımından şu anda Türkiye’ye vizesiz girme hakkına sahip ülkeler itibariyle, biz Geri Kabul Anlaşması’nı yürürlüğe koyduğumuzda veya Türkiye’ye vize kalktığında bu vizeleri tekrar koyma mecburiyetimiz yok. Onlar geçerliliğini muhafaza edecek.”
Özellikle Avrupa ülkelerine gidişlerde vize sorunu hep Türk vatandaşlarını belini büktü.
Son dönemde terör eylemlerinde görülen artış, vize sorununun iyice büyümesine neden oldu.
Şimdi, Türkiye’nin önünde önemli bir yol haritası var.
Umalım ki; bu süreç olumlu geçsin ve Türk vatandaşları, Avrupa’ya vizesiz giriş konusunda rahat nefes alsın.
