Sultanahmet’te gerçekleşen ve 11 Alman turistin yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan canlı bomba eylemi, İstanbul’un güvenlik sorununu bir kez daha gündeme getirmişti. IŞİD’in eylemi sonrasında kente gelen Başbakan Ahmet Davutoğlu, güvenlik zirvesini toplamış; Başbakan, Türkiye’nin en büyük metropolünün yöneticilerince bilgilendirilmişti.
Başbakan Davutoğlu’na sunulan rakamların bir bölümünü, İstanbul’un durumunu net olarak ortaya koyuyor.
Önce nüfustan başlayalım. İstanbul’un nüfusu en son 14 milyonu geçti. Bu sayı bazısı Avrupa’da olmak üzere 28 ülkenin nüfusundan daha fazla. Bu rakamla bağlantılı biçimde kentteki hareketli insan kitlesiyle bu rakam 18 milyona yükseliyor.
Kentte 100 binin üzerinde -Suriyeliler hariç- yerleşik yabancı var. Sadece Fatih’te 12 binin üzerinde ikâmet izinli yabancı yaşıyor. Bu ikâmet izinli yabancıların ilk sırasında Türkmenistanlılar, ardından Azeriler ve Gürcüler geliyor.
Türkiye’nin en büyük metropolünde 342 bini kayıtlı yaklaşık 500 bin dolayında Suriyeli barındığı değerlendiriliyor.
İnsan hareketliliği
Bu rakamların yanısıra Atatürk Havalimanı’nı geliş ve gidiş olarak kullanan yıllık yolcu sayısı 61 milyon. Sabiha Gökçen’de bu rakam 28 milyon. İki havalimanını kullanan toplan yolcu sayısı geçen yıl 89 milyon olarak kayıtlara geçti.
Denizyolunu kullanarak kente gelen ve kentten giden yolcu sayısı ise 1 milyon dolayında. İstanbul Boğazı’ndan geçen gemi sayısında geçen yılın rakamı 43 bini buldu.
Kente geçen yıl 12 milyon dolayında yabancı turist geldiği rakamlara yansıdı. İlk sırada 1 milyon 200 turistle Almanlar, ardından 700 bin turistle İranlılar, 560 bin turistle Amerikalılar ve 527 bin turistle İngilizler geliyor.
Devlet ve vakıf üniversitesi sayısının 58 olduğu dev metropolde 580 bin üniversite, 5 bin 700’ün üzerinde resmi eğitim ve öğretim kurumu (okul), 2.5 milyon dolayında okul öncesi, ilk ve orta dereceli öğrenci var.
İstanbul’un her iki yakasında halen toplam 10 üniversite hastanesi ile 46 devlet hastanesi faaliyet gösteriyor.
Doğu’nun en önemli kentleri arasında gösterilen ‘Yedi Tepeli’ kentte her yıl ortalama 1300’ün üzerinde sportif faaliyet, 130’dan fazla uluslararası ve ulusal büyük kongre/sempozyum düzenleniyor.
Gelelim kent içi ulaşım rakamlarına. İstanbul kent içi ulaşımda; günlük 6 milyon, aylık 175 milyon, yıllık 2 milyarın üzerinde insan yolculuk yapıyor. Kente kayıtlı 6 milyon otomobil, 2.5 milyon servis aracı var. 13 milyon kişi yaya olarak kentte bir yerden bir yere gidiyor.
Yüzde 20’si İstanbul’da
İnsan dolaşımında en büyük ilçelerden birisi olan Fatih’i örnek verelim. Kendi kayıtlı nüfusundan hariç, her gün 2.7 milyon kişi Fatih’e giriş çıkış yapıyor. Fatih’te 1 polise düşen yolcu sayısı 2 bin 900 kişi.
İstanbul’da işlenen suç sayılarına bakıldığında, geçen yıl İstanbul’da yaklaşık 377 bin adli suç işlendi. 2015’te Türkiye ortalaması ise 1 milyon 900 bin. Buna göre Türkiye’de işlenen suçun yüzde 20’si sadece İstanbul’da yaşanıyor.
