İstihbaratta yeni model

Hükümetin başlattığı çözüm süreci kapsamında PKK’nın faaliyetlerini yakından izlemek amacıyla Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Müsteşarı Hakan Fidan’ın önerisiyle kurum bünyesinde MİKM (Müşterek İstihbarat Koordinasyon Merkezi) kuruldu.
MİT’in sekretaryasında çalışmalarına hızla başlayan merkezin bir tek faaliyeti var:
İstihbaratla ilgili kurumların elde ettikleri bilgileri koordine etmek ve işlevsel hale getirmek.
İşin gerçeği, hükümet, kurumların elde ettiği istihbaratı tek elde toplayabilmek amacıyla dönemin İçişleri Bakanı Beşir Atalay’ın isteği doğrultusunda Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı’nı kurmuştu.
Ancak, zaman içinde görüldü ki istihbaratçılar, sivil bürokratların da görev yaptığı KDGM’ye çok sıcak bakmadı. İstihbarat paylaşımını istenen verimliliği tutturamadı.

MİT’te özel birim
Böylelikle, bu kez devletin bir numaralı istihbarat kurumu olan MİT’in bünyesinde “istihbaratçıların dilinden anlayacak” özel birim oluşturuldu.
Hükümetin “Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi” adını verdiği çözüm süreci kapsamında MİT’te oluşturulan MİKM’in illerdeki uzantıları da yavaş yavaş faaliyete geçiyor.
Bu amaçla, İçişleri Bakanlığı bir süre önce ilgili valiliklere bir yazı gönderip, MİT tarafından koordinesi yapılacak MİKM’in illerdeki uzantısı olan Müşterek İl İstihbarat Koordinasyon Merkezleri’nin (MİİKM) faaliyetlerini nasıl yürüteceklerini bildirdi.
Yazının ekinde MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın imzasının yer aldığı özel talimatnameyle MİİKM’lerin konumları ve faaliyetleriyle ilgili bilgilere yer verilirken, çalışma alanları ve biçimleri daha netleştirildi.
Çözüm süreci kapsamında PKK’nın silahlı gruplarını sınır dışına çekmeyi açıklamasıyla hemen hemen aynı dönemde kurulan MİKM, İstanbul, Diyarbakır, Hatay, Van, Şanlıurfa, Gaziantep ve diğer iller MİİKM’leri olarak yedi ana bölgeden oluşuyor.
Bu altı kentteki MİİKM’ler çalışmalarını her gün düzenli toplantılardan sonra hazırlayacakları raporları günlük olarak Ankara’ya gönderecek.
Ancak, “Diğer İller MİİKM”lerinde yer alan Iğdır, Hakkâri, Şırnak, Mardin, Batman, Bitlis, Muş Bingöl, Tunceli, Elazığ, Adana, Mersin, İzmir, Aydın, Denizli ve Malatya’daki MİİKM’lerde toplantılar haftada bir, Antalya’da 15 günde bir, Ağrı, Kars, Erzurum, Erzincan, Adıyaman, Kahramanmaraş, Osmaniye, Kilis, Manisa, Siirt, Tokat, Amasya, Ordu ve Bursa’da ayda bir yapılacak.

Görev tanımı
MİİKM’lerin görev tanımı ise şöyle belirlendi:
Terörle mücadele istihbaratı kapsamında, 1. İldeki istihbarat üreten kurumlar tarafından toplanan bilgileri birleştirmek. 2. Toplanan ve birleştirilen bilgileri analiz ederek raporlar hazırlamak. 3. MİİKM’de müştereken hazırlanan raporları il ölçeğinde ilgili istihbarat üreten kurumlar ve MİKM ile paylaşmak. 4. MİKM’in ihtiyaç duyduğu ve talep ettiği bilgi ve istihbaratı il ölçeğinde ve imkanları dahilinde karşılamak.
İllerde vali veya görevlendireceği bir vali yardımcısının başkanlık yapacağı birimde, Garnizon Komutanlığı, İl Jandarma Komutanlığı İstihbarat Şube Müdürlüğü, MİT Bölge Başkanlığı ya da müdürlüğü ve il emniyet müdürlüğü İstihbarat Şube Müdürlüğü’nün temsilcileri görev yapacak.
MİİKM’ler 7 gün - 24 saat görev anlayışına göre faaliyet yürütecek. Her sabah MİİKM üyelerinin katılımıyla yapılacak koordinasyon toplantıları yapılacak. Acil nitelikteki bilgi ve istihbarat anında ilgili kurumlara ve Ankara’daki MİKM’ye gönderilecek.
Düzenlemeye göre, Müşterek İl İstihbarat Koordinasyon Merkezi öncelikle valilik bünyesinde kurulacak. Ancak, şartların uygun olmaması halinde ildeki istihbarat çalışmaları yapan kurumlardan birisinin binasında oluşturulacak.
MİİKM’lerde görev alacak personelde seçme olacak. Mesleğinde en az üç yıl deneyimli olma şartı getirilen personelin özellikle istihbarat eğitimi almış olmasına dikkat edilecek.
İllerdeki MİİKM ile Ankara’daki MİKM arasında güvenli haberleşmeyi sağlayacak kriptolu telefonun yanı sıra video telekonferans sistemi ile veri haberleşmesi MİT Müsteşarlığı’nca kurulacak. Bu kapsamda, ayrıca MİİKM’lerde telekonferanslı özel toplantı odası oluşturuluyor.
Elbette, MİİKM’lere her isteyen giriş çıkış yapamayacak. Altı MİKM ve tüm MİİKM’lerde kartlı kapı giriş sistemi yer alacak.
Çalışma mekânlarında ofis çalışma ortamının yanı sıra, görevlilerin kullanması amacıyla, küçük buzdolabı, çay-kahve sistemi ve mikrodalga fırın, renkli, siyah-beyaz bilgisayar yazıcıları, belge kıyma makineleri, sunum cihazı gibi demirbaş büro malzemeleri yer alacak.
Görüldüğü gibi, MİT Müsteşarlığı şimdiye kadar devlette çözülemeyen kronik sorunlar içinde yer alan -belki de ilk üçe giren- “istihbarat ve istihbarat paylaşımı” konusunda son derece özellikli bir yapı kurdu.
Çözüm sürecinin yürümesine paralel olarak devletin istihbarat hizmetlerindeki yeni oluşumun etkisinin ne olacağı daha açık belli olacaktır.