Yapılan tespitlere göre kentte; dakikada 1, saatte 43, günde 1034, ayda 31 bin 460, yıllık ise 377 bin suç işlendi.
Toplumsal olaylar konusunda da İstanbul açık ara Türkiye’nin lideri. 2013’te 5 bin toplumsal olaya katılanların sayısı 3 milyon iken, bu rakam 2014’te 6 bin olayda 4 milyona yükseldi. Geçen yıl ise, 8 bin olaya 4 milyon kişinin katılımı gerçekleşti.
Terör olayları ve operasyonlarda ise rakamlar şöyle oluştu: 2014’te 79, 2015’te 225 terör operasyonu yapıldı. 2014’te gözaltına alınan 814 şüpheliden 109’u, 2015’te gözaltına alınan 1274 şüpheliden 366’sı tutuklandı.
Üsküdar bölgesinde bir karakolun sorumluluk bölgesinde yıllık ortalama 8 bin 800 suç işleniyor. Bu rakam, Aksaray, Giresun, Sinop gibi kentlerin yıllık sayısından daha fazla. Keza, Esenyurt’ta yıllık 9 bin suça bakan bir polis karakolunun mevcudu sadece 50 kişi. İstanbul Emniyet Müdürlüğü bünyesinde görev yapan 155 Polis İmdat hattına geçen yıl gelen ve yanıtlanan çağrı sayısı 5 milyonun üzerinde olarak kayıtlara yansıdı.
1 milyon polise ek görev
İstanbul kadrosunda görev yapan polislere geçen yıl tam 15 binin üzerinde ek görev yazıldı. Devlet büyüklerinin ziyaretleri, mitingler, yabancı heyetlerin ziyaretleri, ihale güvenliğinin sağlanması, tiyatro, konser, konferans, uygulamalı sınavlar, siyasi partiler ve derneklerin kongreleri, cezaevi önlemleri, belediyelerin gecekondu yıkımları, cenaze törenleri, yılbaşı ve bayram gibi özel günler ve spor karşılaşmaları gibi ek görevlere yaklaşık 1 milyon 130 bin polis görevlendirildi.
Geçen yıl İstanbul’da iki kez izinler kapatıldı. İzin kapatılmasının toplam süresi 106 gün oldu. İstanbul Emniyeti’nde görev yapan polisler yine geçen yıl 12 kez toplamda 44 günlük 12 saat çalışıp 12 saat dinlenme uygulaması yaptı. Çevik Kuvvet kadrosu ise 19 kez 12/12 uygulamasını toplamda 58 gün boyunca gerçekleştirdi.
Bu rakamlara karşın, bir de eldeki polis sayısına baktığımızda ortalamanın altında olduğunu söylemek mümkün. Şöyle ki; İstanbul’da 2011, 2012 ve 2013’te 38 bin olan polis sayısı, 2014’te 37 bine, 2015 ve 2015’da 36 bine düştü.
Bu düşüşün en önemli gerekçelerinden birisi, kentin yaşam koşullarının fazlasıyla ağır olması. Şu anda, İstanbul’da ‘yerleşik nüfus’ baz alındığında 391 kişiye 1 polis düşüyor. Hareketli nüfus ele alındığında bu sayı 402’ye yükselirken, Türkiye ortalaması ise 279 kişiye 1 polis olarak tanımlanıyor.
Polis başına düşen kişi sayısında dünya ortalamasında, New York 229, Şikago 227, Las Vegas 78, Berlin 158, Londra 235 oldu.
Bu rakamlara bakıldığında uzmanların genel olarak değerlendirmesi şöyle: İstanbul, suç işleme oranı olarak ülkenin yüzde 20’sine sahip. Buna karşın, emniyet teşkilatı kadrosunun en az yüzde 20’si de İstanbul’da bulunması gerekiyor. Bu rakam ise yaklaşık 58-60 bin dolayında. Ayrıca, halen İstanbul’da görev yapan istihbarat ve terörle mücadele birimlerinde görev yapan personelin sayısını iki katına çıkarmakla, terör örgütlerinin faaliyetlerine yönelik çalışmaları ancak yüzde 30 oranında artırılabilecek.